W poszukiwaniu prawa właściwego: stosowanie norm prawa administracyjnego i ich kolizje w międzynarodowym sporze inwestycyjnym

• Authors: Grzegorz Żmij

Title variants

EN

On the search for applicable law: the application and the conflicts of administrative law norms in international investment disputes

Abstracts

EN

This article aims to present questions concerning conflicts of norms or conflicts of laws that may arise through the application of public law (including administrative law) in proceedings before arbitration or state courts. The starting point for handling such conflicts tends to be interpretation, which, leading to the proper reconstruction of an applicable norm in a case, usually allows for avoiding the question of the conflict-of-law rule (apparent conflicts), but not in every case. Some multilateral agreements contain provisions on the law applicable in investment disputes. As a result of the development of European law, one can observe the tendency to lower the significance of arbitration and increase the competence of state courts, as has been the case with intra-EU investment disputes in recent years. Thus a number of BITs between the Republic of Poland and third countries (non-EU countries) remain in force, where some of them contain provisions on the applicable law. One can expect that these conventions will also be dissolved and supplemented mainly by mixed agreements in the near future. The conflicts of laws and norms in investment disputes occur on different layers. The way of applying law differs according to the nature of state courts and international arbitration. It can become significant in the light of the transfer of competences to national courts, as a consequence of the termination of intra-EU BITs. It is advisable that during the ongoing discussions on the creation of the Multilateral Investment Court, a regulation on the legal basis of its decisions should also be adopted, as it concerns procedural, material and conflict-of-law aspects.

PL

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie kwestii kolizji praw lub samych norm prawnych, które mogą się pojawić w przypadku konieczności stosowania w międzynarodowym sporze inwestycyjnym, rozstrzyganym w postępowaniu przed sądem państwowym lub sądem arbitrażowym, przepisów prawa publicznego (w tym prawa administracyjnego) należących do różnych systemów prawnych. Punktem wyjścia w tego typu przypadkach jest z reguły wykładnia, która przez odpowiednią rekonstrukcję normy znajdującej zastosowanie w sprawie przeważnie prowadzi do uniknięcia pytania o normę kolizyjną (kolizje pozorne), nie zawsze jednak da się tego pytania uniknąć.  Kwestię prawa właściwego uregulowano w niektórych wielostronnych porozumieniach międzynarodowych dotyczących ochrony inwestycji. Na skutek rozwoju prawa europejskiego w ostatnich latach wyraźnie zarysowana została tendencja do poddawania inwestycyjnych sporów wewnątrzunijnych rozstrzygnięciu sądów krajowych (europejskich) kosztem arbitrażu. Szereg pozostających nadal w mocy umów o ochronie inwestycji zawartych pomiędzy RP a państwami spoza Unii Europejskiej zawiera postanowienia dotyczące prawa właściwego. Można prognozować, że w bliskiej lub nieco dalszej perspektywie dojdzie jednak również do ich rozwiązania i zastąpienia w części nowymi umowami, także o charakterze mieszanym. Kolizje praw i norm prawnych w przypadku międzynarodowego sporu inwestycyjnego mogą zachodzić na wielu płaszczyznach. Istnieją odmienności w sposobie stosowania prawa właściwego przez sądy arbitrażowe i sądy państwowe w międzynarodowych sporach inwestycyjnych, co uwarunkowane jest różną naturą tych sądów. Może to mieć znaczenie wobec przekazania kompetencji do rozstrzygania takich sporów sądom państwowym, na przykład w perspektywie wygaszenia wewnątrzunijnych dwustronnych umów inwestycyjnych. Należy postulować, aby w ramach prac nad utworzeniem w przyszłości wielostronnego międzynarodowego systemu rozstrzygania sporów inwestycyjnych, opartego na stałym trybunale, regulacją objąć również kwestie związane z podstawą prawną (poza procesową, także materialnoprawną i kolizyjnoprawną) rozstrzygnięć Trybunału.

