Przyczyny spadku liczby spraw kierowanych do mediacji w postępowaniu sądowoadministracyjnym w opinii sędziów i referendarzy sądowych

• Authors: Bartłomiej Chludziński , Bartosz Pilitowski

Title variants

EN

Reasons for the decrease in the number of cases referred to mediation in administrative court proceedings in the opinion of judges and court referendaries

Abstracts

EN

The article deals with the institution of mediation in court and administrative proceedings, regulated by the provisions of the Law on Proceedings before Administrative Courts (LPA) of 30 August 2002. According to the assumptions, mediation was supposed to streamline the proceedings by facilitating the resolution of disputed issues emerging in a case subject to control by an administrative court. However, mediation has not found wider application. The article aims to establish the reasons for the limited scale of the use of this institution, including the decrease in the number of mediations conducted before voivodeship administrative courts. The research covers the years 2004–2017, that is, the period when mediation was conducted by judges or court referendaries. The source material for the considerations presented in the article are new data from interviews with judges and court referendaries. The article presents the opinions of these people on the reasons for the consistent decrease in the number of cases referred to mediation. The authors also rely on statistical data from the Supreme Administrative Court. The analysis is conducted from a sociological and legal perspective. The research presented in the article shows that the reasons for the decrease in the number of cases referred to mediation in the years 2004–2017 can be explained on the basis of the theory of social role and the theory of rational choice. The conducted research complements the current state of knowledge on mediation in the LPA and allows us to identify further directions for the development of this procedural institution.

PL

Przedmiotem rozważań w artykule jest instytucja mediacji w postępowaniu sądowoadministracyjnym, regulowana przepisami ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.). Zgodnie z założeniami mediacja miała usprawnić postępowanie, ułatwiając rozwiązywanie kwestii spornych ujawniających się w sprawie będącej przedmiotem kontroli sądu administracyjnego. Mediacja nie znalazła jednak szerszego zastosowania. Celem artykułu jest próba ustalenia przyczyn ograniczonej skali korzystania z tej instytucji, w tym spadku liczby mediacji prowadzonych przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi. Badania obejmują lata 2004–2017, a więc okres, w którym mediację prowadzili sędziowie lub referendarze sądowi. Materiałem źródłowym dla rozważań przedstawionych w artykule są nowe dane pochodzące z wywiadów z sędziami i referendarzami sądowymi. W artykule zaprezentowano ich opinie na temat przyczyn konsekwentnego spadku liczby spraw kierowanych do mediacji. Autorzy opierają się również na danych statystycznych Naczelnego Sądu Administracyjnego. Analiza prowadzona jest z perspektywy socjologiczno-prawnej. Z zaprezentowanych w artykule badań wynika, że przyczyny spadku liczby spraw kierowanych do mediacji w latach 2004–2017 mogą być wyjaśnione na gruncie teorii roli społecznej oraz teorii racjonalnego wyboru. Przeprowadzone badania uzupełniają aktualny stan wiedzy na temat mediacji w p.p.s.a. oraz pozwalają wyznaczać dalsze kierunki rozwoju tej instytucji procesowej.

Keywords

EN

mediation; administrative court proceedings; reasons for the decrease in the number of mediations

PL

mediacja; procedura sądowoadministracyjna; przyczyny spadku liczby mediacji

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2023
• Volume: 85
• Issue: 3
• Pages: 201-217

Dates

published

2023

Contributors

author

Bartłomiej Chludziński

• Nicolaus Copernicus University

• https://orcid.org/0000000194837976

author

Bartosz Pilitowski

• Fundacja Court Watch

• https://orcid.org/0000000323518841

References

• Araszkiewicz, M., Czapska, J., Pękala, M., Płeszka, K. (2017). Mediacja. Teoria, normy, praktyka. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Biddle, B.J. (1979). Role Theory: Expectations, Identities, and Behaviors. New York: Academic Press.
• Bródka, A. (2020). Mediacja w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. ADR. Arbitraż i Mediacja 1(49): 55–67.
• Chludziński, B. (2018). O potrzebie alternatyw dla sądowego rozstrzygania sporów pomiędzy władzami administracyjnymi a podmiotami prywatnymi w świetle Zalecenia Komitetu Rady Ministrów R (2001)9. Studia Prawa Publicznego 4(24): 83–100.
• Chludziński, B., Szadkowska, A. (2022). Postępowanie mediacyjne w praktyce sądów administracyjnych. ADR. Arbitraż i Mediacja 2(58): 5–18.
• Chmielewski, P. (2011). Homo agens. Instytucjonalizm w naukach społecznych. Warszawa: Poltext.
• Cybulska, A. (2013). Prestiż zawodów. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS.
• Dauter-Kozłowska, A. (2020). Stosowanie mediacji w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym. Przegląd Prawa Publicznego 1: 71–88.
• Epstein, L., Landes, W.M., Posner, R.A. (2013). The Behavior of Federal Judges: A Theoretical and Empirical Study of Rational Choice. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Federczyk, W. (2008). Praktyka stosowania mediacji przed sądami administracyjnymi. ADR. Arbitraż i Mediacja 4(4): 17–29.
• Federczyk, W. (2013). Mediacja w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Feliksiak, M. (2009). Prestiż zawodów. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS.
• Gullahorn, J.T., Gullahorn, J.E. (1963). Role conflict and its resolution. The Sociological Quarterly 1(4): 32–48.
• Hauser, R. (2002). U progu reformy sądownictwa administracyjnego. Państwo i Prawo 57(11): 28–43.
• Hauser, R. (2003). Sporów o dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne ciąg dalszy. Państwo i Prawo 58(11): 22–29.
• Kalisz, A. (2007). Quasi-mediacyjność postępowania mediacyjnego przed sądami administracyjnymi. W: J. Olszewski (red.), Arbitraż i mediacja. Praktyczne aspekty stosowania przepisów (s. 157–162). Rzeszów: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. Oddział w Rzeszowie.
• Kalisz, A. (2018). Mediacja administracyjna i sądowoadministracyjna. Państwo i Prawo 73(3): 19–39.
• Kmieciak, Z. (2004). Mediacja i koncyliacja w prawie administracyjnym. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Krawczyk, A. (2020). Model postępowania mediacyjnego w niemieckim postępowaniu sądowoadministracyjnym. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 1(88): 201–212.
• Omyła-Rudzka, M. (2019). Które zawody poważamy? Komunikat z badań. Warszawa: CBOS.
• Park, R.E. (1926). Behind our masks. Survey Graphic 56: 135–139.
• Plucińska-Nowak, M. (2021). Status i oblicza mediacji w społeczeństwie polskim. Poznań: Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM.
• Turner, J.H. (2002). Face to Face: Toward a Sociological Theory of Interpersonal Behavior. Redwood City: Stanford University Press.
• Woś, T. (2003). Dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne a konstytucyjne prawo do rozpatrzenia sprawy „bez nieuzasadnionej zwłoki”. Państwo i Prawo 58(8): 18–35.
• Woś, T. (2017). Postępowanie sądowoadministracyjne. Warszawa: Wolters Kluwer.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2023.85.3.12

Biblioteka Nauki

28805117