Useful City or the truth about systemic context of depopulation and shrinking cities

• Authors: Jacek Kaczmarek , Adam Dąbrowski

Title variants

PL

Idea miasta użytecznego, czyli prawda o wyludnianiu i kurczeniu się miast w kontekście systemowym

Abstracts

PL

W ostatnich latach obserwuje się zjawisko wyludniania i kurczenia się miast. Depopulacja dużych miast jest bez wątpienie faktem demograficznym. Proces depopulacji miast stał się podstawą licznych raportów i alarmistycznych prac badawczych. Można jednak stwierdzić, że podstawy diagnostyczne wspomnianego zjawiska mają zawężony fundament metodyczny. Jako miarę depopulacji przyjmuje się zazwyczaj liczbę stałych mieszkańców (według miejsca zamieszkania). W ten sposób pomija się różnorodność, złożoność i dynamikę procesów zachodzących we współczesnych miastach. Postmodernistyczna rzeczywistość jawi się jako posegregowany, separowany świat. Należy zatem poddać pod dyskusję stosowane podejścia diagnostyczne. Idąc dalej, można uznać, że pomiar wyludniania i kurczenia się miast według liczby stałych mieszkańców jest uproszczony, ponieważ ignoruje istotę miejskości, czyli różnorodność walorów miejskiej przestrzeni wymiany (ich wartość użytkową). Idee zawarte w artykule powinny wywołać krytyczną dyskusję w gronie badaczy zajmujących się kwestiami miast. Zdaniem autorów grzechem współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej jest sprowadzanie wielkich spraw człowieka do zagadnień poprawnej reprezentatywności.

EN

In recent years, the phenomenon of depopulation and shrinkage of cities has been observed. The depopulation of large cities is undoubtedly a demographic fact. The process of urban depopulation has recently become the theme of numerous reports and alarmist research works. However, it can be concluded that the diagnostic background of this phenomenon has got a narrow methodical foundation. As a measure of depopulation, the number of permanent residents is usually taken (according to the place of residence). Thus, the diversity, complexity and dynamics of processes taking place in contemporary cities are ignored. Postmodern reality appears as a segregated, separated world. Therefore, the diagnostic approaches currently used should be discussed. Going further, one can conclude that the measurement of depopulation and shrinkage of cities by the number of permanent residents is a simplification, because it ignores the essence of urbanity, which is the diversity of values offered by the urban space of exchange (i.e. the utility value). The article presents therefore the new concept of the measurement for shrinking of cities. Ideas discussed in the paper are expected to stimulate critical exchange of views among urban researchers. In the authors’ opinion, the sin of social-economic geography and spatial economics consists in boiling down great human affairs to aspects of correct representativeness.

Keywords

EN

city; depopulation; system; center of life interest; usability

PL

miasto; depopulacja; system; centrum interesu życiowego; użyteczność

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna
• Year: 2021
• Issue: 53
• Pages: 47-63

