Społeczny model niepełnosprawności a lokalny system wsparcia osób niepełnosprawnych na przykładzie działań Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Koszalinie w latach 2013–2016

• Authors: Renata Gabryszak

Title variants

EN

Institutional support of people with disabilities in Koszalin on the example of activities of the Municipal Family Assistance Center in 2013–2016 and the social model of disability

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Społeczny model niepełnosprawności stanowi obecnie w przestrzeni europejskiej dominującą perspektywę podejścia do istoty niepełnosprawności oraz osób nią dotkniętych. Polska, przyjmując w 1997 roku Uchwałą Sejmu Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych oraz przystępując w 2012 roku do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, zobowiązała się do przyjęcia tej perspektywy w swoich regulacjach i działaniach na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Celem artykułu była analiza i ocena działań Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Koszalinie w latach 2013–2016, jako kluczowej instytucji w lokalnym systemie wsparcia osób niepełnosprawnych. Dla realizacji tak sformułowanego celu przyjęto następującą tezę: na poziomie lokalnym polski system instytucjonalnego wsparcia osób niepełnosprawnych nie realizuje w pełni założeń społecznego modelu niepełnosprawności. Przeprowadzona w artykule charakterystyka działań MOPR w Koszalinie zweryfikowała ją pozytywnie, wskazując na prawno-instytucjonalne bariery w skutecznej pomocy osobom niepełnosprawnym zgodnie ze społecznym modelem niepełnosprawności.

EN

The social model of disability is now the dominant perspective taken in Europe on the essence of disability and people affected by it. In 1997, Poland adopted the Resolution of the Parliament on the Charter of Rights of Disabled Persons and joined the Convention on the Rights of Persons with Disabilities in 2012, thereby assuming an obligation to adopt this perspective in its regulations and actions for people with disabilities. The aim of the article was to analyze and evaluate the activities of the Municipal Family Assistance Center (MOPR) in Koszalin in 2013–2016 as a key institution in the local support system for people with disabilities. To accomplish the goal, the following thesis was adopted: at the local level, the Polish system of institutional support for the disabled does not fully meet the assumptions of the social model of disability. The description of the activity of MOPR in Koszalin in the article confirmed the thesis, pointing to the legal and institutional barriers to effective assistance for disabled people in accordance with the social model of disability.

Keywords

PL

niepełnosprawność; społeczny model niepełnosprawności; polityka społeczna; rehabilitacja; wsparcie osób niepełnosprawnych

EN

support for people with disabilities; disability; social disability model; social policy; rehabilitation; support for people with disabilities; disability; social disability model; social policy; rehabilitation

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Środkowoeuropejskie Studia Polityczne
• Year: 2020
• Issue: 1
• Pages: 133-146

Dates

published

2020-03-15

Contributors

author

Renata Gabryszak

• Politechnika Koszalińska

• https://orcid.org/0000-0003-2739-8744

References

• Barnes C., Mercer G. (2008), Niepełnosprawność, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Bieganowska A. (2015), Przekaz medialny w modyfikowaniu postaw studentów pedagogiki wobec niepełnosprawności, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Brząkowski M. (2014), Zatrudnianie niepełnosprawnych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Danecki J. (2001), Kwestia społeczna, w: Leksykon polityki społecznej, red. B. Rysz-Kowalczyk, Instytut Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Gałkowski T. (1997), Wokół definicji pojęcia „osoba niepełnosprawna” – doświadczenia europejskie, „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej”, nr 3 (153).
• Gąciarz B. (2014), Model społeczny niepełnosprawności jako podstawa zmian w polityce społecznej, w: Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej, red. B. Gąciarz, S. Rudnicki, Wydawnictwo AGH, Kraków.
• Gąciarz B., Kubicki P., Rudnicki S. (2014), System instytucjonalnego wsparcia osób niepełnosprawnych w Polsce – diagnoza dysfunkcji, w: Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej, red. B. Gąciarz, S. Rudnicki, Wydawnictwo AGH, Kraków.
• Giełda M. (2015), Pojęcie niepełnosprawności, w: Prawno-administracyjne aspekty sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce, red. M. Giełda, R. Raszewska-Skałecka, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Golinowska S., Sowa A., Wilmowska-Pietruszyńska A. (2012), Funkcjonowanie orzecznictwa lekarskiego oraz działalność lekarzy orzeczników w systemie zabezpieczenia społecznego i wspierania zatrudnienia, „Polityka Społeczna”, numer tematyczny 2.
• GUS (2011), Bank Danych Lokalnych, NSP, https://bdl.stat.gov.pl/, 10.08.2018.
• Informacja z realizacji Miejskiego Programu Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych na lata 2013–2016 za lata: 2013, 2014, 2015, 2016, Urząd Miejski w Koszalinie, Koszalin 2014, 2015, 2016, 2017.
• Karaś M. (2012), Niepełnosprawność, od spojrzenia medycznego do społecznego i Disability Studies, „Przegląd Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny”.
• Klimczuk A. (2013), Współczesna polityka społeczna wobec niepełnosprawności i osób niepełnosprawnych, „Pogranicze. Studia społeczne”, t. XXII.
• Kolwitz M., Radlińska I. (2015), Kształtowanie się współczesnego paradygmatu niepełnosprawności, „Pomeranian Journal of Life Sciences”, nr 61(3).
• Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych, art. 1, A/RES/61/106, tłumaczenie z języka angielskiego, http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/Konwencja_Praw_Osob_Niepelnosprawnych.pdf, 28.08.2018.
• Krajewski M. (2010), O metodologii nauk i zasadach pisarstwa naukowego. Uwagi podstawowe, Płock.
• Kubicki P. (2015), Polityka publiczna wobec niepełnosprawności – propozycje perspektyw teoretycznych, „Studia z Polityki Publicznej”, nr 4(8).
• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (2014), Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej – rozwiązania w wybranych państwach europejskich, Warszawa.
• Supińska J. (2013), Wartości i zasady polityki społecznej, w: Polityka społeczna, red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Świetlik B. (2018), Ocena spójności polskiej i unijnej polityki społecznej w zakresie niepełnosprawności, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 353.
• Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 roku – Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, M. P. 1997, Nr 50, poz. 475.
• Ustawa 1: Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz. U. 1997, Nr 123, poz. 776.
• Ustawa 2: Ustawa z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej, art. 2.1., art. 112.1, Dz. U. 2004, Nr 64, poz. 593, tekst jednolity.
• Vademecum dla osób niepełnosprawnych – przewodnik zawodowy (2009), Część I: Podstawowe pojęcia, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej, Kraków.
• Waszczak S. (2000), Stosunek społeczeństwa do osób niepełnosprawnych, „Problemy polityki społecznej. Studia i dyskusje”, nr 2.
• Wiliński M. (2010), Modele niepełnosprawności: indywidualny – funkcjonalny – społeczny, w: Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności, red. A. I. Brzezińska, R. Kaczan, K. Smoczyńska, Wydawnictwo Naukowe SWPS Academica, Warszawa.
• Woźniak Z. (2008), Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej. Społeczny kontekst medycznego problemu, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej Academica, Warszawa.
• Woźniak-Szymańska A. (2011), Dobre praktyki. Wybrane usługi świadczone na rzecz osób niepełnosprawnych we Francji, Szwecji oraz Niemczech, Koalicja na Rzecz Osób Niepełnosprawnych.
• Wóycicka I. (red.) (2010), Skuteczność lokalnego systemu wsparcia na rzecz osób integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.

Identifiers

DOI

10.14746/ssp.2020.1.7