Opozycja */u/ : */uː/ w gwarze Jastarni

• Authors: Lechosław Jocz

Title variants

EN

The contrast between */u/ and */uː/ in the Kashubian dialect of Jastarnia

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper is devoted to the reflexes of the old contrast between */u/ and */uː/after labials and velars and in a front position in a word in the Kashubian dialect spoken in Jastarnia. According to descriptions from the late 19th century and the early 20th century, the contrast was preserved at the beginning of a word and in the middle of a word as contrasted with the quantity and quality (with a probable weakening of the first component of the contrast): [u̯ɘ̟] : [u(ː)]. At the end of the word, the contrast was weak and disappeared. According to sources from the mid-20th century, the contrast has been entirely lost in all the positions and [u̯ɘ̟] and [u] are merely free variants of one phoneme /u/. However, an analysis of contemporary material shows clearly that the old contrast was preserved word-initially and word-internally with some cases of simple morphological levelling. Two phonemes, /ʉ/ and /u/, need to be assumed. The current system is strongly correlated with a system documented in the oldest descriptions and could not develop secondarily from a hypothetical system which would merge */u/ and */uː/ to any extent exceeding a free variation in some forms while morphological levelling took place. It seems that the conclusions offered in the publications from the mid-20th century (refuting the existence of the contrast) had an irrational (personal and maybe national) background.

Keywords

PL

Kashubian language; Kashubian dialects; phonetics; phonology; vowel system

EN

Kashubian language; Kashubian dialects; phonetics; phonology; vowel system; Kashubian language; Kashubian dialects; phonetics; phonology; vowel system

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Slavia Occidentalis
• Year: 2018
• Issue: 75/1
• Pages: 41-72

Dates

published

2019-12-15

Contributors

author

Lechosław Jocz

• Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

References

• AJK 1964–1978 – Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich I–XV, red. Zespół Zakładu Słowianoznawstwa PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964–1978.
• Bronisch G., 1896, Kaschubische Dialectstudien. Die Sprache der Bë́lö̂cë, Leipzig.
• Bronisch G., 1898, Kaschubische Dialectstudien. Texte in der Sprache der Bë́lö̂cë. Nebst Anhang: Proben aus einigen Ł-Dialecten, Leipzig.
• Lorentz F., 1901, Zum Heisternester Dialekt, „Archiv für slavische Philologie“ 23, s. 106–112.
• Lorentz F., 1903, Slovinzische Grammatik, St. Petersburg.
• Lorentz F., 1913, Teksty pomorskie czyli słowińsko-kaszubskie. Zeszyt I., Kraków.
• Lorentz F., 1925, Geschichte der pomoranischen (kaschubischen) Sprache, Berlin-Leipzig.
• Lorentz F., 1927–1937, Gramatyka Pomorska, Poznań.
• Lorentz F., Hinze F., 1958–1983, Pomoranisches Wörterbuch, 1–5, Berlin.
• Popowska-Taborska H., 1954–1964, Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich, Jastarnia, z. 1–10, wersja elektroniczna udostępniona na fbc.pionier.net.pl.
• Popowska-Taborska H., 2013, Badacz dialektów kaszubskich i inicjator prac nad Atlasem językowym
• kaszubszczyzny, w: Zdzisław Stieber (1903–1980). Materiały i wspomnienia, Warszawa, s. 59–66.
• Rudnicki M., 1913, Przyczynki do gramatyki i słownika narzecza słowińskiego, Kraków.
• Stieber Z., 1951, Zagadnienie iloczasu kaszubskiego, w: Sprawozdania z czynności i posiedzeń PAU.
• Styczeń – grudzień 1950, Kraków, s. 503–509.
• Stieber Z., 1957, Elementy prozodii w dialektach kaszubskich (iloczas, intonacja wyrazowa, przycisk
• wyrazowy), „Slavia” XXVI, s. 362–364.
• Stieber Z., 1962, Rozwój fonologiczny języka polskiego, Warszawa.
• Sychta B., 1967–1976, Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, t. I–VII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• Topolińska Z., 1964, Stosunki iloczasowe polsko-pomorskie, Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Topolińska Z., 1967a, Teksty gwarowe południowokaszubskie z komentarzem fonologicznym, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 6, s. 115–141.
• Topolińska Z., 1967b, Teksty gwarowe centralnokaszubskie z komentarzem fonologicznym, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 7, s. 88–125.
• Topolińska Z., 1969, Teksty gwarowe północnokaszubskie z komentarzem fonologicznym, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 8, s. 67–93.

Identifiers

DOI

10.14746/so.2018.75.4