Nie-ludzkie doświadczenie i jego ślady w kobiecych autobiografiach. Przypadek trzech modernistek

• Authors: Martyna Pańczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The article discusses the possibility of reading women’s autobiographies with the main focus on the lives non-human animals. Drawing on the theory of autobiography and the field of animal studies I argue that it is feasible to extract valid and accurate accounts of numerous human-animal relationships or find traces of various animal experience whereby animals can be recognized as agents and subjects.

EN

The practice of life writing, seemingly vastly anthropocentric, can be perceived as a valuable testimony to human-animal relations. The history of women’s autobiographical writing in particular demonstrates shows how necessary it is for an autobiographer to include other, often non-human perspectives in a narrative. Drawing on the theory of autobiography as well as the conceptions of Éric Baratay and Erica Fudge, I argue that personal narratives can be seen as a practice of leaving behind traces of both human and non-human experience. Taking the autobiographies by Colette, Virginia Woolf and Zofia Nałkowska as representative examples, I try to shed light on the possible ways of finding those traces and revealing how animal lives are entangled with the lives of the autobiographers. Such a reading mode enables to recognize non-human animals as agents and subjects that are strongly interrelated with but not dependent on humans.  

Keywords

PL

Autobiography; animal history; non-human experience

EN

Autobiography; animal history; non-human experience; Autobiography; animal history; non-human experience

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Europaea Gnesnensia
• Year: 2018
• Issue: 18
• Pages: 23-45