Keywords

EN

international investment arbitration; applicable law; international private law; conflicts of laws; international administrative law; investment protection

PL

międzynarodowy arbitraż inwestycyjny; prawo właściwe; prawo prywatne międzynarodowe; prawo kolizyjne; międzynarodowe prawo administracyjne; ochrona inwestycji

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2023
• Volume: 85
• Issue: 2
• Pages: 89-107

Dates

published

2023

Contributors

author

Grzegorz Żmij

• University of Silesia

• https://orcid.org/0000000155978741

References

• Alvik, I. (2011). Contracting with Sovereignty: State Contracts and International Arbitration. Oxford–Portland.
• Basener. N. (2017). Investment Protection in the European Union: Considering EU Law in Investment Arbitrations Arising from Intra-EU and Extra-EU Bilateral Investment Agreements. Baden-Baden.
• Birkner, S. (2016). Freihandel und internationales Investitionsschutzrecht – Modelle und Perspektiven gerichtlicher Streitbeilegung. Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht 27(12): 454–459.
• Bonifatemi, Y. (2018). The law applicable in investment treaty arbitration. W: K. Yannaca-Small (eds.), Arbitration under International Investment Agreements: A Guide to the Key Issues. Oxford: 485–500.
• Boom, W.H. van (2007). On the intersection between tort law and regulatory law: a comparative analysis. W: W.H. van Boom, M. Lukas, C.H. Kissling (eds.), Tort and Regulatory Law (s. 419–448). Wien–New York.
• Börnsen, N. (2016). Nationales Recht in Investitionsschiedsverfahren. Tübingen.
• Bosek, L. (2022). Aktualne zagadnienia sporne w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym – uwagi na tle wyroku TSUE z 6.3.2018 r., C-284/16, Achmea. W: J. Grykiel, J. Haberko, K. Mularski (red.), Ius civile vigilatibus scriptum est. Księga Jubileuszowa Profesora Adama Olejniczaka (s. 65–74). Warszawa.
• Bosek L., Żmij G. (2020a). On the CETA’s compatibility with European Union law in the light of Opinion No 1/17 of the Court of Justice of 30 April 2019. Zeitschrift für Europarecht, Int. Privatrecht & Rechtsvergleichung 61(6): 248–261.
• Bosek, L., Żmij, G. (2020b). W sprawie zgodności CETA z prawem Unii Europejskiej i Konstytucją RP w świetle opinii 1/17 Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 30.04.2019. Europejski Przegląd Sądowy 7(178): 4–21.
• De Ly, F. (2011). Conflicts of laws in international arbitration – an overview. W: F. Ferrari, S. Kröll (eds.), Conflicts of Laws in International Arbitration (s. 3–16). München.
• Dodge, W.S. (2008). The Public-Private Distinction in the Conflict of Laws. Duke Journal of Comparative & International Law 18: 371–394.
• Dolzer, R., Tietje, Ch., Wackernagel, C. (2017). Der rechtliche Schutz der ausländischen Investitionen. W: H. Kronke, W. Melis, H. Kuhn (Hrsg.), Internationales Wirtschaftsrecht (s. 1183–1268). München.
• Douglas, Z. (2003). The hybrid foundations of investment treaty arbitration. British Yearbook of International Law 74(1): 151–289.
• Elżanowski, F. (2008). Polityka energetyczna. Prawne instrumenty realizacji. Warszawa.
• Ereciński, T. (1981). Prawo obce w sądowym postępowaniu cywilnym. Warszawa.
• Esplugues, C. (2011). General Report on the application of foreign law by judicial and non-judicial authorities in Europe (November 1, 2011). W: C. Esplugues, J. Iglesias., G. Palao (eds.), Application of Foreign Law (s. 3–94). München.