Dates

published

2021

Contributors

author

Jacek Kaczmarek

• University of Lodz

• https://orcid.org/0000000317501592

author

Adam Dąbrowski

• University of Lodz

• https://orcid.org/0000000284247371

References

• Arystoteles 2003. Fizyka. Przekł. K. Leśniak. [In:] Arystoteles, Dzieła wszystkie. T. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Berlioz H. 2019. Pamiętniki. Vol. 1. przekł. M.L. Kalinowski, S. Jakóbczyk, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Bertalanffy v. L. 1981. Ogólna teoria systemów. PWN, Warszawa.
• Bijak J., Kicinger A., Kupiszewski M. 2007. Studium metodologiczne oszacowania liczby ludności Warszawy. CEFRM Working Paper, 2.
• Budzynowska O., Węcławowicz G. 1984. Zmiany w gęstości zaludnienia w ciągu doby na przykładzie Radomia. Przegląd Geograficzny, 1–2.
• Bul R. 2013. Migracje wahadłowe mieszkańców aglomeracji poznańskiej w okresie intensywnej suburbanizacji. Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. T. Kaczmarka. Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, Poznań.
• Chojnicki Z. 2003. Koncepcje i zastosowanie metafory w geografii społeczno-ekonomicznej. [In:] H. Rogacki (ed.), Problemy interpretacji wyników metod badawczych stosowanych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, p. 11–20.
• Cienkosz E. 2020. Demograficzny aspekt kurczenia się polskich miast. Urban Development Issues, 67: 45–56.
• City of Melbourne. Daily Population Estimates and Forecasts 2013. Melbourne City Research, 2(86).
• Ellegård K. (ed.) 2019. Time Geography in Global Context. An Anthology. Routledge, New York.
• Filar P., Kubicki P. 2012. Miasto w działaniu. Zrównoważony rozwój z perspektywy oddolnej. Instytut Obywatelski, Warszawa.
• Habr J., Veprek L. 1976. Systemowa analiza i synteza. PWE, Warszawa.
• Hägerstrand T. 2004. The Two Vistas. Geografiska Annaler, 86 B: 315–323.
• Harańczyk A. (ed.) 2016. Uwarunkowania i konsekwencje kurczenia się miast w Polsce. CeDeWu, Warszawa.
• Jaroszewska E. 2019. Kurczenie się (shrinkage) starych miast przemysłowych i przeciwdziałanie jego negatywnym skutkom. Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, Warszawa–Kraków–Poznań.
• Kaczmarek J. 1996. Dzienna ścieżka życia mieszkańców Łodzi a warunki życia w mieście. ŁTN, Łódź.
• Kaczmarek J., Wilk M. 2014. Turysta i gospodarka turystyczna – fuga terminologiczna. [In:] G. Gołembski, A. Niezgoda (eds), Turystyka wobec zmian współczesnego świata. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Kaczmarek J. 2016. Tourists’ dances on urban stage – measure and management of tourist flows. [In:] Tourism, Lifestyles and Locations. ATLAS Annual Conference 2016, Book of extended abstracts. Canterbury (UK).
• Kaczmarek S. 2012. Kultura gospodarowania przestrzenią w mieście. Studia Miejskie, 5.
• Kajdanek K. 2012. Suburbanizacja po polsku. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
• Kantor-Pietraga I. 2014. Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge J. 2012. Kontekst geograficzny i funkcjonalny kurczenia się małych miast w Polsce południowej. [In:] K. Heffner, A. Halama (eds), Ewolucja funkcji małych miast w Polsce. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice.
• Karwińska A. 2011. Nowe przestrzenie społeczne w miastach współczesnych. Krakowskie fresh points. Przegląd Socjologiczny, 2–3.
• Kostrowicki A.S. 1992. System „człowiek–środowisko” w świetle teorii ocen, Prace Geograficzne, 156.
• Kryńska E. 2015. Znikanie miast. Studium przypadku Łodzi. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 223.
• Krzysztofik R. 2013. „Zagłada miast” – projekt Shrink Smart – The Governance of Shrinkage within an European context na Uniwersytecie Śląskim. [In:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014–2020). Kancelaria Senatu RP, Warszawa.
• Krzysztofik R. (red.) 2019. Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny. Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa–Kraków.
• Krzysztofik R., Szmytkie R. 2018. Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast. Przegląd Geograficzny, 90/2: 309–329.
• Kwan M.P. 1998. Space-Time and Integral Measures of Individual Accessibility: A Comparative Analysis Using a Point-based Framework. Geographical Analysis, 30, 3: 191–216.
• Kwan M.P. 2004. GIS Methods in Time-Geographic Research: Geocomputation and Geovisualization of Human Activity Patterns. Geografiska Annaler, 86 B(4): 267–280.
• Lessing D. 2009. Złoty notes. Przekł. B. Maliborski. Świat Książki, Warszawa.
• Maik W. 2011. Koncepcje i zastosowania metafory w studiach miejskich. [In:] S. Kaczmarek (ed.), Miasto. Księga jubileuszowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Stanisława Liszewskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, p. 319–328.
• Majer A. 2014. Odrodzenie miast. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Łódź–Warszawa.
• Matykowski R. 1990. Struktura przestrzenna Gniezna i przemieszczenia jego mieszkańców. PWN, Warszawa–Poznań.
• May J., Thrift N. (eds) 2003. Timespace. Geographies of temporality. Routledge, London.
• Musiał-Malago M. 2016. The Process of Urban Shrinking in Poland. Studia Miejskie, 24: 91–106.
• Musiał-Malago M. 2017. Przestrzenne zróżnicowanie kurczenia się miast w Polsce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 467.
• Musiał-Malago M. 2018a. Problematyka identyfikacji i pomiaru procesu kurczenia się miast. Biuletyn KPZK PAN, 272: 174–187.
• Musiał-Malago M. 2018b. Wybrane aspekty kurczenia się miast w Polsce. Studia Miejskie, 29: 61–75.
• Mydel R. 1993. Diurnal Transformations of Demographical and Social Space of Tokyo. Prace Geogra¬ficzne, 93.
• Mydel R. 2012. Centra wielkich miast Japonii w procesie przemian 1955–2005. Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków.
• Ogrodowczyk A., Marcińczak S. 2014. Łódź – od polskiego Manchesteru do polskiego Detroit? [In:] T. Stryjakiewicz (ed.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Parysek J. 2015. Miasto w ujęciu systemowym. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 1.
• Parysek J.J., Mierzejewska L. 2013. Życie miasta: studium Poznania. Miasto i jego mieszkańcy. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Platon 1991. Państwo. T. 1. Przekł. W. Witwicki. Wydawnictwo AKME, Warszawa.
• Regulski J. 1976. System sterowania miastem. Problemy i koncepcje. PWN, Warszawa.
• Rewers E. (ed.) 2014. Kulturowe studia miejskie. Wprowadzenie. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Rzeńca A. (ed.). 2016. EkoMistao#Środowisko. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miasta. Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Stryjakiewicz T. (ed.) 2014. Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Śleszyński P. 2011. Oszacowanie rzeczywistej liczby ludności gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem danych ZUS. Studia Demograficzne, 2(160).
• Śleszyński P. 2015. Problemy delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 29.
• Śleszyński P., Niedzielski M. 2018. Zastosowanie danych telemetrycznych do szacunku ludności dziennej i nocnej w Warszawie. Czasopismo Geograficzne, 89(1–2): 43–60.
• Trębacz P. 2013. Kurczenie się miasta na przykładzie Detroit. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr., 3.
• Węcławowicz G. 1988. Struktury społeczno-przestrzenne w miastach Polski. PAN Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Wrocław–Łódź.
• Zrządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014–2020) 2013. Senat RP, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/rrpr.2021.53.04

Biblioteka Nauki

1628102