HiT a edukacja prawna. Analiza podstawy programowej dla szkół ponadpodstawowych

• Authors: Karolina Gmerek

Title variants

EN

HiT and legal education: an analysis of the core curriculum for secondary schools

Abstracts

EN

The impulse to take up the issue of legal education within the framework of formal education in Poland was the change in the core curriculum for secondary schools involving the introduction of a new subject ‘History and the present’ (historia i teraźniejszość, HiT) and a number of other changes. The article aims to answer the question of how the change indicated above affects the scope of legal education included in the core curriculum for secondary schools. The analysis of the core curriculum, carried out with the use of properly operationalized concepts of legal awareness and competence, showed that the impact of the analysed changes in the core curriculum for secondary schools on the scope of legal education in formal education in Poland is very large. First, the scope of knowledge of the law has been significantly reduced. Secondly, issues whose implementation fostered the development of certain skills – such as the formulation of judgements, the adoption of positions, or critical thinking that could lead to the formulation of demands for change – were practically eliminated.

PL

Asumptem do podjęcia problematyki edukacji prawnej w ramach edukacji formalnej w Polsce była zmiana podstawy programowej dla szkół ponadpodstawowych polegająca na wprowadzeniu nowego przedmiotu szkolnego: „historia i teraźniejszość” (HiT) w szkołach ponadpodstawowych oraz na wprowadzeniu szeregu innych zmian. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: Jak wskazana wyżej zmiana wpływa na zakres edukacji prawnej ujętej w podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych? Analiza podstawy programowej, przeprowadzona z wykorzystaniem odpowiednio zoperacjonalizowanych pojęć świadomości prawnej i kompetencji, wykazała, że wpływ analizowanych zmian w podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych na zakres edukacji prawnej w ramach edukacji formalnej w Polsce jest bardzo duży. Po pierwsze, znacznie ograniczony został zakres wiedzy o prawie; po drugie, praktycznie wyeliminowano zagadnienia, których realizacja sprzyjała rozwijaniu określonych umiejętności, wyrażaniu ocen, przyjmowaniu postaw czy krytycznemu myśleniu, które mogłoby prowadzić do formułowania postulatów zmian w prawie.

Keywords

EN

legal education; legal awereness; key competences; core curriculum

PL

edukacja prawna; świadomość prawna; kompetencje kluczowe; podstawa programowa

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2023
• Volume: 85
• Issue: 4
• Pages: 75-99

