Dekomunizacja przestrzeni publicznej w Polsce – zarys problematyki

• Authors: Joanna Kałużna

Title variants

EN

Decommunization of the public space in Poland – an outline of the issue

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poddano analizie zjawisko dekomunizacji przestrzeni publicznej w Polsce, tak w formie inicjatyw podejmowanych w latach 1989–2016, jak i przyjętej 1 kwietnia 2016 roku ustawy – pierwszego aktu prawnego całościowo traktującego o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

EN

The analysis presented in the paper examines the process of decommunization of the public space in Poland. The initiatives taken between 1989 and 2016 have been described as well as the act adopted on April 1, 2016, which was the first legislative act banning the propagation of communism and other totalitarian regimes by naming buildings, objects and public utilities as a whole.

Keywords

PL

pamięć społeczna; upamiętnienia w przestrzeni publicznej; polityka historyczna; dekomunizacja

EN

social memory; collective memory in public sphere; historical policy; decommunization; social memory; collective memory in public sphere; historical policy; decommunization

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Środkowoeuropejskie Studia Polityczne
• Year: 2018
• Issue: 2
• Pages: 157-171

Dates

published

2018-12-12

Contributors

author

Joanna Kałużna

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Czarnecka D. (2013), Pomniki wdzięczności Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej, „Dzieje Najnowsze”, R. XLV, nr 4.
• Dekomunizacja ulic i pomników – działania IPN, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/41273,Dekomunizacja-ulic-i-pomnikow-dzialania-IPN.html.
• Dekomunizacja ulic w województwie mazowieckim, https://www.mazowieckie.pl/pl/aktualnosci/aktualnosci/35054,Dekomunizacja-ulic-w-wojewodztwiemazowieckim.html.
• Dekomunizacyjna zmiana na... taką samą nazwę ulic, https://plus.dziennikbaltycki.pl/magazyn/a/dekomunizacyjna-zmiana-na-taka-sama-nazwe-ulic,12217313.
• Estonia removes Soviet memorial, http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6598269.stm.
• German Tabloid Campaigns For Removal Of Russian Tank Memorial, Radio Free Europe Radio Liberty, https://www.rferl.org/a/russia-german-bild-tank-memorial/25334566.html.
• Głosowanie nr 136 na 15. posiedzeniu Sejmu, pkt 4. porządku dziennego (sprawozdanie Komisji o senackim projekcie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, głosowanie nad przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 351), http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=glosowania&nrkadencji=8&nrposiedzenia=15&nrglosowania=136.
• Grūto parkas, http://grutoparkas.lt.
• Hałas E. (2004), Polityka symboliczna i pamięć zbiorowa. Zmiany nazwy ulic po komunizmie, w: Zmiana czy stagnacja?, red. M. Marody, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Informacja o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w okresie 1 stycznia 2008–31 grudnia 2008 r. (2009), Warszawa.
• Instytut Pamięci Narodowej interweniuje w Śliwicach (2008), „Tygodnik Tucholski”, nr 3, http://www.archiwum.tygodnik.pl/?o=art&n=3010.
• Kałużna J. (2010), Pamięć społeczna po transformacji systemowej – „symbole komunizmu”, „relikty peerelowskiej przeszłości” i uchwały zmieniające ul. XXX-lecia PRL na ul. ks. kanonika Alfonsa Czwojdy, czyli katolicyzm i antykomunizm jako treści ją konstytuujące, w: Politologia jako nauka? Teoria a praktyka analizy politologicznej, red. M. Krzysztofik, D. Gauza, Wydawnictwo MAjUS s.c., Zielona Góra.
• Komunikat IPN w sprawie nazw ulic, placów oraz patronów i imion instytucji publicznych, będących formą okazywania czci i szacunku dla ideologii nazistowskiej i komunistycznej.
• Memento Park Budapest, http://www.mementopark.hu/.
• Nazwy kontrowersyjne i błędnie wiązane z normami ustawy, https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/dekomunizacja/zmiany-nazw-ulic/nazwy-ulic/nazwy-kontrowersyjne-i/38021,Nazwy-kontrowersyjne-i-blednie-wiazane-z-normami-ustawy.html.
• Nazwy do zmiany, https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/dekomunizacja/zmiany-nazwulic/nazwy-ulic/nazwy-do-zmiany.
• Olsztyn skarży zarządzenia wojewody o zmianie nazw ulic, http://www.portalsamorzadowy.pl/prawo-i-finanse/olsztyn-skarzy-zarzadzenia-wojewody-o-zmianienazw-ulic,102424.html.
• Patroni naszych ulic, http://pamiec.pl/pa/biblioteka-cyfrowa/patroni-naszych-ulic.
• Patroni naszych ulic – projekt edukacyjny, http://pamiec.pl/pa/edukacja/projektyedukacyjne/ogolnopolskie/patroni-naszych-ulic/12930,Patroni-naszych-ulicprojekt-edukacyjny.html.
• Pink tank unveiled in Prague to celebrate liberation anniversary, http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/howaboutthat/8588177/Pink-tank-unveiled-in-Prague-to-celebrate-liberation-anniversary.html.
• Postaci zasłużone błędnie wiązane z normami ustawy, https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/dekomunizacja/zmiany-nazw-ulic/nazwy-ulic/postaci-zasluzone-bledn/36810,Niepodlegajace-ustawie.html.
• Rosyjskie media oburzone, ukraińskie zachwycone sikającym Leninem z Nowej Huty, https://www.tvn24.pl/krakow,50/rosyjskie-media-oburzone-ukrainskie-zachwycone-sikajacym-leninem-z-nowej-huty,439930.html.
• Uchwała gminy Kruklanki ws. ul. 22 lipca cofnięta przez wojewodę, https://olsztyn.tvp.pl/29602669/uchwala-gminy-kruklanki-ws-ul-22-lipca-cofnieta-przezwojewode.
• Ulica 22. lipca? Tak, ale nie tego, http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/157884,ulica-22-lipca-tak-ale-nie-tego.html.
• ul. Obrońców Stalingradu, https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/dekomunizacja/zmiany-nazw-lic/nazwy-ulic/nazwy-do-zmiany/40388,ul-Obroncow-Stalingradu.html.
• ul. Obrońców Pokoju, https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/dekomunizacja/zmianynazw-ulic/nazwy-ulic/lista/38513,ul-Obroncow-Pokoju.html.
• Ustawa z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki, Dz. U. 2016, poz. 744.
• Wojewoda Zbigniew Hoffmann się pomylił. Po dekomunizacji dwie takie same ulice na mapie Poznania, http://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,36001,22787806,wojewodasie-pomylil-dwie-takie-same-ulice-na-mapie-poznania.html.
• Wojewoda zmieni nazwę ulicy na Kaczyńskiego? To raczej nieodwołalne. Dopóki rządzi PiS, http://www.tokfm.pl/Tokfm/7,130517,22888694,wojewoda-zmieninazwe-ulicy-na-kaczynskiego-to-raczej-nieodwolalne.html.
• Vukov N., The Museum of Socialist Art in Sofia and the Politics of Avoidance, http://www.imre-kertesz-kolleg.uni-jena.de/index.php?id=361.

Identifiers

DOI

10.14746/ssp.2018.2.10