Cities with poviat status in Poland and their financial condition

• Authors: Janina Kotlińska , Helena Żukowska , Maria Zuba-Ciszewska , Anna Mizak , Anna Krawczyk-Sawicka

Abstracts

PL

Opracowanie poświęcone jest ocenie kondycji finansowej miast na prawach powiatowych w Polsce. Jego celem jest: 1) umiejscowienie miast na prawach powiatowych w strukturze samorządu terytorialnego oraz 2) zbadanie i ocena średniej kondycji finansowej miasta na prawach powiatu w Polsce w aspekcie przestrzennym, z wykorzystaniem miar standardowych (miary odnoszące się do wyniku budżetowego, potencjału dochodowego i wysokości wydatków) i autorskich (odzwierciedlające możliwość zaspokojenia potrzeb społeczności samorządowej). W badaniu wykorzystano metody statystyki opisowej. Szczegółowe analizy przeprowadzono na podstawie własnych obliczeń, z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego MS Excel, a obliczone miary przedstawiono za dwa celowo wybrane lata (2010 i 2019). Analizy pokazują inny obraz kondycji finansowej, który pojawia się na podstawie zastosowanych standardowych miar i proponowanych wskaźników autorskich. O ile wartości standardowych miar w roku 2019 w porównaniu z 2010 jednoznacznie wskazują na poprawę kondycji finansowej analizowanych miast w Polsce, o tyle wartości miar autorskich tego nie potwierdzają. Zmiany wartości obu grup wskaźników są zróżnicowane przestrzennie. Obie grupy wskazują jednak, że są województwa, w których kondycja finansowa miast na prawach powiatu w roku 2019 w porównaniu z 2010 poprawiła się bardziej (wskaźniki klasyczne) lub pogorszyła się w mniejszym stopniu (wskaźniki autorskie) niż w innych województwach. Dotyczy to województw Polski Zachodniej i Środkowej. Miasta na prawach powiatu w tych regionach, ze względu na położenie i wpływ w regionie, a także ich atrakcyjność jako miejsca pracy i prowadzenia działalności gospodarczej: 1) są lepiej przygotowane do rozpoczęcia nowych inwestycji i zaciągania dalszych zobowiązań; 2) przyciągają absolwentów szkół średnich i uczelni wyższych oraz inwestorów; 3) posiadają duży zasób nieruchomości, w tym rozbudowaną infrastrukturę; 4) są mniej zależne od transferów z budżetu państwa.

EN

The study, devoted to the assessment of the financial condition of cities with poviat status (CWPS) in Poland, aims (i) to position cities with poviat status in the structure of local government and (ii) to examine and assess the average financial condition of city with poviat status in Poland in the spatial aspect, using standard measures (measures referring to the budget result, income potential and the amount of expenses) and those of the authors’ (reflecting the possibility of satisfying the needs of the local government community). The study uses the methods of descriptive statistics. Detailed analyses were carried out on the basis of the authors’ own calculations, using an MS Excel spreadsheet, and the calculated measures were presented for two deliberately selected years (2010 and 2019). The analyses present different pictures of the financial conditions: while the values produced by standard measures in 2019 compared to 2010 clearly indicate an improvement in the financial condition of analysed cities in Poland, the values derived from the authors’ measures do not confirm this. Changes in the values of both groups of indicators are spatially diverse. Both groups, however, indicate that there are voivodeships whose financial condition improved more in 2019 compared to 2010 (classical indicators) or deteriorated to a lesser extent (authors’ indicators) than other voivodeships. This applies to the provinces of Western and Central Poland. CWPS in these regions, due to their location and impact in the region, as well as their attractiveness as places of employment doing business: 1) have been better prepared to start new investments and incur further commitments; 2) attract high school and university graduates and investors; 3) have a large stock of real estate, including extensive infrastructure; and 4) are less dependent on transfers from the state budget. 

Keywords

EN

city with poviat status; local government finances; financial condition; indicators; meeting needs; Poland

PL

miasto na prawach powiatu; finanse samorządowe; kondycja finansowa; wskaźniki; zaspokajanie potrzeb; Polska

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2022
• Volume: 84
• Issue: 3
• Pages: 191-208

