Błędne zeznania świadków naocznych i nausznych jako efekt działania standardowych mechanizmów poznawczych.

• Authors: Katarzyna Jakubowska

Title variants

EN

False testimonies of eyewitnesses or earwitnesses as the result of standard cognitive mechanisms

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praktyka sądowa pokazuje, że działający w najlepszej wierze i przekonani o prawdziwości swoich zeznań świadkowie popełniają rażące błędy, wskazując jako spraw- ców przestępstw osoby niewinne. Niniejszy artykuł omawia źródła tego rodzaju błędów. Argumentuje się, że fałszywe zeznania nie są spowodowane przez wyjątkowe okoliczno- ści, w jakich znalazła się osoba będąca świadkiem przestępstwa lecz, że są one efektem standardowych procesów poznawczych. W artykule dokonano przeglądu najważniejszych mechanizmów poznawczych odpowiedzialnych za pojawienie się błędów zarówno w trakcie percepcyjnego rejestrowania popełnianego przestępstwa jak i w procesie jego pamięciowej rekonstrukcji. Zdecydowana większość prac poświęconych wiarygodności świadka dotyczy przypadków, w których uczestniczyli świadkowie naoczni. Niniejsze opracowanie podej- muje także kwestię wiarygodności świadka nausznego

EN

Knowledge based on juidicial practice shows that witnesses who are fully convinced about truthfulness of their testimonies make dramatic mistakes and identify innocent persons as responsible for grave crimes. The present paper searches for sources of these mistakes. It is argued that false testimonies are not caused by conditions which are unusual for ordinary person who observes crime. Actually, they are an outcome of standard cognitive processes. The paper presents and analyses main cognitive mechani- sms which are responsible for false perception or false retrieval of witnessed crime. The majority of research focuses on credibility of an eyewitness. The present study extends the question of witness credibility to earwitnesses.

Keywords

PL

świadek naoczny; świadek nauszny; wiarygodność

EN

eyewitness; earwitness; credibility; eyewitness; earwitness; credibility

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia z kognitywistyki i filozofii umysłu
• Year: 2016
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 5-22

