Rola poznańskiego ośrodka geograficznego w implementacji metod i modeli matematycznych w geografii społeczno-ekonomicznej

• Authors: Teresa Czyż , Zbyszko Chojnicki

Title variants

EN

Role of the Poznań geographical centre in the implementation of mathematical methods and models in socio-economic geography

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł składa się z trzech części. Część pierwsza zawiera wstępne omówienie relacji między metodami postępowania badawczego a rozwojem geografii jako nauki oraz obejmuje zagadnienie przełomu metodologicznego związanego z kwantyfikacją geografii. W części drugiej przedstawiono w zarysie postęp w rozwoju kierunku ilościowego w geografii światowej. Część trzecia dotyczy aktywności, osiągnięć i roli poznańskiego ośrodka geografii społeczno-ekonomicznej w poszczególnych fazach matematyzacji geografii.

EN

The article is composed of three parts. The first part is an introductory description of relations between methods of research and the development of geography as a science and covers the issue of a methodological breakthrough related to the quantification of geography. The second section outlines the progress in the development of the quantitative direction in global geography. The third part includes the description of the activities, achievements and the role of the Poznań socio-economic geographical centre in the particular phases of the mathematisation of geography.

Keywords

PL

metody naukowe; kwantyfikacja geografii; kierunek ilościowy w światowej i polskiej geografii; poznańska szkoła naukowa

EN

scientific methods; quantification of geography; quantitative direction in global and Polish geography; Poznań scientific school; scientific methods; quantification of geography; quantitative direction in global and Polish geography; Poznań scientific school

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna
• Year: 2019
• Issue: 45
• Pages: 9-21