Dates

published

2020-07-09

Contributors

author

Martyna Pańczak

References

• Adams C.J., Donovan J. (red.) 1995, Animals and Women. Feminist Theoretical Explorations, Durham-London.
• Colette 1993, Narodziny dnia, przeł. K. Dolatowska, Poznań.
• Colette 1999, Prisons et paradis, [w:] Colette, Oeuvres, 3, Paris, s. 655-805.
• Baratay É. 2014, Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii, przeł. P. Tarasewicz, Gdańsk.
• Berman J. 2012, Woolf and the Private Sphere, [w:] B. Randall, J. Goldman (red.), Virginia Woolf in Context, Cambridge, s. 461-474.
• Dauphiné C. 1989, Rachilde et Colette: de l'animal aux Belles Lettres, Bulletin de l’Association Guillaume Budé, 2, s. 204-210.
• Friedman S.S. 1988, Women’s Autobiographical Selves. Theory and Practice, [w:] Sh. Benstock (red.), The Private Self. Theory and Practice of Women’s Autobiographical Writings, Chapel Hill–London, s. 34-62.
• Fudge E. 2017, What Was it Like to be a Cow? History and Animal Studies, [w:] L. Kalof (red.), The Oxford Handbook of Animal Studies, Oxford, s. 258-278.
• Galant A. 2010, Prywatne, publiczne, autobiograficzne. O dziennikach i esejach Jana Lechonia, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej i Jerzego Stempowskiego, Warszawa.
• Haraway D. 2012, Manifest gatunków stowarzyszonych, przeł. J. Bednarek, [w:] A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, przeł. J. Bednarek i in., Poznań, s. 241-260.
• Janowska M. 2005, Bestiarium Zofii Nałkowskiej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 7, s. 369-405.
• Jelinek E.C. 1986, The Tradition of Women’s Autobiography. From Antiquity to the Present, Boston.
• Jelinek E.C. (red.) 1980, Women’s Autobiography. Essays in Criticism, Bloomington.
• Lejeune Ph. 2001a, Pakt autobiograficzny, przeł. A. Labuda, [w:] R. Lubas-Bartoszyńska (red.), Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, przeł. W. Grajewski, S. Jaworski, A. Labuda, R. Lubas-Bartoszyńska, Kraków, s. 21-56.
• Lejeune Ph. 2001b, Pakt autobiograficzny (bis), przeł. S. Jaworski, [w:] R. Lubas-Bartoszyńska (red.), Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, przeł. W. Grajewski, S. Jaworski, A. Labuda, R. Lubas-Bartoszyńska, Kraków, s. 177-203.
• Kirchner H. 2011, Nałkowska albo życie pisane, Warszawa.
• Kirchner H. 2015, Nasi krewni, [w:] Z. Nałkowska, Między zwierzętami. Opowiadania. Fragmenty, wstęp, wybór i oprac. H. Kirchner, Warszawa, s. 7-39.
• Long J. 1999, Telling Women’s Lives. Subject/Narrator/Reader/Text, New York–London.
• Mason M.G. 1998, The Other Voice: Autobiographies of Women Writers, [w:] S. Smith, J. Watson (red.), Women, Autobiography, Theory: A Reader, Madison, Wisconsin, s. 321-324.
• Nałkowska Z. 1957, Koń i ślizgawka, [w:] Z. Nałkowska, Widzenie bliskie i dalekie, Warszawa.
• Nałkowska Z. 1980, Dzienniki 1918-1929, 3, oprac. H. Kirchner, Warszawa, s. 16-17.
• Nałkowska Z. 2015a, Duży zając, [w:] Z. Nałkowska, Między zwierzętami. Opowiadania. Fragmenty, wstęp, wybór i oprac. H. Kirchner, Warszawa, s. 101-106.
• Nałkowska Z. 2015b, Nida, [w:] Z. Nałkowska, Między zwierzętami. Opowiadania. Fragmenty, wstęp, wybór i oprac. H. Kirchner, Warszawa, s. 171-175.
• Nałkowska Z. 2015c, Powrót Diany, [w:] Z. Nałkowska, Między zwierzętami. Opowiadania. Fragmenty, wstęp, wybór i oprac. H. Kirchner, Warszawa, s. 176-182.
• Nałkowska Z. 2015d, Sarna, [w:] Z. Nałkowska, Między zwierzętami. Opowiadania. Fragmenty, wstęp, wybór i oprac. H. Kirchner, Warszawa, s. 151-162.
• Neverow V. 2011, The Woolf, the Horse, and the Fox: Recurrent Motifs in Jacob’s Room and Orlando, [w:] K. Czarnecki, C. Rohman (red.), Virginia Woolf and the Natural World: Selected Papers from the Twentieth Annual International Conference on Virginia Woolf, Clemson, South Carolina, s. 116-124.
• Pekaniec A. 2013, Czy w tej autobiografii jest kobieta? Kobieca literatura dokumentu osobistego od początku XIX wieku do wybuchu II wojny światowej, Kraków.
• Rodak P. 2011, Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku, Warszawa.
• Schiesari J. 2012, Polymorphous Domesticities. Pets, Bodies, and Desire in Four Modern Writers, Berkeley-Los Angeles.
• Smith S., Watson J. 2012, Wprowadzenie: koncepcje podmiotowości w kobiecych praktykach autobiograficznych, przeł. A. Grzemska, M. Wesołowska, [w:] A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, przeł. J. Bednarek i in., Poznań, s. 33-104.
• Spivak G.Ch. 2010, Czy podporządkowani inni mogą przemówić?, przeł. E. Majewska, współpraca J. Kutyła, Krytyka Polityczna, 24/25, s. 196-239.
• Stanton D.C. 1987a, Autogynography: Is the Subject Different?, [w:] D.C. Stanton (red.), The Female Autograph. Theory and Practice of Autobiography from the Tenth to the Twentieth Century, Chicago–London, s. 3-20.
• Stanton D.C. (red.) 1987b, The Female Autograph. Theory and Practice of Autobiography from the Tenth to the Twentieth Century, Chicago-London.
• Sumińska D. 2008, Autobiografia na czterech łapach, czyli historia jednej rodziny oraz psów, kotów, koni, jeży, żółwi, węży… i ich krewnych, Kraków.
• Stępniewska D., Walczyna B. (wyb.) 1974, Kufer Kasyldy czyli Wspomnienia z lat dziewczęcych, il. K. Syta, wstęp i noty biograficzne M. Dernałowicz, Warszawa.
• Wolfe C. 2013, Animal studies, dyscyplinarność i (post)humanizm, przeł. K. Krasuska, Teksty Drugie, 1-2, s. 125-153.
• Woolf V. 1988, The Plumage Bill, [w:] A. McNeillie (red.), The Essays of Virginia Woolf, 3, New York, s. 241-245.
• Woolf V. 2005, Szkic z przeszłości, [w:] V. Woolf, Chwile istnienia. Eseje autobiograficzne, przeł. M. Lavergne, Warszawa, s. 169-335.
• Woolf V. 2007, Chwile wolności. Dziennik 1915-1941, oprac. A.O. Bell, wstęp Q. Bell, przeł. M. Heydel, Kraków.
• Zębala A. 2005, Problemy autobiografii kobiecej w studiach genderowych, Ruch Literacki, 6, s. 539-550.
• Zimand R. 1990, Diarysta Stefan Ż., Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Żabińska A. 2017, Ludzie i zwierzęta, Kraków.

Identifiers

DOI

10.14746/seg.2018.18.2