Wielkość i kierunki migracji na pobyt stały w województwie wielkopolskim w latach 2002–2017

• Authors: Dariusz Ilnicki

Title variants

EN

The volume and directions of migration for permanent residence in the Wielkopolska Voivodeship in 2002–2017

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem opracowania jest próba wyjaśnienia zróżnicowania wielkości oraz kierunków migracji na pobyt stały pomiędzy jednostkami poziomu NUTS 5 podziału terytorialnego. W oparciu o przemieszczenia w układzie wieś–miasto, miasto–wieś zostały zidentyfikowane odpowiednio obszary zlewni migracyjnych oraz obszary atrakcyjności migracyjnej. Podstawową jednostką odniesienia przestrzennego prowadzonych analiz były miasto i gmina (NUTS 5). Wielkość migracji zostanie ukazana w układzie czterech kierunków migracji (miasto–miasto; miasto–wieś; wieś–miasto; wieś–wieś). W opisie wielkości i kierunków migracji zastosowany zostanie sumaryczny przepływ, a w przypadku wyznaczenia obszarów emigracji i imigracji miast największy przepływ. Jakkolwiek migracje na pobyt stały są aktem jednorazowym, to ich  powtarzalność, wielkość, obecność „relacji powrotnych” pozwala wnioskować o wzmacnianiu powiązań funkcjonalnych pomiędzy miastami a ich otoczeniem. W konsekwencji migracje tego typu mogą być wykorzystywane do delimitacji obszarów powiązanych ze sobą funkcją miejsca zamieszkania, miejsca pracy – obszarów funkcjonalnych miast.

EN

The aim of the study is to show the volume and directions of permanent migration, including the directions of the movements. On the basis of the movements of the village-city, city-village pattern, migration catchment areas as well as areas of migration attractiveness will be identified. In the conducted analyses, the city and the municipality (NUTS 5) will be the basic spatial reference units. The volume of migration will be presented in a system of four migration directions (city-city; city-village; village-city; village-village). The total flow will be used in the description of the volume and directions of migration, and the highest flow will be used in order to designate the migration catchment areas and areas of attractiveness for cities. Although migrations for permanent residence are a one-off act, their repetition, size, and the presence of “return relations”, albeit of a different scale, suggest not so much formation and/or existence of functional connections between cities and their surroundings, but allow to perform delimitation of the areas related to each other by the function of the place of residence and work – functional areas of cities.

Keywords

PL

migracje na pobyt stały; województwo wielkopolskie; urbanizacja; suburbanizacja; obszar atrakcyjności migracyjnej

EN

migration for permanent residence; Greater Poland Voivodeship; urbanization; suburbanization; area of migration attractiveness; migration for permanent residence; Greater Poland Voivodeship; urbanization; suburbanization; area of migration attractiveness

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna
• Year: 2020
• Issue: 52
• Pages: 141-160

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Dariusz Ilnicki

• Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Zakład Zagospodarowania Przestrzennego