• Firsching, K., von Hoffmann, B. (1995). Internationales Privatrecht, einschließlich Grundzüge des internationalen Verfahrensrechts. München.
• Giaro, T. (2009). Historia i tradycja prawa rzymskiego. W: W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Beriér (red.), Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego (s. 39–120). Warszawa.
• Heiderhoff, B. (2017). Arbitration, the Rome I Regulation, and the law applicable to the merits. W: M. Jagielska, M. Pazdan, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi (s. 907–921). Warszawa.
• Hindelang, S. (2015). Repellent forces: the CJEU and investor-state dispute settlement. Archiv des Völkerrechts 53(1): 68–89.
• Hölken, Ch. (2017). Systemische Integration von Investitionsschutzabkommen. Baden-Baden.
• Horn, N. (2004). Arbitration and the protection of foreign investment: concepts and means. W: N. Horn, S. Kröll (eds.), Arbitrating Foreign Investment Disputes (s. 3–31). The Hague.
• Jeżewski, M. (2019). Międzynarodowe prawo inwestycyjne. Warszawa.
• Kelsen, H. (2007). Czysta teoria prawa. Tłum. R. Szubert. Warszawa.
• Klein, E. (2006). Self-contained regime. W: Max Planck Encyclopedia of Public International Law. https://opil.ouplaw.com/home/MPIL.
• Koskenniemi, M. (2006). Fragmentation of International Law: Difficulties Arising from the Diversification and Expansion of International Law. Report of the Study Group of the International Law Commission, U.N. Doc A/CN.4/L.682 (July 18, 2006).
• Kreindler, R. (2004). The law applicable to international investment disputes. W: N. Horn, S. Kröll (eds.), Arbitrating Foreign Investment Disputes (s. 403–424). The Hague.
• Leszczyński, L. (2015). Podstawa decyzji stosowania prawa administracyjnego. Ustalenia walidacyjne. W: L. Leszczyński, B. Wojciechowski, M. Zirk-Sadowski (red.), System prawa administracyjnego. Tom 4: Wykładnia prawa administracyjnego (s. 53–130). Warszawa.
• Łętowska, E. (2005). „Multicentryczność” systemu prawa i wykładnia jej przyjazna. W: L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar (red.), Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana (s. 1127–1146). Kraków.
• Nazzini, R. (2016). The law applicable to the arbitration agreement: towards transnational principles. International and Comparative Law Quarterly 65(3): 681–703.
• Neumeyer, K. (1910–1936). Internationales Verwaltungsrecht. Band 1–4. München–Berlin–Leipzig.
• Nowacki, M. (2010). Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego w UE. Warszawa.
• Pacuła, K. (2018). Komentarz do art. 36 [Działania i zaniechania organów publicznych]. W: M. Pazdan (red.), Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz (s. 333–346). Warszawa.
• Patocchi, P.M. (2006). UNICITRAL-Schiedsgerichtsordnung (UncitralO). W: R. Schütze (red.), Institutionelle Schiedsgerichtsbarkeit. Kommentar (s. 665–798). Köln–Berlin–München.
• Pazdan, M. (2017). Prawo prywatne międzynarodowe. Warszawa.
• Poczobut, J. (2012). Stosowanie krajowego prawa publicznego w międzynarodowym arbitrażu handlowym. W: M. Łaszczuk, M. Furtek, S. Pieckowski, J. Poczobut, A. Szumański, M. Tomaszewski (red.), Arbitraż i mediacja. Księga jubileuszowa dedykowana doktorowi Andrzejowi Tynelowi (s. 414–431). Warszawa.
• Poczobut, J. (2013). Stosowanie prawa publicznego w polskim prawie prywatnym międzynarodowym. W: J. Poczobut (red.), Współczesne wyzwania prawa prywatnego międzynarodowego (s. 256–273). Warszawa.
