Model opodatkowania usług komunalnych podatkiem od towarów i usług – wnioski na przykładzie dostaw wody i odbioru ścieków

• Authors: Sławomir Owczarczuk

Title variants

EN

Model of VAT taxation of municipal services: conclusions based on the example of water supply and sewage collection

Abstracts

EN

Municipalities, within the boundaries of the binding law, may choose the legal form for the independent performance of their own tasks in the field of collective water supply and collective sewage disposal (through a municipal office, municipal budget unit, municipal budget establishment, municipal company), as well as the legal form of cooperation (through an inter-municipal union or concluded inter-municipal agreement). The choice of the organizational and legal form, and the manner of performance of municipal activities, is connected with specific legal and tax consequences. Against this background, the question arises: does the organizational and legal form by which the municipality provides the municipal services of water supply and sewage collection determine the amount of VAT declared on those activities under the harmonized VAT system? The aim of the article is also to answer another research question: which variant of municipal activity in the field of collective water supply and collective sewage disposal allows municipalities to implement the principle of VAT neutrality and deductibility, and to what extent? The starting point for the achievement of the objective set out above is a formal-dogmatic analysis of the EU and domestic tax law, supplemented with elements of comparative legal and historical law methods, the views of the doctrine and the judicature, as well as the interpretative judicial decisions of tax authorities.

PL

Gminy w granicach obowiązującego prawa mogą dokonać wyboru prawnej formy samodzielnego realizowania zadań własnych w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków (poprzez urząd gminy, gminną jednostkę budżetową, samorządowy zakład budżetowy, spółkę komunalną), jak i prawnej formy współdziałania (poprzez związek międzygminny lub zawarte porozumienie międzygminne). Wybór formy organizacyjno-prawnej i sposobu realizacji działalności komunalnej wiąże się z określonymi skutkami prawnopodatkowymi. Na tym tle pojawia się pytanie: czy forma organizacyjno-prawna, za pomocą której gmina wykonuje usługi komunalne w zakresie dostaw wody i odbioru ścieków, determinuje wysokość deklarowanego z tytułu tej działalności podatku od towarów i usług w zharmonizowanym systemie VAT? Celem artykułu jest również udzielenie odpowiedzi na pytanie badawcze: który wariant działalności komunalnej, dotyczącej zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, pozwala gminom na realizację zasady neutralności i potrącalności VAT oraz w jakim zakresie? Punktem wyjścia do realizacji tak postawionego celu będzie analiza formalno-dogmatyczna unijnego i krajowego prawa podatkowego, uzupełniona elementami metody prawnoporównawczej oraz historycznoprawnej, poglądami doktryny, judykatury, a także orzecznictwem interpretacyjnym organów podatkowych.

Keywords

EN

municipality; VAT; municipal services; tax law; public finance

PL

gmina; VAT; usługi komunalne; prawo podatkowe; finanse publiczne

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2022
• Volume: 84
• Issue: 1
• Pages: 151-165

