Retoryczny aspekt polemiki religijnej z perspektywy listu Stanisława Hozjusza do Marcina Kromera z 15 kwietnia 1551 roku

• Authors: Przemysław Stasiewicz

Title variants

EN

The rhetorical aspect of religious polemic in the light of the letter of Stanisław Hozjusz to Marcin Kromer dated 15 of April, 1551

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The aim of this paper is to show how a 16th-century Catholic clergyman would polemicize in the matter of religion with a Lutheran, whom he tried to convince to abandon erroneous (in his opinion) teachings. The author attempts to demonstrate the means and devices which Hozjusz employed for that purpose, and show the image of a heretic and a defender of faith conveyed in the letter to Marcin Kromer dated 15 of April 1551.

EN

The aim of this paper is to show how a 16th-century Catholic clergyman would polemicize in the matter of religion with a Lutheran, whom he tried to convince to abandon erroneous (in his opinion) teachings. The author attempts to demonstrate the means and devices which Hozjusz employed for that purpose, and show the image of a heretic and a defender of faith conveyed in the letter to Marcin Kromer dated 15 of April 1551.

Keywords

PL

religious polemic; rhetoric; Reformation; Renaissance; Stanisław Hozjusz; Marcin Kromer; epistolography

EN

religious polemic; rhetoric; Reformation; Renaissance; Stanisław Hozjusz; Marcin Kromer; epistolography; religious polemic; rhetoric; Reformation; Renaissance; Stanisław Hozjusz; Marcin Kromer; epistolography

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Europaea Gnesnensia
• Year: 2016
• Issue: 13
• Pages: 59-75

Dates

published

2016-06-15

Contributors

author

Przemysław Stasiewicz

• Poznań

References

• Archiwalia i źródła drukowane
• Cicero M.T., De inventione; De optimo genere oratorum; Topica, Cambridge 1960.
• Confessio fidei catholicae Christiana, avthoritate Synodi prouincialis quae habita est Petrcouiae, anno M. D. LI. Mense Iunio, edita: Praesid[en]te Peuerendissimo in Christo patre Domino dno Nicolao, Dei gratia Archiepiscopo Gnesnensi legato, nato et regni primate, Cracoviae 1553.
• Hosius S., Confutatio prolegomenon Brentii, quae primum scripsit adversus venerabilem virum Petrum à Soto [...], Antwerp, 1561.
• Hosius S., De Expresso Dei verbo: Ad Serenissimvm Dominvm, Dominvm Sigismvndvm Avgvstvm, Dei Gratia Regem Poloniae ... Libellvs Valde Vtilis [...], Dilinga 1558.
• Hosius S., Opera omnia in duos divisa tomos (…), 1-2, Coloniae 1584.
• Hozjusz S., O postępowaniu z odłączonymi, przeł. J. Wojtkowski, Olsztyn 2009.
• M. Fabii Quintiliani Institutionis oratoriae libri duodecim, 1, oprac. M. Winterbottom, Oxford 2005.
• M. Fabii Quintiliani Institutionis oratoriae libri duodecim, 2, oprac. M. Winterbottom, Oxford 1970.
• M. Tullii Ciceronis de oratore libri tres, recogn. R. Klotz, Lipsiae 1873.
• List Hozjusza do kard. Senonensi z 2 sierpnia 1573, oryg.: Paris Bibliotheque Nationale Mss. Francais nr 15967 k. 138r-140v. Adres: Illustrissimo et Reverendissimo Domino meo observandissimo Domino Cardinali Senonensi.
• List Hozjusza do Kromera z 16 września 1561 roku Autograf BJ, rkps 60 s. 1025, pieczęć i adnotacja Kromera 26 Septembris Pragae.
• Nova Vulgata Bibliorum Sacrorum Editio: Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II ratione habita, iussu Pauli PP. VI recognita, auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgata, Vatican 1986.
• Patrologiae cursus completus. Patrologia Graeca, I-CLXI, oprac. J.P. Migne, Parisiis 1857-1866.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych (BT), opracował zespół biblistów polskich, Poznań 2003.
• Stanislai Hosii Cracoviani in Lutheri sectatores epigramma, [w:] Erasmus Roterodamus, Hyperaspistes diatribae adversus Servuum Arbitrium Martini Lutheri, Cracoviae 1526.
• Stanislai Hosii S.R.E. Cardinalis Maioris Poenitentiarii Episcopi Varmiensis (1504-1579) et quae ad eum scriptae sunt Epistolae tum etiam eius Orationes legationes (1525-1550) praemittuntur vita Hosii auctore Stanislao Rescio et Hosii opera iuvenilia, accedunt autem epistolae et acta, quae vitam et res gestas Hosii illustrant, editionem curaverunt F. Hipler,
• V. Zakrzewski, T. 1, Cracoviae 1879.
• Treter T., Rewia cnót Stanisława Hozjusza, przeł. W. Steffen, Poznań 2004.
• Opracowania
• Antologia listu antycznego, oprac. J. Schnayder, Wrocław-Kraków 1958.
• Barycz H., Kromer Marcin, PSB 1970, 15, s. 319-324.
• Hipler F., Johannes Chrisostomus und Stanislaus Hosius, PDE 2, 1878, s. 21-23.
• Koraszewski A., Cichy proces zmierzający do beatyfikacji łajdaka [online]. Racjonalista [dostęp: 2011-09-02]. Dostępny w Internecie: http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,2185.
• Korolko M., Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990,
• Kwintylian M.F., Kształcenie mówcy: księgi I, II i X, przeł. M. Brożek, Wrocław 1951.
• Lausberg H., Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przeł. i oprac. A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.
• Le Goff J., Historia i pamięć, przeł. A. Gronowska, J. Stryjczyk, Warszawa 2007.
• Lichański J.Z., Retoryka od średniowiecza do baroku, Warszawa 1992.
• Sobieski W., Nienawiść wyznaniowa tłumów za rządów Zygmunta III, Warszawa 1902.
• Szczuczko W., Łacina szlachty Prus Królewskich w XVI i XVII wieku, [w:] J. Axer (red.), Łacina jako język elit, Warszawa 2004, s. 121-131.
• Urban W., Stanisław Hozjusz, PSB 1962-1964, 10, s. 42-46.
• Werl E., Georg der Bärtige (oder der Reiche), Neue Deutsche Biographie 6, Berlin 1964, s. 224-227.
• Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberga, 16, Kraków 1995.
• Wojtkowski J., Czynności religijne Stanisława Hozjusza w diecezjach: chełmińskiej i warmińskiej, [w:] S. Achremczyk, J. Guzowski, J. Jezierski (red.), Kardynał Stanisław Hozjusz (1504-1579). Osoba, myśl, dzieło, czasy, znaczenie, Olsztyn 2005, s. 77-97.

Identifiers

DOI

10.14746/seg.2016.13.3