,,Niech zginą nałogi mięsno-wódczano-tytuniowo-modne”. Programy i idee polskich wegetarian XIX i początku XX stulecia

• Authors: Paweł Pasieka
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The article presents an analysis of the ideas and platforms developed by the first Polish vegetarians in the latter half of the 19th and in the early 20th century. The views of the following authors are considered: Konstanty Moes-Oskragiełło, Józef Drzewiecki, Janisław Jastrzębowski and Rajmund Jankowski. I draw attention to three basic features: anthropocentrism, eclecticism and a somewhat informal culture.

EN

The vegetarian movement which emerged in Poland in the second half of the 19th century was informal undertaking at first, while its leaders championed original conceptions of their own. Unlike advocates of protecting animals from cruel treatment, who established the Society for the Protection of Animals in the 1860s-1870s, vegetarians functioned without a registered association until 1904. Their ideas were an eclectic mix: the essential idea of a vegetarian diet was combined with many other conceptions and postulations. Konstanty Moes-Oskragiełło connected vegetarianism with the requirement to wear woollen clothes (though he himself also supported naturism) and certain natural treatments. Józef Drzewiecki added homeopathy as well as natural medicine. Rajmund Janicki advocated an ascetic lifestyle, eschewing any substances and German-style attire. Rev. Wincent Pix, as a vegetarian, was a patron of campaigns against vaccinations. The feature which united these diverse elements the most was their explicitly anthropocentric nature: the ultimate goal was the wellness and rejuvenation of people and their return to a life lived in accordance with Nature. From their standpoint, the health of the humankind and its spiritual well-being were the prevailing concern, whereas comparatively little attention was devoted to the welfare of animals.

Keywords

PL

Vegetarians; Moes-Oskragiełło; Drzewiecki,; Jastrzębowski; Jankowski; wellness; rejuvenation; anthropomorphism

EN

rejuvenation; anthropomorphism; rejuvenation; anthropomorphism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Europaea Gnesnensia
• Year: 2018
• Issue: 18
• Pages: 45-63

Dates

published

2020-07-09

Contributors

author

Paweł Pasieka

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-3346-5280

References

• Brodacki J. 2012, Trawożerne dziwaki, czyli jak jarosze uzdrawiali naród polski, Mówią Wieki, 11/12.
• Drzewiecki J. 1889, O homeopatyi. Rzecz wypowiedziana na korzyść Towarzystwa Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych w sali Ratusza dnia 13 kwietnia 1889.
• Drzewiecki J. 1904a, Jarstwo podstawą nowego życia w zdrowiu, piękności i szczęściu, Berlin.
• Drzewiecki J., 1904b, Mięso czy pokarmy roślinne?, Warszawa.
• Drzewiecki J. 1904c, Terapja homeopatyczna, czyli podręcznik obejmujący ważniejsze wskazówki lecznicze według zasad homeopatji, Warszawa.
• Górnowicz J. 2017, Oskragiełło z niepamięci, czyli jarskie historie otwockie, Otwock.
• Jankowski R. 1901, Pójdźmy na łono natury!: broszura jarska (vegetaryańska), Kraków.
• Jankowski R. 1910, Przygody jarosza, Wiadomości Maryawickie, 2, 53-63, Łódź.
• Jankowski R. 1912, W obronie Zakonu Bożego (broszura jarska), Warszawa.
• Jankowski R. 1930, Najjaśniejsze wezwanie i Najjaśniejsza oświata (druk ulotny), Warszawa.
• Jarskie życie. Miesięcznik etyczny dla reformy społecznej.
• Jastrzębowski J. 1910, Precz z mięsożerstwem!: praktyczne wskazówki dla naszych postępowców do wyzyskania drożyzny mięsa w celu duchowego odrodzenia narodu polskiego, Kraków.
• Jastrzębowski J. 1912, Historja ruchu jarskiego w Polsce, Toruń.
• Kaczyńska E. 2012, Kuchenne ideologie, Mówią Wieki, 11/12.
• Klimaszewski W. 1895, Nowy naturalny mój sposób leczenia, Warszawa.
• Moes-Oskragiełło K. 1885, Odpowiedź na namowy jarstwa, czyli wegetarianizm panów Omikrona, St. Kramsztyka A. Mg z „Kraju”, Warszawa.
• Moes-Oskragiełło K. 1888a, Jarstwo i wełniarstwo w dziejach słowiańszczyzny, Warszawa.
• Moes-Oskragiełło K. 1888b, Przyrodzone pokarmy człowieka i wpływ ich na dolę ludzką, Warszawa.
• Pixa W. 1909, Nie jedz mięsa – zostań jaroszem, Berlin.
• Smaga Ł. 2017, Konstatny Moes-Oskargiełło. Ojciec polskiego jarstwa, Kraków.

Identifiers

DOI

10.14746/seg.2018.18.3