Dates

published

2022

Contributors

author

Sławomir Owczarczuk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska

• https://orcid.org/0000000334860028

References

• Bartosiewicz, A. (2012). Glosa do wyroku NSA z dnia 18 października 2011 r., I FSK 1369/10. Finanse Komunalne 4: 64–73.
• Bartosiewicz, A. (2014). Zadania własne gminy a status gminy jako podatnika podatku od towarów i usług. Finanse Komunalne 7/8: 71–79.
• Bovard, A. (2013). Public Bodies and VAT Treatment in a Brief look at the Alternatives Solutions. Lund University.
• Czyż, A. (2008). Samorząd terytorialny w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Praca doktorska. Katowice: Uniwersytet Śląski.
• de la Feria, R. (2009). The EU VAT treatment of public sector bodies: slowly moving in the wrong direction. Intertax 37(3): 148–165.
• Feldo, K. (2011). VAT w partnerstwie publiczno-prywatnym. Warszawa.
• Frauendorf, F. (2020). Die aktuelle Änderung der umsatzsteuerrechtlichen Behandlung wirtschaftlicher Tätigkeiten von juristischen Personen des öffentlichen Rechts. Junior Management Science 5(1): 118–147.
• Henkow, O. (2013). The VAT/GST Treatment of Public Bodies. Alphen aan den Rijn.
• Hrycaj, J., Danyluk, M. (1935). Kodeks podatkowy. Lwów–Warszawa.
• Jimenez, I. (2008). VAT and public bodies in EC Member States. Intertax 36(6/7): 268–281.
• Kubach, M., Leipnitz, T., Porompka, B. (2017). Wie Verwaltungen das „2b–Monster“ bezähmen. Innovative Verwaltung 39(6): 33–35.
• Martysz, C. (2010). Prawne formy działalności gospodarczej gmin. NIK. Kontrola Państwowa. Rocznik 55(3): 9–21.
• Mączyński, D. (2019). Bezpośredni wpływ orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na stanowienie prawa podatkowego w Polsce (wstęp do badań). Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 81(3): 23–37.
• Modzelewski, W. (2020). Mechanizm podzielonej płatności w podatku od towarów i usług, problematyka prawna. Warszawa.
• Müller, M. (2017). § 2b UStG – BMF-Schreiben klärt für juristische Personen des öffentlichen Rechts bestehende Unklarheiten (nicht). Umsatzsteuer-Rundschau 66(1): 8–17.
• Najwyższa Izba Kontroli (2020). Centralizacja podatku VAT w jednostkach samorządu terytorialnego. Informacja o wynikach kontroli. Warszawa. <https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/19/109/> [dostęp: 8.10.2021].
• Najwyższa Izba Kontroli (2016). Kształtowanie cen usług za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków. Informacja o wynikach kontroli. Warszawa. <https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/15/101/> [dostęp: 9.10.2021].
• Owczarczuk, S. (2012). Status podatnika VAT w samorządzie terytorialnym. Warszawa.
• Owczarczuk, S. (2018). Uszczelnianie systemu podatkowego a realizacja zasady neutralności VAT na przykładzie gmin, [w:] J. Glumińska-Pawlic (red.), Uszczelnianie systemu podatkowego – sukces czy porażka? Katowice: 135–149.
• Owczarczuk, S. (2020a). Ewolucja statusu gminy jako podatnika z perspektywy 25 lat funkcjonowania podatku od towarów i usług w Polsce – wnioski de lege lata i postulaty de lege ferenda. Samorząd Terytorialny 6: 7–17.
• Owczarczuk, S. (2020b). Specyfika gminy jako podatnika podatku od towarów i usług po dokonanej centralizacji, [w:] A. Gorgol (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty prawa finansowego. Problemy, koncepcje, wyzwania i rozwiązania. Warszawa: 441–453.
• Owczarczuk, S. (2021). Jak prawidłowo rozliczać VAT w jednostce samorządu terytorialnego? – wnioski po kontroli Najwyższej Izby Kontroli. Samorząd Terytorialny 1/2: 35–53.
• Rogowska-Rajda, B., Tratkiewicz, T. (2018a). Opodatkowanie podatkiem VAT organów władzy publicznej w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Samorząd Terytorialny 7/8: 51–67.
• Rogowska-Rajda, B., Tratkiewicz, T. (2018b). Prawo do odliczenia VAT w świetle orzecznictwa TSUE. Warszawa.
• Rogowska-Rajda, B., Tratkiewicz, T. (2018c). Zasady korygowania odliczenia wstępnego w VAT przez jednostki samorządu terytorialnego w świetle przepisów unijnych i implementujących je polskich regulacji. Finanse Komunalne 1/2: 100–121.
• Selera, P. (2017). Kontrowersje wokół kwalifikacji na gruncie podatku VAT świadczeń realizowanych przez samorządowe jednostki budżetowe w imieniu jednostki samorządu terytorialnego. Finanse Komunalne 5: 48–60.
• Tratkiewicz, T. (2016). Luka w VAT – sposoby przeciwdziałania w Polsce i Unii Europejskiej, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 294: 185–196.
• Wassenaar, M.C., Dijkgraaf, E., Gradus, R.H.J.M. (2010). Contracting out: municipalities reject the solution for the VAT distortion. Local Government Studies 36(5): 617–636.
• Weinfeld, I. (1934). Skarbowość polska. Warszawa.
• Wiatrowski, R. (2021). Wykładnia prounijna Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług. Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2022.84.1.12

Biblioteka Nauki

2120212