ВІДБИТТЯ ПОДІЛЬСЬКИХ ГОВІРКОВИХ РИС У ПРАЦЯХ ПОЛЬСЬКИХ ДОСЛІДНИКІВ К. XIX ст.

• Authors: БОРИС КОВАЛЕНКО , НАТАЛІЯ КОВАЛЕНКО

Title variants

EN

REFLECTION OF PODILLYA DIALECT FEATURES IN WORKS OF POLISH RESEARCHERS OF THE LATE 19TH CENTURY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Do dziś aktualna pozostaje kwestia zbadania właściwości rozwoju poziomów strukturalnych dialektów, w szczególności utrwalonych w tych cennych źródłachjęzyka ludowego, które nasi poprzednicy pozostawili jako spuściznę w postaci różnych gatunków. Celem artykułu jest określenie stopnia odzwierciedlenia zjawisk gwarowych w zbiorach folklorystycznych i etnograficznych oraz pracach leksykograficznych polskich badaczy Podola. Zastosowano metodę opisowo-porównawczą. Ocenie podlegały osiągnięcia w badaniu etnografii i folkloru podolskiego polskich autorów XIX w., którzy opisali w swoich pracach poszczególne aspekty kultury materialnej i duchowej Ukraińców Podola. Ogromną wartość dla badaczy, zarówno etnografów, folklorystów, jak i lingwistów, zwłaszcza w dziedzinie dialektologii, stanowi bogata folklorystyczna oraz etnograficzna spuścizna A. Kocipińskiego i Z Dołęgi-Chodakowskiego. Ich zapiski zawierają warianty, rejestrują wpływ mowy lokalnej, tradycji itp. Równie cenny jest słowniczek regionalizmów po­dolskich A. Kremera, który uważany jest za pierwsze dzieło leksykograficzne o podolskiej gwarze języka ukraińskiego. W artykule udowodniono, że tylko autentyczne teksty mogą służyć jako cenne i wiarygodne źródło badania dynamiki dialektów Podola.

EN

The article sets out to find out peculiarities of the development of various structural levels of dialects not only in the present but also those valuable sources of folk language, which were recorded by our ancestors in a multi-genre heritage. The purpose of the study is to reveal the extent to which dialect phenomena were reflected in folklore ethnographic collections and lexicographic works of Polish researchers of Podillya. The main method is a descriptive and comparative one. The analysis sheds the light on achievements of Polish authors of the 19th century in studying the ethnography and folklore of Podillya. It is demonstrated that their works described certain aspects of the material and spiritual culture of Ukrainians of Podillya and have been greatly appreciated by Ukrainian scholars. The great folklore and ethnographic heritage of A. Kotsipinskyi and Z. Dolenha-Khodakovskyi is valuable to ethnographers, folklorists and linguists and especially dialectologists. Of particular importance is the dictionary of Podillya regionalisms by A. Kremer, which is considered to be the first lexicographic work on the Podillya dialect of Ukrainian. It is proved in the article that only authentic texts can serve as a valuable and reliable source for studying the dynamics of dialectal language in Podillya region.

Keywords

PL

badania dialektologiczne; zapiski folklorystyczne i etnograficzne; gwary Podola; cechy lingwalne

EN

dialectological research; folklore and ethnographic records; Podillya dialects; lingual features; dialectological research; folklore and ethnographic records; Podillya dialects; lingual features

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2020
• Volume: 8
• Issue: 1
• Pages: 103-114

Dates

published

2020-06-30

Contributors

author

БОРИС КОВАЛЕНКО

• Кам’янець-Подільський національний університет імені Івана Огієнка, Кам’янець-Подільський — Україна

• https://orcid.org/0000-0002-3764-856X

author

НАТАЛІЯ КОВАЛЕНКО

• Кам’янець-Подільський національний університет імені Івана Огієнка, Кам’янець-Подільський — Україна