Dates

published

2019-02-14

Contributors

author

Teresa Czyż

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej

author

Zbyszko Chojnicki

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej

References

• Beim M. 2009. Modelowanie procesu urbanizacji w aglomeracji poznańskiej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Bivand R. 1981. Modelowanie geograficznych układów czasoprzestrzennych. PAN, seria Geografia, 7. PWN, Warszawa.
• Breiman I. 2001. Random forests. Machine Learning, 45: 5–32. Bunge M. 1985. Treatise on basic philosophy. Vol. 7. D. Reidel, Dordrecht.
• Burton L. 1963. Quantitative revolution and theoretical geography. Canadian Geographer, 7(4): 151– 162.
• Chojnicki Z. 1966. Zastosowanie modeli grawitacji i potencjału w badaniach przestrzenno-ekonomicznych. KPZK PAN, Studia, 14. Warszawa.
• Chojnicki Z. 1970. Podstawowe tendencje metodologiczne współczesnej geografii ekonomicznej. Przegląd Geograficzny, 42, 2: 199–214.
• Chojnicki Z. (red.) 1977. Metody ilościowe i modele w geografii. PWN, Warszawa. Chojnicki Z. (red.) 1980. Analiza regresji w geografii. PAN, seria Geografia, 3. PWN, Warszawa.
• Chojnicki Z. (red.) 1980. Metody taksonomiczne w geografii. PAN, seria Geografia, 5. PWN, Warszawa.
• Chojnicki Z. 1989. Koncepcja terytorialnego systemu społecznego. Przegląd Geograficzny, 60, 3: 491–510.
• Chojnicki Z. 1999. Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Chojnicki Z. 2010. Koncepcje i studia metodologiczne i teoretyczne w geografii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Chojnicki Z., Czyż T. 1972. Zmiany struktury regionalnej Polski w świetle przepływów towarowych w latach 1958–1966. KPZK PAN, Studia, 40. Warszawa.
• Chojnicki Z., Czyż T. 1973. Metody taksonomii numerycznej w regionalizacji geograficznej. PWN, Warszawa.
• Chojnicki Z., Czyż T. 1976. Some problems in the application of factor analysis in geography. Geographical Analysis, 8(4): 416–427.
• Chojnicki Z., Czyż T., Parysek J. J., Ratajczak W. 1978. Badania przestrzennej struktury społeczno-ekonomicznej Polski metodami czynnikowymi. PAN, seria Geografia, 2. PWN, Warszawa.
• Chojnicki Z., Czyż T., Ratajczak W. 2011. Model potencjału. Podstawy teoretyczne i zastosowanie w badaniach przestrzenno-ekonomicznych oraz regionalnych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Chojnicki Z., Dziewoński K. 1978. Podstawowe zagadnienia metodologiczne rozwoju geografii ekonomicznej. Przegląd Geograficznej, 50, 2: 205–221.
• Chojnicki Z., Marble D.F. (red.) 1973. Perspectives on spatial analysis. Geographia Polonica, 25.
• Churski P. 1999. Lokalne rynki pracy w województwie poznańskim w okresie transformacji społeczno-gospodarczej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Czyż T. 1971. Zastosowanie metody analizy czynnikowej do badania ekonomicznej struktury regionalnej Polski. IG PAN, Prace Geograficzne, 92, Wrocław.
• Czyż T. 1973. Zastosowanie metod i modeli matematycznych w geografii polskiej. Przegląd Geograficzny, 45, 1: 29–49.
• Czyż T. 1978. Metody generalizacji układów przestrzennych. PAN, seria Geografia, 1. PWN, Warszawa.
• Czyż T., (red.) 1996. Podstawy regionalizacji geograficznej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Czyż T. 2012. Powstanie szkoły metodologii geografii (1961–1984). [W:] Dzieje nauk geograficznych i geologicznych na Uniwersytecie w Poznaniu. T. 1. Wydawnictwo PTPN, Poznań, s. 185–188.
• Czyż T., Hauke J. 2010. Nierówności regionalne w Polsce. [W:] W. Ratajczak, K. Stachowiak (red.), Gospodarka przestrzenna społeczeństwu. T. 1. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 13– 31.
• Czyż T., Hauke J. 2015. Entropy in regional analysis. Quaestionaes Geographicae, 34, 4: 69–78.
• Czyż T., Kotkowski B. 1987. Zastosowanie analizy Q do badania struktury systemu regionalnego. Przegląd Geograficzny, 59, 3: 219–258.
• Czyż T., Ratajczak W. 1986. Mathematical methods in economic geography. Concepts and Methods in Geography, 1: 99–126.
• Fotheringham A.S. 1997. Trends in quantitative methods. I. Stressing the local. Progress in Human Geography, 21: 88–96.
• Fotheringham A.S. 1998. Trends in quantitative methods. II. Stressing in computational. Progress in Human Geography, 22, 2: 283–292.
• Fotheringham A.S., Brundsdon Ch., Charlton M. 2007. Quantitative geography. Perspectives in spatial data analysis. Sage Publication, London.
• Garrison W. 1956. Applicability of statistical inference in geographical research. Geographical Review, 46: 427–429.
• Gould P. 1975. Mathematics in geography: conceptual revolution or new tool? International Social Science Journal, 2: 303–328.
• Janowski B. 1908. O odległościach jako czynniku kultury. Archiwum Naukowe, 4, 2. Lwów.
• Kamiński Z. 1982. Przestrzenna dyfuzja innowacji rolniczych. UAM, seria Geografia, 25. Poznań.
• Kossowski T. 2006. Modelowanie struktury sieci transportowej regionu wielkopolskiego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Krzyśko M., Łukaszonek W., Ratajczak W., Wołyński W. 2018. Nonlinear principal components analysis for geographical weighted temporal-spatial data. Folia Oeconomica, Acta Universitatis Lodziensis, 4(337): 169–181.
• Maćkiewicz A., Ratajczak W. 1993. Principal components analysis. Computers and Geosciences, 19, 3: 303–342.
• Maćkiewicz A., Ratajczak W. 1996. Wyznaczanie rozmytych granic regionalnych. [W:] T. Czyż (red.), Podstawy regionalizacji geograficznej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 97–125.
• Maćkiewicz B. 2007. Rynek nieruchomości niezabudowanych w Poznaniu i powiecie poznańskim w latach 1995–2000. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Maćkowiak H. 2003. Zmiany przestrzenno-strukturalne w handlu zagranicznym Polski. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Parysek J.J. 1982. Modele klasyfikacji w geografii. UAM, seria Geografia, 31. Poznań.
• Perdał R. 2018. Zastosowanie analizy skupień i lasów losowych w klasyfikacji gmin w Polsce na skali poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 19, 3: 263–273.
• Ratajczak W. 1980. Analiza i modele wpływu czynników społeczno-gospodarczych na kształtowanie się sieci transportowych. PAN, seria Geografia, 5. PWN, Warszawa.
• Ratajczak W. 1988. Metodologiczne aspekty fraktalnego modelowania rzeczywistości. UAM, Poznań.
• Ratajczak W. 1999. Modelowanie sieci transportowych. UAM, seria Geografia, 60. Poznań.
• Ratajczak W. 2013. Obiekty, struktury i procesy przestrzenne. Analiza fraktalna. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Rogacki H. 1988. Czynniki koncentracji przemysłu w Polsce. UAM, seria Geografia, 41. Poznań.
• Rogacki H. (red.) 2001. Koncepcje teoretyczne i metody badań geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Rogacki H. (red.) 2002. Możliwości i ograniczenia zastosowań metod badawczych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Rogacki H. (red.) 2003. Problemy interpretacji wyników metod badawczych stosowanych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Stachowiak K. 2018. Zasoby przestrzeni publicznej w miastach polskich na tle miast europejskich. KPZK PAN, Biuletyn, 271: 93–124.
• Stryjakiewicz T. 1988. Czynniki lokalizacji i funkcjonowania przemysłu rolno-spożywczego oraz jego struktura przestrzenna w regionie poznańskim. UAM, seria Geografia, 36. Poznań.

Identifiers

DOI

10.14746/rrpr.2019.45.02