• https://orcid.org/0000-0001-9147-3767

References

• Arango J. 2000. Explaining migration a critical view. International Social Science Journal, 165: 283– 296.
• Bałach-Frankiewicz J., Ciok S., Ilnicki D. 2016. Struktura funkcjonalno-przestrzenna lokalnego zespołu osadniczo-produkcyjnego Jelcza-Laskowic. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 39.
• Böheim R., Taylor M.P. 2007. From the dark end of the street to the bright side of the road? The wage returns to migration in Britain, Labour Economics, 1: 99–117.
• Bramley G., Champion T., Fisher T. 2006. Exploring the household impacts of migration in Britain using panel survey data. Regional Studies, 40(8): 907–926.
• Brettell C.B, Hollifield J.F. 2008. Migration theory. Talking across disciplines. [W:] C.B. Brettell, J.F. Hollifield (red.), Migration theory. Talking across disciplines. Routledge, New York, s. 1–30.
• Bul R. 2015. Dojazdy do pracy w aglomeracji poznańskiej w 2011 r. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 32: 149–172.
• Bul R., Kaczmarek T. 2016. Rola Poznania jako ośrodka metropolitalnego i jego powiązania w województwie wielkopolskim. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 36: 73–89.
• Bul R., Walaszek M. 2015. Dojazdy do pracy i szkół jako podstawowe kryterium delimitacji obszarów funkcjonalnych miast. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 29: 119–138.
• Casteles S., Miller M.J. 2011. Migracje we współczesnym świecie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Chapman J., Bernstein J. 2003. Immigration and poverty: How are they linked? Monthly Labour Review, 4: 10–29.
• Churski P. 2004. Rozwój regionalny w warunkach transformacji gospodarczej i integracji europejskiej. [W:] S. Ciok, D. Ilnicki (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Regionalny Wymiar Integracji Europejskiej, 8/1: 31–45.
• Churski P. 2008, Czynniki rozwoju regionalnego i polityka regionalna w Polsce w okresie integracji z Unią Europejską. Poznań.
• Ciok S., Ilnicki D. 2018. Przestrzenne i czasowe zróżnicowanie budownictwa mieszkaniowego w Polsce. [W:] P. Churski (red.), Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej. Studia KPZK PAN, 183: 333–344.
• Damurski Ł., Moroń D., Wiktorska-Święcka A. 2010. Analiza rozwoju społecznego w świetle programowania rozwoju gospodarczego. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej Sp. z o.o., Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Politechnika Wrocławska, Wrocław.
• De Haas H. 2008. Migration and development. A theoretical perspective. Working Papers, 9. University of Oxford, International Migration Institute.
• Dembowska K. 1990. Wsie obszarów depopulacji w oczach ich mieszkańców. [W:] W. Michalski (red.), Wyludnianie się wsi w Polsce Centralnej (na obszarze województwa piotrkowskiego), Biuletyn Informacyjny IGiPZ PAN, 2: 206–222.
• Dennett A., Stillwell J. 2008. Internal migration in Great Britain – a district level analysis using 2001 Census data. Working Paper 01/08. School of Geography, University of Leeds, LS2 9JT.
• Domańska L. 2006. Migracja zarobkowa Polaków do krajów Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Zarządzanie i Marketing, 6: 67–72.
• Douglas S.M., Arango J., Hugo G., Kouaouci A., Pellegrino A., Taylor J.E. 2006. Theories of international migration: A review and appraisal. [W:] A.M. Messina, G. Lahav (red.), The migration reader. Exploring politics and policies. Lynne Rienner Publishers, Boulnder, London, s. 34–62.
• Faggian A., McCann P., Sheppard S. 2007. Some evidence that women are more mobile than men: Gender differences in UK graduate migration behaviour. Journal of Regional Science, 47(3): 517– 539.
• Gałązka A. 2017. Teoretyczne podstawy rozwoju regionalnego – wybrane teorie, czynniki i bariery rozwoju regionalnego. Studia Biuro Analiz Sejmowych, 1(49): 9–61.
• Glick Schiller N. 2011. A global perspective on migration and development. [W:] T. Faist, M. Fauser, P. Kivisto (red.), The migration – development nexus. A transnational perspective. Palgrave Macmillan, Hampshire, s. 29–56.
• Gober-Meyers P. 1978. Migration analysis: The role of geographical scale. The Annals of Regional Science, 12(3): 52–61.
• Greta M., Lewandowski K. 2007. Ekonomiczne skutki migracji: analiza na przykładzie krajów Wspólnoty Europejskiej. Gospodarka w Praktyce i Teorii, 1: 45–54.
• Grosse T.G. 2002. Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego, Studia Regionalne i Lokalne, 1(8): 25–48.
• Halik T. 2006. Migrancka społeczność Wietnamczyków w Polsce w świetle polityki państwa i ocen społecznych. Badania Interdyscyplinarne. 5. Adam Mickiewicz University Press, Poznań.
• Harańczyk A. 2015. Procesy suburbanizacji w Krakowskim Obszarze Funkcjonalnym. Studia Miejskie, 18: 85–102.
• Hardwick S.W. 2008. Place, space, and pattern. Geographical theories in international migration. [W:] C.B. Brettell, J.F. Hollifield (red.), Migration theory. Talking across disciplines, Routledge, New York, s. 161–182.
