Zygmunt Ziembiński’s concept of the legal norm from a structuralist perspective

• Authors: Andrzej Bator

Title variants

PL

Zygmunta Ziembińskiego koncepcja normy prawnej z perspektywy strukturalistycznej

Abstracts

PL

W artykule przedstawiam koncepcję prawnej normy postępowania Zygmunta Ziembińskiego, ukazując ją w kontekście strukturalistycznej postawy badawczej – podejścia metodologicznego dominującego w polskiej teorii prawa w okresie, w którym powstawał i kształtował się ten jeden z najważniejszych elementów teorii prawa Ziembińskiego (lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte XX w.). Poszczególne fragmenty prezentowanej koncepcji obrazuję wybranymi cytatami, reprezentatywnymi dla strukturalistycznego podejścia badawczego. W mojej ocenie strukturalizm pozwala zarówno zrozumieć przemożny wpływ koncepcji normy Ziembińskiego na polską teorię prawa drugiej połowy XX w., jak i wyjaśnić przyczyny kontrowersji, które koncepcja ta wywoływała u niektórych przedstawicieli polskiego prawoznawstwa. W artykule zwracam również uwagę na ewolucję omawianej koncepcji, w tym na osłabienie jej strukturalistycznego wydźwięku w ostatnich latach twórczości naukowej Profesora. Przykładem, na tle którego egzemplifikuję tę tendencję, jest pojęcie normy kompetencyjnej.

EN

In the article I present the concept of the legal norm of conduct proposed by Zygmunt Ziembiński, situating it in the context of the structuralist research attitude – a  methodological approach dominant in the Polish theory of law in the period when this key element of Ziembiński’s theory of law was created and shaped (the 1970s and 1980s). I illustrate individual fragments of the presented concept with selected quotations that are representative of the structuralist research approach. In my view, structuralism makes it possible to understand both the overwhelming influence ofZiembiński’s concept of the norm on the Polish legal theory of the second half of the twentieth century, as well as to explain the causes of the controversies that this concept provoked in some representatives of Polish jurisprudence. I also draw attention to the evolution of the concept in question, including the weakening of its structuralist overtones in the last years of the Professor’s scientific work. An example that exemplifies this tendency is the concept of competence norm.

Keywords

EN

Zygmunt Ziembiński’s theory of the norm; structuralist research method; competence norm; conventional action rule; synchronic and diachronic perspectives

PL

teoria normy Zygmunta Ziembińskiego; strukturalistyczna metoda badawcza; norma kompetencyjna; reguła czynności konwencjonalnej; perspektywa synchroniczna i diachroniczna

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2023
• Volume: 85
• Issue: 2
• Pages: 47-61

Dates

published

2023

Contributors

author

Andrzej Bator

• University of Wrocław

• https://orcid.org/0000000347727920

References

• Aarnio, A. (1984). Paradigms in Legal Dogmatics. In A. Peczenik (ed.), Theory of Legal Science. Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
• Chomsky, N. (2002). Syntactic Structures. Berlin–New York: Mouton de Gruyter.
• Czepita, S. (1988). Koncepcje teoretycznoprawne Czesława Znamierowskiego [Czesław Znamierowski’s Concepts in Legal Theory]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Czepita, S. (1996). Reguły konstytutywne a zagadnienia prawoznawstwa [Constitutive Rules and Issues of Jurisprudence]. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński.
• Leszczyński, J. (2010). O niezmienności sposobu uprawiania dogmatyki prawa [On the immutability of practicing legal dogmatics]. Studia Prawno-Ekonomiczne 81: 115–129.
• Longchamps, F. (1960). Uwagi o używaniu pojęć w naukach prawnych [Remarks on the use of terms in legal science]. Warszawa–Wrocław: Zeszyty Naukowe. Nauki Społeczne 27(7): 11–19.
• Longchamps, F. (1968). Współczesne kierunki w nauce prawa administracyjnego na zachodzie Europy [Modern Trends in the Study of Administrative Law in Western Europe]. Wrocław: Ossolineum.
• Lorini, G. (2010). Ontologia społeczna Czesława Znamierowskiego [Czesław Znamierowski’s social ontology]. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 72(4): 21–30. http://hdl.handle.net/10593/1218
• Nowacki, J. (1988). Przepis prawny a norma prawna [Legal Provision and Legal Norm]. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Peczenik, A. (2003). Stan obecny teorii i filozofii prawa w krajach zachodnich [The current state of legal theory and philosophy of law in Western countries]. In J. Stelmach (ed.), Studia z filozofii prawa [Studies in the Philosophy of Law] (pp. 9–14). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Rosner, K. (1987). Strukturalizm [Structuralism]. In Z. Cackowski, J. Kmita, K. Szaniawski, P. Smoczyński (eds.), Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny [Philosophy and Science: An Encyclopaedic Outline]. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Schaff, A. (1983). Szkice o strukturalizmie [Sketches on Structuralism]. Warsaw: Książka i Wiedza.
• Szpunar, A. (1993). Udzielenie pełnomocnictwa [Granting of power of attorney]. Przegląd Sądowy 9: 18–34.
• Zgółka, T. (1987). Struktura [Structure]. In Z. Cackowski, J. Kmita, K. Szaniawski, P. Smoczyński (eds.), Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny [Philosophy and Science: An Encyclopaedic Outline]. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Zieliński, M. (1979). Poznanie naukowe a poznanie sądowe [Scientific and Judicial Cognition]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Zieliński, M. (1997). Dwa nurty pojmowania „kompetencji” [Two concepts of ‘competence’]. In H. Olszewski, B. Popowska (eds.), Gospodarka, administracja, samorząd [Economy, Administration, Local Government] (pp. 581–607). Poznań: Wydawnictwo Printer Zieliński, M., Ziembiński, Z. (1988). Uzasadnianie twierdzeń, ocen i norm w prawoznawstwie [Justification of Judgments, Evaluations, and Norms in Legal Studies]. Warszawa: PWN.
• Zieliński, M., Ziembiński, Z. (1992). Dyrektywy i sposób ich wypowiadania [Directives and How They Are Expressed]. Warsaw: Polskie Towarzystwo Semiotyczne.
• Ziembiński, Z. (1966). Logiczne podstawy prawoznawstwa [Logical Foundations of Jurisprudence]. Warsaw: Wydawnictwo Prawnicze.
• Ziembiński, Z. (1969). Kompetencja i norma kompetencyjna. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 31(4): 23–41 [published in English as Competence and the competence norms. In M. Smolak, P. Kwiatkowski (eds.), Poznań School of Legal Theory (pp. 91–97). Leiden–Boston: Brill and Rodopi, 2020.
• Ziembiński, Z. (1974). Metodologiczne zagadnienia prawoznawstwa [Methodological Issues of Jurisprudence]. Warszawa: PWN.
• Ziembiński, Z. (1980). Problemy podstawowe prawoznawstwa [Fundamental Problems of Jurisprudence]. Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
• Ziembiński, Z. (1983). Szkice z metodologii szczegółowych nauk prawnych [On the Methodology of the Particular Legal Sciences]. Warsaw–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Ziembiński, Z. (1991). O zawiłościach związanych z pojmowaniem kompetencji [On the On intricacies of interpreting competence]. Państwo i Prawo 46(4): 14–24.
• Znamierowski, C. (1934). Podstawowe pojęcia teorii prawa [Fundamental Concepts of Legal Theory]. Part 1: Układ prawny i norma prawna [Legal System and Legal Norm]. Poznań: Górski i Tetzlaw.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2023.85.2.05

Biblioteka Nauki

28822410