Dates

published

2016-12-15

Contributors

author

Katarzyna Jakubowska

References

• Assefi, S.L., Garry, M. (2003). Absolut memory distortions: alcohol placebos influence the misinformation effect. Psychological Science, 14(1), 77-80.
• Buckhout, R., Figueroa, D., Hoff, E. (1975). Eyewitness identification: Effects of suggestion and bias in identification from photographs. Bulletin of the Psychonomic Society , 6(1), 71-74.
• Burns, E.M. (1981). Circurality in relative pitch judgments for inharmonic complex tones: The Shepard demonstration revisted, again. Perception and Psychophysics, 30(5), 467- 472.
• Chabris, C., Simons, D. (2011). Niewidzialny goryl. Dlaczego intuicja nas zawodzi? War- szawa: Wydawnictwo Laurum.
• Czyż, A.K. (2009). Zjawisko ślepoty na zmiany, relacja fiksacja – uwaga – świadomość, a metoda FRP. Poznańskie Forum Kognitywistyczne: Teksty pokonferencyjne, 4, 81 93.
• Dalton, P., Fraenkel, N. (2012). Gorillas we have missed: Sustained inattentional deafness for dynamic events. Cognition, 124, 367-372.
• Davies G., Hine S. (2007). Change blindness and eyewitness testimony. The Journal of Psychology . 141(4), 423-434.
• Dennett D.C. (1991). Consciousness Explained . Boston: Little, Brown and Company. Ejchart, M., Wolny, M. (2012). Pomyłka sądowa – polska perspektywa. Na wokandzie, 14. Eramudugolla, R., Irvine, D.R.F., McAnally, K.I., Martin, R.L., Mattingley, J.B. (2005).
• Directed Attention Eliminates Change Deafness in Complex Auditory Scenes. Current Biology , 15, 1108-1113.
• Eysenck, H., Eysenck, M. (2003). Podpatrywanie umysłu. Dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowują? Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Frumkin, I.B., Lally, S.J., Sexton, J.E. (2012). A United States Forensic Sample for the Gudjonsson Suggestibility Scales. Behavioral Sciences and the Law , 30, 749-763.
• Gudjonsson, G.H. (2003). The Psychology of Interrogations and Confessions. A Handbook . Chichester: John Wiley and Sons.
• Hamer, K. (2010). Świadek niedoskonały. Academia, Magazyn Polskiej Akademii Nauk , 3(23), 8-11.
• Higham, P.A. (1998). Believing details known to have been suggested. British Journal of Psychology , 89, 265-283.
• Jaśkowski, P. (2009). Neuronauka poznawcza. Jak mózg tworzy umysł . Warszawa: Wizja Press.
• Krug, K. (2007). The relationship between confidence and accuracy: current thoughts of the literature and a new area of research. Applied Psychology and Criminal Justice, 3(1), 7-41.
• Loftus, E. (1975). Leading questions and the Eyewitness Report. Cognitive Psychology , 7, 550-572.
• Loftus, E. (2003). Make-Believe Memories. American Psychologist , 58(11), 867-873.
• Loftus, E. (2005). Planting misinformation in the human mind: A 30-year investigation of the malleability of memory. Learning and Memory , 12(4), 361-366.
• Mack, A., Rock, I. (1999). Inattentional Blindness. PSYCHE , 5(3)
• Mróz, A. (2014). Widzimy uszami i słyszymy oczami. Jak technika wykształca w nas synestezję. W: Ł. Rogowski (red.), Techno – widzenie. Media i technologie wizualne w społeczeństwie ponowoczesnym (s. 89-98). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Neisser, U., Becklen, R. (1975). Selective looking: Attending to visually specified events. Cognitive Psychology , 7, 480-494.
• Noe, A. (2002). Is the Visual World a Grand Illusion? Journal of Consciousness Studies, 9(5-6), 1-12.
• Noe, A., O’Regan J.K. (2000). Perception, Attention and the Grand Illusion, PSYCHE , 6(15)
• Noe, A., Pessoa, L., Thompson, E. (2000). Beyond the Grand Illusion: What Change Blindness Really Teaches Us About Vision. Visual Cognition, 7(1/2/3), 93-106.
• Nourkova, V., Bernstein, D.M., Loftus, E. (2004). Altering traumatic memory. Cognition and emotion, 18(4), 575-585.
• O’Regan, J.K., Noe, A. (2001). A sensorimotor account of vision and visual consciousness. Behavioral and Brain Sciences, 24(5), 939-973.
• Pacholik-Żuromska, A. (2011). Samoświadomość i uwaga w systemach enaktywnych. W:
• H.T. Mikołajczyk (red.), Res Philosophica. Szkice z filozofii współczesnej (s. 133-142). Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
• Polczyk, R. (2007). Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocz- nego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Rensink, R.A., O’Regan, J.K., Clark, J.J. (1997). To See or not to See: The Need for Attention to Perceive Changes in Scenes. Psychological Science, 8(5), 368-373.
• Riecke, L., Micheyl, C., Vanbussel, M., Schreiner, C.S., Mendelsohn, D., Formisano, E. (2011). Recalibration of the auditory continuity illusion: Sensory and decisional effects. Hearing Research, 277, 152-162.
• Simons, D.J., Chabris, C.F. (1999). Gorillas in our midst: sustained inattentional blindness for dynamic events. Perception, 28, 1059-1074
• Simons, D.J., Levin, D.T. (1997). Change blindness. Trends in Cognitive Sciences, 1(7), 261-267.
• Szymańska, K. (2011). Czy hipoteza wielkiej iluzji jest problemem dla teorii percepcji? Analiza i Egzystencja, 16, 27-40.
• Vitevitch, M.S. (2003). Change Deafness: The Inability to Detect Changes Between Two Voices. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 29(2), 333-342.
• Wolfe, J.M. (1999). Inattentional amnesia. W: V. Coltheart (red.), Fleeting Memories (s. 71-94). Cambridge: MIT Press.
• Wright, D.B., Wareham, G. (2005). Mixing sound and vision: The interaction of audito- ry and visual information for earwitnesses of a crime scene. Legal and Criminological Psychology , 10, 103-108.

Identifiers

DOI

10.14746/skfu.2015.9.1.01