• Poczobut, J. (2015). Zagadnienia kolizyjnoprawne w międzynarodowym arbitrażu handlowym. W: A. Szumański (red.), System prawa handlowego. Tom 8: Arbitraż handlowy (s. 174–247). Warszawa.
• Poczobut, J. (2017). Komentarz do art. 6. W: J. Poczobut (red.), Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz (s. 193–203). Warszawa.
• Popiołek, W. (2014). Odesłanie. W: M. Pazdan (red.), System prawa prywatnego. Tom 20A: Prawo prywatne międzynarodowe (s. 353–381). Warszawa.
• Popiołek, W. (2016). Styk prawa prywatnego i publicznego z kolizyjnoprawnego punktu widzenia. Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego 18: 33–58.
• Pyka, M. (2018). Pojęcie inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym. Warszawa.
• Reinisch, A. (2015). Internationales Investitionsschutzrecht. W: Ch. Tietje (Hrsg.), Internationales Wirtschaftsrecht (s. 398–443). Berlin.
• Ruffert, M. (2007). Perspektiven des Internationalen Verwaltungsrechts. W: Ch. Möllers, A. Voßkuhle, Ch. Walter (Hrsg.), Internationales Verwaltungsrecht. Eine Analyse anhand von Referenzgebieten (s. 395–419). Tübingen.
• Schmalenbach, K. (2018). Article 2. Use of Terms. W: O. Dörr, K. Schmalenbach (eds.), Vienna Convention on the Law of Treaties (s. 29–54). Berlin-Heidelberg.
• Simma, B., Pulkowski, D. (2006). Of planets and the universe: self-contained regimes in international law. European Journal of International Law 17(3): 483–529.
• Sołtysiński, S. (2011). Arbitraż inwestycyjny, kohabitacja z wymiarem sprawiedliwości, rosnące koszty oraz inne problemy sądownictwa polubownego. W: J. Gudowski, K. Weitz (red.), Aurea praxis aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego. Tom 2 (s. 1939–1870). Warszawa.
• Soranayah W. (2004). The International Law on Foreign Investment. Cambridge.
• Sznajder-Peroń, K. (2014). Zagadnienia związane z pojmowaniem i stosowaniem prawa właściwego. W: M. Pazdan (red.), System prawa prywatnego. Tom 20A: Prawo prywatne międzynarodowe (s. 508–544). Warszawa.
• Sznajder-Peroń, K. (2018). Komentarz do art. 6. Stosowanie prawa właściwego i kwestie dowodowe. W: M. Pazdan (red.) Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz (s. 131–135). Warszawa.
• Tietje, Ch. (2011). Bilaterale Investitionsschutzverträge zwischen EU-Mitgliedstaaten (Intra-EU-BITs) als Herausforderung im Mehrebenensystem des Rechts. Beiträge zum Transnationalen Wirtschaftsrecht 104. Halle-Wittenberg.
• Weiniger, M.(2017). Dispute resolution provisions. W: C. McLachlan, L. Shore, M. Weiniger (eds.), International Investment Arbitration. Substantive Principles (s. 47–91). Oxford.
• Wojewoda, M. (2007). Zakres prawa właściwego dla zobowiązań umownych. Nowa regulacja kolizyjna w konwencji rzymskiej. Warszawa.
• Zrałek J. (2017). Znaczenie miejsca arbitrażu w erze globalizacji postępowania arbitrażowego. Warszawa.
• Żmij, G. (2003). Prawo waluty. Międzynarodowy obrót handlowy. Prawo cywilne. Prawo prywatne międzynarodowe. Dochodzenie roszczeń w walutach obcych. Kraków.
• Żmij, G. (2013). Firma w prawie prywatnym międzynarodowym. Warszawa.
• Żmij, G. (2019), Investitionsstreitigkeiten zwischen Deutschland und Polen aus der europäischen Perspektive. Anmerkung zum Achmea-Urteil und seinen Folgen. Zeitschrift für Europäisches Privatrecht 27(3): 535–553.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2023.85.2.08

Biblioteka Nauki

28825308