• Heffner K. 2012. Migracje a rozwój regionu. Znaczenie procesów migracyjnych dla rozwoju regionów w Polsce. [W:] R. Rauziński, T. Sołdra-Gwiżdż (red.), Społeczeństwo Śląska Opolskiego 1945– 2011–2035 – aspekty społeczne, demograficzne i rynku pracy. PIN – Instytut Śląski w Opolu, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Opole–Warszawa, s. 79–91.
• Heffner K., Gibas P. 2015. Obszary funkcjonalne i ich związki z zasięgiem oddziaływania z ośrodków subregionalnych (na przykładzie województwa opolskiego). Studia Miejskie, 18: 9–24.
• Heffner K., Rauziński R. 2003. Region migracyjny (wybrane aspekty demograficzne, społeczne i gospodarcze na przykładzie Śląska Opolskiego). Studia i Monografie, 152: 141–153.
• Hollifield J.F. 2008. The politics of international migration. How can we „bring the state back in”. [W:] C.B. Brettell, J.F. Hollifield (red.), Migration theory. Talking across disciplines. Routledge, New York, s. 183–238.
• Huk J. 1991. Wyznaczanie regionów migracyjnych w ujęciu systemowym. Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Geograficzne, 57.
• Huk J. 1995. Zmiany pól migracji miast Dolnego Śląska. [W:] A. Jagielski (red.), Zadania badawcze geografii społecznej i ekonomicznej w obliczu transformacji ustrojowej i restrukturyzacji gospodarczej. Materiały konferencji naukowej Wrocław–Szklarska Poręba. Wydawnictwo UWr, Wrocław, s. 127–138
• Huk J. 2004. Migracje ludności na Dolnym Śląsku w latach 1989–1998: kierunki i efektywność. Czasopismo Geograficzne, 75(1/2): 33–64.
• Iglicka K. 2006. Dylematy europejskiej polityki migracyjnej. Nowa Europa, 2: 148–164.
• Ilnicki D. 2009. Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju usług w Polsce. Teoretyczne i praktyczne uwarunkowania badań. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, 11.
• Ilnicki D. 2020. Rural areas as the origin and destination of permanent internal migrations between 2002 and 2017 in Poland. a local level analysis (NUTS 5). Quaestiones Geographicae: 15–30.
• Ilnicki D., Michalski P. 2015. Powiązania funkcjonalno-przestrzenne w świetle dojazdów do pracy. Studia Miejskie, 18: 55–70.
• Jakubowicz E. 1993. Podstawy metodologiczne geografii usług. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Janiszewska A., Dmochowska-Dudek K. 2017. Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności w Łodzi. Space–Society–Economy, 20: 9–22.
• Jelonek A. 2005. Rozwój urbanizacji i jej etapy w Polsce w latach 1946–2002. [W:] I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki. XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 37–46.
• Jończy R. 2006a. Wpływ migracji zagranicznych na dysharmonię rozwoju województwa opolskiego (ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy). Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Uniwersytet Opolski, Opole.
• Jończy R. 2006b. Exodus zarobkowy ludności autochtonicznej z województwa opolskiego i jego skutki. Polityka Społeczna, 1: 11–15.
• Jończy R. 2010. Migracje zagraniczne z obszarów wiejskich województwa opolskiego po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane aspekty ekonomiczne i demograficzne. Instytut Śląski, Opole– Wrocław.
• Jończy R., Rokita-Poskart D. 2012. Wpływ zagranicznych migracji zarobkowych na sytuację społeczno-demograficzną województwa opolskiego. Obserwatorium Integracji Społecznej Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Opolu, Opole.
• Józefowicz K. 2019. Starość demograficzna miast województwa wielkopolskiego w latach 1995–2018. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 48: 73–89.
• Konecka-Szydłowska B. 2019. Nowe miasta w systemie osadniczym województwa wielkopolskiego, Space−Society–Economy, 28: 7–27.
• Konecka-Szydłowska B., Maćkowiak H. 2016. Zróżnicowanie funkcjonalne miast województwa wielkopolskiego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 36: 39–56.
• Kurek S. 2008. Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym. Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków.
• Kurek S. 2007. Typologia procesu starzenia się ludności miast i gmin Polski na tle jego demograficznych uwarunkowań. Przegląd Geograficzny, 79: 133–156.
• Lee E.S. 1966. A theory of migration. Demography 3(1): 47–57 (tłum. 1972. Teoria migracji). Modele Migracji. Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 3/4: 9–28.
• Lisowska R. 2011. Wpływ małych i średnich przedsiębiorstw na rozwój regionów zmarginalizowanych. [W:] R. Brol, A. Raszkowski (red.), Problemy rozwoju regionalnego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 180: 255–264.
• Łodyga B. 2011. Demograficzne skutki suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej. Studia Miejskie, 3: 113–138.
• Massey D. 1990. Social structure, household strategies, and the cumulative causation of migration. Population Index, 56(1): 3–26.