Dates

published

2022

Contributors

author

Janina Kotlińska

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska

• https://orcid.org/0000000342060450

author

Helena Żukowska

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska

• https://orcid.org/000000030730195X

author

Maria Zuba-Ciszewska

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska

• https://orcid.org/0000000255431620

author

Anna Mizak

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska

• https://orcid.org/0000000312500195

author

Anna Krawczyk-Sawicka

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska

• https://orcid.org/0000000212944872

References

• Adamczyk, A., Dawidowicz, D. (2016). Wartość informacyjna wskaźników oceny– kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Ekonomiczne Problemy Usług 125: 25–36.
• Balcerek-Kosiarz, M. (2019). Samorząd terytorialny w Niemczech. Poznań.
• Barkowsky, K. (2014). Reform der Kommunalverwaltung in England und Deutschland New Public Management zwischen Reformrhetorik und Reformergebnissen. Wiesbaden.
• Bieniasz, A., Gołaś, Z. (2015). Kondycja finansowa gmin wiejskich Wielkopolski w latach 2007–2011. Journal of Agribusiness and Rural Development 1(35): 27–37.
• Bieniasz, A., Gołaś, Z., Łuczak, A. (2013). Zastosowanie metody TOPSIS do oceny kondycji finansowej gmin w Polsce w 2010 roku. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 70(126): 25–42.
• Bieniasz, A., Gołaś, Z., Łuczak, A. (2014). Wielowymiarowa analiza kondycji finansowej gmin wiejskich w Polsce w latach 2007–2011. Wieś i Rolnictwo 2(163): 101–121.
• Brezdeń, P., Spallek, W. (2012). Kondycja finansowa samorządu terytorialnego w Polsce jako czynnik stymulujący innowacyjność gospodarki. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego 19: 183–197.
• Brzozowska, K., Kogut-Jaworska, M. (2016). Kontrola podatkowa w ocenie autonomii finansowej gmin w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia. Sectio H 50(1): 327–337.
• Denek, E., Sobiech, J., Wolniak, J. (2001). Finanse publiczne. Warsaw.
• Dębowska-Sołtyk, M., Sołtyk, P. (2016). Finanse samorządowe. Warsaw.
• Domagała, M., Iwanek, J. (2013). Regionalne i lokalne ustroje polityczne. Studia Politicae Universitatis Silesiensis 10: 15–29.
• Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2003). Podstawy analizy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego. Szczecin.
• Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2004). Analiza finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego. Warsaw.
• Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2006). Finanse samorządowe: narzędzia, decyzje, procesy. Warsaw.
• Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2010). Metody analityczne w działalności jednostek podsektora samorządowego. Warsaw.
• Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2011). Analiza finansowa budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Warsaw.
• Dziekański, P. (2014). Koncepcja wskaźnika syntetycznego do oceny sytuacji finansowej powiatów. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 329: 98–108.
• Faliński, S. (2004). Zróżnicowanie samorządu terytorialnego w państwach Unii Europejskiej. Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula 3(41): 70–81.
• Filipiak, B. (red.) (2009). Metodyka kompleksowej oceny gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Warsaw.
• GASB (Governmental Accounting Standards Board) (1987). Concepts Statement No. 1 of the governmental accounting standards board: Objectives of financial reporting. Norwalk: Governmental Accounting Standards Board of the Financial Accounting Foundation.
• García-Sánchez, I.M., Cuadrado-Ballesteros, B., Frías-Aceituno, J.V., Mordan, N. (2012). A new predictor of local financial distress. International Journal of Public Administration 35(11): 739–748.
• Garcia-Zamor, J.C., Noll, S. (2009). Privatization of public services in Leipzig: a balancing act between efficiency and legitimacy. Public Organization Review 9(1): 83–99.
• Gemeindeverzeichnis (2019). Herausgegeben von Statistik Austria. Vienna.
• Gerlach, I. (2002). Bundesrepublik Deutschland Entwicklung, Strukturen und Akteure eines politischen Systems. 2nd revised edn. Opladen.
• Groves, S.M., Godsey, W.M., Shulman, M.A. (1981). Financial indicators for local governments. Public Budgeting and Finance 1(2): 5–19.
• Gunlicks, A.B. (1984). Administrative centralization and decentralization in the making and remaking of modern Germany. The Review of Politics 46(3): 323–345.
• Hendrick, R. (2004). Assessing and measuring the fiscal health of local governments. Urban Affairs Review 40(1): 78–114.
• ICMA (2003). Evaluating financial condition. A Handbook for Local Government. Washington: ICCA.
• Izdebski, H., Kulesza, M. (1999). Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne. Warsaw.
• Jasińska, A. (2019). Kondycja finansowa Nowego Sącza na tle innych miast na prawach powiatu. Studia Ekonomiczne – Gospodarka. Społeczeństwo. Środowisko 2(4): 60–72.
• Jastrzębska, M. (2002). Kondycja finansowa a polityka finansowa jednostki samorządu terytorialnego (uwarunkowania i związki). Samorząd Terytorialny 12(11): 29–40.
