O staropolskim wzorcu gospodarza raz jeszcze z punktu widzenia historyka (w świetle poradników rolniczych z XVI i XVII w.)

• Authors: Urszula Świderska-Włodarczyk

Title variants

EN

Once again on the Old Polish model noblemanfarmer from a historian’s point of view (in the light of agricultural almanacs of the 16*-17* century)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The aim of this paper is to reconstruct the figure of a model nobleman-farmer in the 16th- and 17th-century Poland. As a research tool, the author employs an original definition of the model, while relying on farming almanacs from the period as sources. Using this as a basis, the author demonstrates that the model significantly departed from the image conveyed by the literature of the period.

EN

The aim of this paper is to reconstruct the figure of a model nobleman-farmer in the 16th- and 17th-century Poland. As a research tool, the author employs an original definition of the model, while relying on farming almanacs from the period as sources. Using this as a basis, the author demonstrates that the model significantly departed from the image conveyed by the literature of the period.

Keywords

PL

model; moral authority; land owner; estate; farming compendium; noble values; landed nobility

EN

model; moral authority; land owner; estate; farming compendium; noble values; landed nobility; model; moral authority; land owner; estate; farming compendium; noble values; landed nobility

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Europaea Gnesnensia
• Year: 2015
• Issue: 12
• Pages: 99-116

Dates

published

2015-12-15

Contributors

author

Urszula Świderska-Włodarczyk

• Zielona Góra

References

• Wykaz źródeł
• Gostomski A., Gospodarstwo, oprac. S. Inglot, Wrocław 1951.
• Haur J., Oekonomika ziemiańska generalna Punktami Partikularnemi Interrogatoryami Gospodarskiemi, Praktyką Miesięczną, Modelluszami albo Tabułami Arithmetycznemu objaśniona (…), Kraków 1676; przedruk: K.W. Wójcicki, Biblioteka Starożytnych Pisarzy Polskich, II, Kraków 1843.
• Jeżowski W.S., Oekonomia albo Porządek zabaw ziemiańskich, według czterech pór roku: Z którego każdemu nauczyć się potrzeba, jako w dobrach ziemiańskich zażywać ma chleba, Kraków 1638; przedruk: J. Rostafiński, Biblioteka Starożytnych Pisarzy Polskich, II, Kraków 1891.
• Kochanowski J., Pieśni, Warszawa 1982.
• Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza 1641-1653, red. R. Pollak, Wrocław 1957.
• Orzechowski S., Życie i śmierć Jana Tarnowskiego, [w:] S. Orzechowski, wybór pism, oprac. J. Starnawski, Wrocław 1972, s. 199- 287.
• Ponętowski J., Ziemianin, oprac. S. Kot, [w:] Urok wsi i życia ziemiańskiego w poezji staropolskiej. Osobne odbicie z Księgi Pamiątkowej na 75-lecie Gazety Rolniczej, Warszawa 1937, s. 122-132.
• Seklucjan J., Oeconomię albo Gospodarstwo. To jest naukę, jako się wszelki krześcijański człowiek w gospodarstwie sprawować ma, wyd. Z. Celichowski, Bibliografia Polska Estreichera, XXVII, Kraków 1890.
• Słupski S., Zabawy orackie, gospodarza dobrego, uczciwe, ucieszne i pożyteczne. A Rola skarb nieprzebrany, Kraków 1618.
• Wirzbięta M., Gospodarstwo dla młodych a nowotnych gospodarzów, teraz znowu na ten Nowy Rok poprawione i rozszyrzone, oprac. J. Sokolski, Wrocław 1989.
• Zawadzki T., Memoriale oeconomicum, 1616, wyd. J. Rostafiński, Biblioteka Pisarzów Polskich, 15, Kraków 1891.
• Wykaz opracowań
• Badyna P., Model człowieka w polskim piśmiennictwie parenetycznym XVIII w. (do 1773 r.), Warszawa 2004.
• Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa 1994.
• Bogucka M., Dzieje kultury polskiej do 1918 roku, Warszawa 1987.
• Chrzanowski T., Wędrówki po Sarmacji europejskiej, Kraków 1988.
• Chrzanowski T., Portret staropolski, Warszawa 1995.
• Człowiek baroku, red. R. Villari, Warszawa 2001.
• Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, Warszawa 2001.
• Człowiek renesansu, red. E. Garin, Warszawa 2001.
• Dziechcińska H., Wzór osobowy, [w:] T. Michałowska (red.), Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze – Renesans – Barok, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002, s. 1060-1066.
• Górniewicz J., Kulturowy wzór osobowości, [w:] Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, Warszawa 2001, s. 53-62.
• Hajduk E., Kulturowe wyznaczniki biegu życia, Warszawa 2001.
• Jelińska J., Sarmacki wizerunek szlachcica-ewangelika w Postylii Krzysztofa Kraińskiego, Warszawa 1995.
• Karpiński A., Staropolska poezja ideałów ziemiańskich. Próba przekroju. Studia Staropolskie, XLIX, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983.
• Kicińska U., Wzorzec szlachcianki w polskich drukowanych oracjach pogrzebowych XVII wieku, Warszawa 2013.
• Kurdybacha Ł., Staropolski ideał wychowawczy, [w:] Ł. Kurdybacha, Pisma wybrane, I, Warszawa 1976.
• Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1995.
• Ossowska M., Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa 2000.
• Pelc J., Bohaterowie literaccy a wzorce osobowe w czasach polskiego renesansu oraz baroku, [w:] J. Pelc (red.), Problemy literatury staropolskiej, seria trzecia, Wrocław 1978, s. 5-44.
• Sokolski J., Sub tegmine tiliae. Arkadyjskie otia Jana Kochanowskiego, [w:] J. Dąbrowska-Kujko, J. Krauze-Karpińska (red.), Staropolskie Arkadie, Warszawa 2010, s. 20-35.
• Świderska-Włodarczyk U., Mentalność szlachty polskiej XV i XVI wieku, Poznań 2003.

Identifiers

DOI

10.14746/seg.2015.12.5