• Massey D.S., Arango J., Hugo G., Kouaouci A., Pellegrino A., Taylor J.E. 1998. Worlds in motion. Understending intenational migration at the end of the millenium. University Press, Oxford, Clarendon.
• Mikuła Ł. 2016. Rozwój funkcji mieszkaniowej w aglomeracji poznańskiej w świetle polityki przestrzennej samorządów lokalnych. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 36: 91–112.
• Molloy R., Smith C.L., Wozniak A. 2011. Internal migration in the United States. Journal of Economic Perspectives, 25(3): 173–196.
• Morrison A.R., Schiff M., Sjöblom M. (red.) 2008. The international migration of women. World Bank, Palgrave Macmillan, Washington.
• Nita B. 2005. Przepływy siły roboczej między Polską i innymi krajami ze szczególnym uwzględnieniem krajów Unii Europejskiej. Prace Naukowe, Ekonomika, 2: 71–89.
• Pasamonik A. 2008. Imigrantki w społeczeństwach Zachodu: emancypacja i integracja. Kultura i Społeczeństwo, 52(2): 57–78.
• Przygalińska M. 2006. Przeobrażenia struktury społeczno–ekonomicznej ludności migrującej w Polsce w latach 1975–2001. Prace Statystyczne i Demograficzne, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, s. 81–104.
• Radwańska M. 2009. Ciążenie ludności do ośrodka rdzeniowego aglomeracji, na przykładzie Torunia. [W:] W. Maik (red.), Aglomeracje miejskie w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Problemy rozwoju, przekształceń strukturalnych i funkcjonowania. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy, Wydawnictwo Uczelniane WSG, Bydgoszcz, s. 333–346.
• Raport o stanie badań nad migracjami w Polsce po 1989 roku 2018. Komitet Badań nad Migracjami PAN.
• Rauziński R., Solga B., Szczygielski K. 2017. Kapitał ludzki Śląska Opolskiego. Prognoza ludności i zasobów pracy w województwie opolskim do 2050 roku. Politechnika Opolska, Opole.
• Ravenstein E.G. 1885. The laws of migration. Journal of the Statistical Society of London, 48(2): 167–235.
• Ravenstein E.G. 1889. The laws of migration. Journal of the Royal Statistical Society, 52(2): 241–305.
• Rettinger R., Wójtowicz M. 2009. Rozwój budownictwa mieszkaniowego w obrębie Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego (KOM) ze szczególnym uwzględnieniem gminy Zabierzów. [W:] I. Jażdżewska (red.), Strefa podmiejska i małe miasta w okresie transformacji. XXII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 129–144.
• Rosner A. 2014. Migracje wewnętrzne i ich związek z przestrzennym zróżnicowaniem rozwoju społeczno-gospodarczego wsi. Wieś i rolnictwo, 1(162): 63–79.
• Runge A. 2013. Rola miast średnich w kształtowaniu systemu osadniczego Polski, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Samoraj B. 2008. Polska w Schengen a nielegalna migracja. Monitor Unii Europejskiej, 1: 55–64.
• Schuck P. H. 2008, Law and the study of migration. [W:] C.B. Brettell, J.F. Hollifield (red.), Migration theory. Talking across disciplines. Routledge, New York, s. 239–258.
• Slany K. (red.). 2008. Migracje kobiet: perspektywa wielowymiarowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Smętkowski M. 2003. Polaryzacja procesów rozwoju w regionie metropolitalnym Warszawy. [W:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni. Katedra Geografii Miast i Turyzmu UŁ, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź, s. 135–145.
• Stillwell J., Hussain S. 2010. Exploring the Ethnic dimension of internal migration in Great Britain using migration effectiveness and spatial connectivity. Journal of Ethnic and Migration Studies, 36(9): 1381–1403.
• Szukalski P. 2015. Demograficzno-społeczne konsekwencje depopulacji w województwie łódzkim. [W:] Problemy Społeczne. Polityka Społeczna w Regionie Łódzkim, 15: 3–20.
• Śleszyński P. 2009. Dostępność metropolii jako warunek konkurencyjności polskiej przestrzeni. Mazowsze, Studia Regionalne, 2: 53–71.
• Śleszyński P. 2010. Znaczenie przemian demograficznych w przestrzeni Polski dla rozwoju gospodarczego, Biuletyn, 55: 49–71.
• Śleszyński P., Heffner K., Solga B., Wiśniewski R. 2018. Perspektywa geografii i studiów regionalnych w badaniach nad migracjami. [W:] A. Horolets, M. Lesińska, M. Okólski (red.), Raport o stanie badań nad migracjami w Polsce po 1989 roku. Komitet Badań nad Migracjami PAN, s. 174–210.
• Teitelbaum M.S. 2008. Demographic analyses of international migration. [W:] C.B. Brettell, J.F. Hollifield (red.), Migration theory. Talking across disciplines. Routledge, New York, s. 51–62.
• Wach K. 2007. Europejska swoboda przepływu pracowników. Studia Europejskie, 3(43): 183–195.
• Weinar A. 2006. Europeizacja polskiej polityki wobec cudzoziemców 1990–2003. Centrum Stosunków Międzynarodowych, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
• Wiśniewski R., Szejgiec-Kolenda B., Śleszyński P. 2016. Population changes and population ageing in Poland between 1960 and 2011. Geographia Polonica, 89(2): 259–265.
• Wójcik Ł. 2007. Doświadczenia Hiszpanii w polityce imigracyjnej: konieczne wspólne działania UE. Monitor Unii Europejskiej, 6: 88–92.

Identifiers

DOI

10.14746/rrpr.2020.52.09