Dates

published

2023

Contributors

author

Karolina Gmerek

• University of Szczecin

• https://orcid.org/0000000247247612

References

• Aspin, D.N., Chapman, J.D. (2012). Towards a philosophy of lifelong learning. W: D.N. Aspin, J.D. Chapman, K. Evans, R. Bagnall (eds.), Second International Handbook of Lifelong Learning (s. 3–35). Dordrecht, Heidelberg, London, New York: Springer.
• Baroncelli, S., Fonti, F., Stevancevic G. (2014). Mapping innovative teaching methods and tools in European studies: results from a comprehensive study. W: S. Baroncelli, R. Farneti, I. Horga, S. Vanhoonacker (eds.), Teaching and Learning the European Union: Traditional and Innovative Methods (s. 89–110). Dordrecht: Springer.
• Borucka-Arctowa, M. (1980). Świadomość prawna społeczeństwa polskiego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 42(1): 153–165. http://hdl.handle.net/10593/20991
• Brownhill, B. (2001). Lifelong learning. W: P. Jarvis (ed.), The Age of Learning. Education and the Knowledge Society (s. 69–79). London, New York: Routledge.
• Choduń, A. (2020). Dlaczego warto uczyć o języku prawnym? Krytyka Prawa 12(2): 45–55.
• Choduń, A., Gmerek, K. (2021). Knowledge about the language of legislative acts: an absent element in the development of key competences in the Polish education system. Krytyka Prawa 13(4): 217–237.
• Corte, E. de (2012). Historical developments in the understanding of learning. W: H. Dumont, D. Istance, F. Benavides (eds.), The Nature of Learning: Using Research to Inspire Practice (s. 35–67). Paris: OECD.
• Dinu, M. (2008). What is the knowledge society. Theoretical and Applied Economics 2(519): 45–50. https://www.ectap.ro/what-is-the-knowledge-society-marin-dinu/a288/
• Dumont, H., Istance, D. (2010). Analysing and designing learning environments for the 21st century. W: H. Dumont, D. Istance, F. Benavides (eds.), The Nature of Learning: Using Research to Inspire Practice (s. 19–34). Paris: OECD.
• Dziewulak, D. (2020). Edukacja prawna w szkolnictwie podstawowym i średnim w Polsce, wybranych państwach Unii Europejskiej oraz w Serbii i Wielkiej Brytanii. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 4: 220–241.
• Farhan, J.A., Jamiołkowska, M. (2020). Nauczanie prawa w szkołach średnich – analiza status quo i ocena rozwiązań systemowych. Krytyka Prawa 12(2): 56–78.
• Glaesser, J. (2019). Competence in educational theory and practice: a criticaldiscussion. Oxford Review of Education 45(1): 70–85.
• Halász, G., Michel, A. (2011). Key Competences in Europe: interpretation, policy formulation and implementation. European Journal of Education 46(3): 289–306.
• Hattie, J. (2012). Visible Learning for Teachers: Maximizing Impact on Learning. London, New York: Routledge.
• Jadach, K. (2015). Polityka prawa w polskich szkołach. Studia Edukacyjne 34: 19–44.
• Longworth, N., Davies, K. (2013). Lifelong Learning: New Vision, New Implications, New Roles for People, Organizations, Nations and Communities in the 21st Century. London, New York: Kogan Page.
• Marcela, M. (2021). Selekcje. Jak szkoła niszczy ludzi, społeczeństwo i świat. Kraków: Znak.
• Nieborak, T. (2021). Czy edukacja prawna jest nadal potrzebna? Refleksje na 100-lecie „Ruchu Prawniczego, Ekonomicznego i Socjologicznego”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 83(2): 267–278.
• Pękala, M., Zyzik, R. (2018). Społeczny obraz prawa. Opis obszaru badań i wyniki pilotażu. Zeszyty Prawnicze 18(4): 35–65.
• Przyborowska, B., Kopińska, V., Murawska, I. (2016). Kompetencje społeczne i obywatelskie w edukacji szkolnej – pozór w podstawie programowej dla trzeciego etapu edukacyjnego. Przegląd Badań Edukacyjnych 23(2): 45–60.
• Skąpska, G. (2009). Komunikacja o prawie a świadomość i kultura prawna – krótki komentarz socjologa. W: K. Slany, Z. Seręga (red.), Sprostać zmianom. Szkice o powinnościach współczesnej socjologii (s. 245–255). Kraków: Nomos.
• Solarczyk-Szwac, H., Kopińska, V., Matusiak, A. (2016). Kompetencje społeczne na wejściu w dorosłość. Krytyczna analiza podstawy programowej kształcenia ogólnego dla IV etapu edukacyjnego. Edukacja Dorosłych 75(2): 29–44. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-d3f7fe7f-8cb2-4325-81ce-1bbce739c461
• Stadniczeńko, S.L., Zamelski, P. (2016). Pedagogika prawa. Vade mecum! Pójdź za mną! Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania.
• Stehr, N. (2018). Modern societies as knowledge societies. W: M.T. Adolf (ed.), Nico Stehr: Pioneer in the Theory of the Society and Knowledge (s. 309–331). Mosbach: Springer.
• Wilson, A. (2010). Knowledge Power: Interdisciplinary Education for a Complex World. Abingdon (Oxon): Routledge.
• Winczorek, J. (2019). Dostęp do prawa. Ujęcie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Wiśniewska, E. (2021). Autonomia nauczyciela – wymiar teoretyczny i praktyczne implikacje. Społeczeństwo. Edukacja. Język 14(1): 40–59.
• Woźniakowska-Fajst, D. (2012). Edukacja prawna – możliwości, szansy, bariery. Warszawa: INPRIS.
• Zamelski, P. (2022). Propedeutyka filozofii prawa. Opole: Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej.
• Zhang, Y.A., Cristol, D. (eds.) (2019). Handbook of Mobile Teaching and Learning. Singapur: Springer.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2023.85.4.04

Biblioteka Nauki

28869974