• https://orcid.org/0000-0002-7810-1982

References

• ArkushynH. E.,Movafolkloru і hovirkovemovlennia [Language ofFolklore and Dialed Speech], [v:] Narodna tvorchisi ukraintsiv uprostori і chasi, mater, mizhnar. nauk. konf. v ramkakh VI Mizhnarodnoho festyvaliu ukrainskoho folkloru „Berehynia”, Lutsk 2010, s. 206-214.
• Bevzenko S. P., Ukraińska dialektolohiia [Ukrainian Dialectology], Kyiv: Vyshcha shkola, 1980. BoltarovychZ. Ye., Ukraina vdoslidzhenniakhpolskykh etnohrafivXIX'st. [Ukraine in Research Works of Polish Ethnographers of the XIX Century], Kyiv: Naukova dumka, 1976.
• Bulakhovskyi L. A., Z istorychnykh komentariv do ukrainskoi movy. Spoluchnyky і spoluchni hrupy (rechennia). Syntaksychni osoblyvosti pry nykh [From Historical Comments about Ukrainian Language. Conjunctions and Conjunctive Groups (Sentences). Syntactic Features of Them], [v:] „Naukovi zapysky KDU”, 1946, t. 5, vyp. 2, s. 31-71.
• Horofianiuk I. V., Zi sposterezhen nad folklomymy tekstamy yak dzherelom vyvchennia dialektnoho movlennia podolian [From Observations on Folklore Texts as a Source for the Studying the dialectal Speech of Podillians], [v:] „Volyn filolohichna: tekst i kontekst”, 2013, vyp. 15, s. 66-74.
• Hrytsevych Yu. N.,Folklorni teksty yak dialektohrafichnyi material u suchasnomu ukrainskomu movoznavstvi [Folklore Texts as Dialedographic Material in Contemporary Ukrainian Linguistics], [v:] „Lvivskyi filolohichnyi chasopys”, 2018, № 3, s. 72-76.
• Hrytsenko P. Yu., Pro odyn typ dzherel suchasnykh dialektolohichnykh studii [About One Type of Sources of Modem Dialectological Studies], [v:] Dialekty v synkhronii ta diakhronii: zahalnoslovianskyi kontekst, tezy dop. mizhuar. konf., Kyiv: KMM, 2014, s. 145-154.
• Hromyk Yu. N.,Folklomi materiały z Beresteishchyny yak dialektohrafichnyi material [Folk Materials from Beresteyschyna as Dialedographic Material], [v:] „Sprava: belaruska- wkrainski al"manah Tavarystva ukrainskaj litaratury pry Sajuze belaruskih pis"meimikaw”, 2015, № 1, s. 162-169.
• DanyliukN. O., Dialektni yavyshcha u movi volynskykh narodnykh pisen [DialedPhenomena in the Language of Volyn Folk Songs], [v: ] Ukraińskie i polskie gwary pogranicza, Lublin; Łuck: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2001, s. 125-126.
• Dei O. I., Avtohraf Slovianskykh pisen Z. Dolenhy-Khodakovskoho - znaideno [Autograph □/Slavonic Songs by Z. Dolenha-Khodakovskyi - found], [v:] „Narodna tvorchist ta etnohrafiia”, Kyiv 1973, № 1, s. 91-94.
• Yermolenko S. Ya.,Folklor і literatuma mova [Folklore and Literary Language], Kyiv: Naukova dumka, 1987.
• Kyrchiv R. F., Ukrainskyifolklor upolskii literaturi (period romantyzmu) [Ukrainian Folklore in Polish Literature (the Period of Romanticism], Kyiv: Naukova dumka, 1971.
• Kovalenko В. O., Dialektna osnova zhartivlyvykh pisen z Podillia [The Dialectal Basis of Humorous Songs from Podillia], [v:] „Visnyk Prykarpatskoho natsionalnoho universytetu. Filolohiia (Movoznavstvo)”, 2009, vyp. XXI-XXII, s. 42-45.
• Matviias I. H., Vidobrazhennia hovoriv u movi ukrainskykh istorychnykhpisen i narodnykh dum [Reflection of Dialects in the Language of Ukrainian Historical Songs and Folk Dumas], [v:] „Ukraińska mova”, 2005, № 1, s. 52-59.
• Novytskyi O. M., Folklorystychna ta etnohrafichna diialnist A. I. Dyminskoho [Folklore and Ethnographic Works of A. I. Dyminskyi], [v:] „Narodna tvorchist ta etnohrafiia”, 1980, № 6 (166), s. 38-42.
• Paraviichuk A. H., Vydatnyi istorykPodillia Yu. Y Sitsinskyi [OutstandingHistorian of Podillia Region Yu. Y. Sitsinskyi], [v:] „Ukrainskyi istorychnyi zhumal”, 1968, № 9, s. 87-92.
• Rusanivskyi V. M., I z Umanshchyny, i z usiiei Ukrainy (narodnorozmovne dzherelo movy T.Shevchenka) [From Uman Region and from All Over Ukraine (Folk Source of T.Shevchenko’s Language)], [v:] „Movoznavstvo”, 1999, № 2-3, s. 3-10.
• Syvachenko M. Ye., Anatolii Svydnytskyi і zarodzhennia sotsialnoho romanu v ukrainskii literaturi [Anatolyi Svydnytskyi and Arising of a Social Novel in Ukrainian Literature], Kyiv: Vyd-vo AN URSR, 1962.
• Syvachenko M. Ye., Novoznaideni opovidannia A. P. Svydnytskoho і yikh folklorni dzherela [Newly-Discovered Stories by A. P. Svydnytskyi and Their Folk Sources], [v:] Literaturoznavchi ta folklorystychni rozvidky, Kyiv: Naukova dumka, 1974, s. 147-182.
• Froliak L. D., Do pytannia pro narodni pisni z Pidliashshia yak dzherelo dialektolohichnykh studii [To the Question of Folk Songs from Podlasie as a Source of Dialectological Studies], [v:] „Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych”, 2016, vol. XI, s. 35-42.
• Yuzvenko V. A., Ukrainskanarodna poetychna tvorchist u polskii folklorystytsi XIXst. [Ukrainian Folk Poetry in the Polish Folkloristics of the XIX Century], Kyiv: Vyd-vo AN URSR, 1961.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2020.8.1.10