• Jastrzębska, M. (2012). Finanse jednostek samorządu terytorialnego. Warsaw.
• Jonek-Kowalska, I. (2018). Kondycja finansowa jednostek samorządu terytorialnego jako determinanta rozwoju inteligentnych miast w Polsce. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Organizacja i Zarządzanie 120: 131–140.
• Kaczmarek, T. (2020). Różne oblicza suburbanizacji. Od przedmieść w cieniu miasta do post-suburbiów. Prace i Studia Geograficzne 65(3): 103–113.
• Kleine, R., Kloha, P., Weissert, C.S. (2003). Monitoring local government fiscal health. Government Finance Review 19(3): 18–23.
• Korczak, J., Lisowski, P., Ostapski, A. (2020). Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce. Konstytucja RP. Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław.
• Kornberger-Sokołowska, E. (2012). Finanse jednostek samorządu terytorialnego. Warsaw.
• Kosek-Wojnar, M., Surówka, K. (2007). Podstawy finansów samorządu terytorialnego. Warsaw.
• Kotlińska, J. (2018). Wpływ lokalizacji gminy na wielkość i strukturę dochodów podatkowych, [in:] J. Śmiechowicz, J. Szołno-Koguc (eds.), Wpływy podatkowe jednostek samorządu terytorialnego i czynniki je kształtujące. Lublin: 85–106.
• Kotlińska, J., Żukowska, H., Zuba-Ciszewska, M., Mizak, A., Krawczyk-Sawicka, A. (2021). The financial condition of communes in Poland (2010 vs. 2019). European Research Studies Journal 24(2B): 588–599.
• Kuhlmann, S., Wollmann, H. (2010). Verwaltung in Europa. Verwaltungssysteme und -reformen in vergleichender Perspektive. Studienkurs an der FernUniversität Hagen. .
• Maciejuk, M. (2013). Zróżnicowanie samorządu terytorialnego w państwach Unii Europejskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego 281: 85–94.
• Manes Rossi, F., Zito, M., Costanzo, A. (2012). How to prevent distress in local government: a new model applied in Italy. Proceedings in ARSA-Advanced Research in Scientific Areas 1(1): 627–631.
• Michalska, J. (2013). Miasto na prawach powiatu – specyficzne połączenie gminy i powiatu, [in:] J. Korczak (ed.). Województwo – region – regionalizacja. 15 lat po reformie terytorialnej i administracyjnej. Wrocław: 135–146.
• Mioduchowska-Jaroszewicz, E. (2013). Metody i kierunki oceny kondycji finansowej jednostek samorządów terytorialnych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 786. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia 64(2): 127–140.
• Nemec, J., de Vries Michiel, S. (2015). Local government structure and capacities in Europe. Public Policy and Administration 3(14): 249–267.
• Patrzałek, L. (2010). Finanse samorządu terytorialnego. Wrocław.
• Pokładecki, J. (2010). Europejskie koncepcje samorządu terytorialnego. Przegląd Politologiczny 3: 163–172.
• Rivenbark, W.C., Roenigk, D.J., Allison, G. (2010). Conceptualizing financial condition in local government. Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management 22(2): 149–177.
• Sołtyk, P. (2021). Finanse samorządowe. Warsaw.
• Sorys, S. (2009). Geneza samorządu terytorialnego. Krakowskie Studia Małopolskie 13: 103–114.
• Standar, A. (2017). Ocena kondycji finansowej gmin oraz jej wybranych uwarunkowań na przykładzie województwa wielkopolskiego przy wykorzystaniu metody TOPSIS. Wieś i Rolnictwo 2(175): 69–92.
• Standar, A., Średzińska, J. (2008). Zróżnicowanie kondycji finansowej gmin województwa wielkopolskiego. Journal of Agribusiness and Rural Development 4(10): 135–145.
• Stanny, M., Strzelczyk, W. (2017). Pomiar kondycji finansowej jednostek samorządu lokalnego – kwerenda międzynarodowa. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 1(49): 69–92.
• Staszel, A. (2016). Narzędzia analizy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 10(958): 65–80.
• Swianiewicz, P. (2001). Czy wielkie gminy są bogate? Studia Regionalne i Lokalne 4(7): 25–40.
• Szlachta, J. (1995). Problemy rozwoju wielkich miast UE na tle szerszej przestrzeni europejskiej, [in:] R. Domański (ed.), Strategie rozwoju wielkich miast. KPZK PAN. Biuletyn 169. Warsaw: 59–65.
• Thieme, W. (2007). Die Gliederung der deutschen Verwaltung, [in:] Handbuch der kommunalen Wissenschaft und Praxis. Volume 1: Grundlagen und Kommunalverfassung Unter Mitarbeit von Torsten Elvers Dritte, völlig neu bearbeitete Auflage Herausgegeben in Verbindung mit den kommunalen Spitzenverbänden. Berlin–Heidelberg: Springer-Verlag: 147–168.
• Wierzbicki, J. (1991). Ekonomiczne warunki reaktywowania samorządu terytorialnego w Polsce. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 53(2): 147–154.
• Wojtasiewicz, L. (1994). Strategie rozwoju dużych miast w systemie samorządowym. Życie i Myśl. Zeszyty Problemowe 1: 19–28.
• Zafra-Gómez, J.L., Lopez-Hernandez, A.M., Hernández-Bastida, A. (2009). Developing a model to measure financial condition in local government: Evaluating service quality and minimizing the effects of the socioeconomic environment: an application to Spanish municipalities. The American Review of Public Administration 39(4): 425–449.
• Zeliaś, A. (ed.) (2002). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2022.84.3.12

Biblioteka Nauki

2137590