УКРАЇНСЬКІ ПАРЕМІЇ ЯК МОВЛЕННЄВІ АКТИ

• Authors: ВАЛЕНТИНА КАЛЬКО

Title variants

EN

UKRAINIAN PROVERBS AS SPEECH ACTS

PL

UKRAIŃSKIE PAREMIE JAKO AKTY MOWY

• Languages of publication: UK

Abstracts

PL

Paremie to stałe jednostki językowe, odtwarzane przez mówcę w utartej formie. Ich funkcja zależy od celu komunikacji zapewnianego przez nadawcę zbiorowego, czyli naród. Paremie należą do docelowych aktów mówienia, co przekłada się na potrzebę zbadania ich pod kątem specyficznej pragmatyki. Obecność mocy illokucyjnej w paremiach powoduje ich przekształcenie w akty mówienia, co świadczy o dyskursywnej istocie semiozy paremicznej. W zależności od illokucji ukraińskie przysłowia mogą przybierać charakter stwierdzenia, konstatacji, zastrzeżenia, obietnicy, groźby, rozkazu, porady, oceny itp. Dla ukraińskich paremii charakterystyczna jest illokucja aktów mówienia: reprezentatyw, dyrektyw oraz ekspresyw. Konstatuje się obecność w paremicznym korpusie języka ukraińskiego złożonych aktów mówienia, które wyrażają różnice pomiędzy illokucją a mocą illokucyjną.

EN

Proverbs are fixed linguistic symbols reproduced by the speaker, which are characterized by a communicative purpose, given by the collective addressee – by a folk. They are purposeful speech actions, speech acts of which prompt to study the peculiarities of their pragmatics. The presence of independent illocutionary forces in proverbs transforms them into speech acts, which is also evidence of the discursive nature of proverbial semiosis. Depending on the intention, proverb statements can take on the semantic status of affirmation, ascertaining, promise, warning, threat, order, requirement, advice, еvaluation etc. It also singles out pragmatically shaped features of the Ukrainian paremia possessing genuine illocution for such speech acts as representatives, directives, or expressives. The thesis reveals the indirect speech acts in the Ukrainian paremia stock that are characterized by imbalance between illocution and illocutionary force.

Keywords

EN

proverb; pragmatics; expressive; directive; representative; illocution; proverb, pragmatics, speech act, illocution, representative, directive, expressive.; speech act; proverb; pragmatics; expressive; directive; representative; illocution; proverb, pragmatics, speech act, illocution, representative, directive, expressive.; speech act

PL

ekspresywa; dyrektywa; paremia, pragmatyka, akt mówienia, illokucja, reprezentatywa; illokucja; paremia, pragmatyka, t mówienia, illokucja, reprezentatywa, dyrektywa, ekspresywa; akt mówienia; pragmatyka; paremia

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2020
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 33-44

Dates

published

2020-12-31

Contributors

author

ВАЛЕНТИНА КАЛЬКО

• Черкаський національний університет імені Богдана Хмельницького, Черкаси — Україна

• https://orcid.org/0000-0002-9394-1664

References

• Adonyeva S. B., Pragmatika folklore [The Pragmatics of Folklore], Sankt-Peterburg: Izd-vo S.-Peterb. un-ta, 2004.
• Arutyunova N. D., Sintaksis [Syntax], [v:] „Obshcheye yazykoznaniye. Vnutrennyaya struktura yazyka”. Moskva: Nauka. 1972. s. 259–386.
• Bartminskiy E., Yazykovoy obraz mira: ocherki po etnolingvistike [The Language Image of the World: Essays on Ethnolinguistics], Moskva: Indrik. 2005.
• Batsevych E. S., Narysy z komunikatyvnoi linhvistyky [Essays on Communicative Linguistics], Lviv: Vydavnytstvo Lvivskoho universytetu im. I. Franka, 2003.
• Vitgenshtejn L., Filosofskie raboty. Chast 1 [Philosophical Work. Part 1], Moskva: Gnozis, 1994.
• Dandis A., O strukture poslovicy [About the Structure of the Proverb], [v:] „Paremiologicheskij sbornik: Poslovica. Zagadka (Struktura, smysl, tekst)”, Moskva: Nauka, 1978, s. 13–34.
• Demyankov V. Z., Dominiruyushchie lingvisticheskie teorii v konce XX veka [Dominant Linguistic Theories at the еnd of the 20th Century], [v:] „Yazyk i nauka konca 20 veka”, Moskva: Institut yazykoznaniya RAN, 1995.
• Zahnitko A. P., Teoriia suchasnoho syntaksysu [Theory of Modern Syntax], Donetsk: DonNU, 2007.
• Karaban V. I., Slozhnye rechevye edinicy (pragmatika anglijskih asindeticheskih polipredikativnyh obrazovaniy) [Complex Speech Units (Pragmatics of English Asyndetic Polypredicative Formations)], Kiev: Vysshaya shkola, 1989.
• Kozhina M. N., Rechevedcheskij aspekt teorii yazyka [The Speech Aspect of Language Theory], [v:] „Stylistyka XII”, Opole, 1998, t. 7, s. 5–32.
• Marchuk L., Mentalni osoblyvosti koloronazv u suchasnykh ukrainskykh postmodernistskykh khudozhnikh tekstakh [Mental Features of Color Names in Modern Ukrainian Postmodernist Artistic Texts], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, Poznań: Universytet im. Adama Mickiewicza w Ponaniu, 2017, zeszyt V, s. 123–127.
• Ostin Dzh. L., Slovo kak dejstvie [Word as Action], [v:] „Novoe v zarubezhnoj lingvistike”, Moskva: Progress, 1986, vyp. 17, s. 22–129.
• Poliuzhyn L. M., Napriamy ta odynytsi prahmatychnoho analizu movlennievoi komunikatsii [Directions and Units of Pragmatic Analysis of Speech Communication], [v:] „Problemy romano-hermanskoi filolohii”, Uzhhorod: Patent, 2003, s. 6–20.
• Radziyevskaya T. V., Pragmaticheskiy aspekt aforisticheskikh tekstov [Pragmatic Aspect of Aphoristic Texts], [v:] „Izvestiya AN SSSR. Seriya literatury i yazyka”, 1988, t. 47, № 1, s. 89–98.
• Selivanova O. O., Linhvistychna entsyklopediia [Linguistic Encyclopedia], Poltava: Dovkillia-K., 2010.
• Selivanova O. O., Suchasna linhvistyka: napriamy ta problemy [Modern Linguistics: Directions and Problems], Cherkasy, 2017.
• Serl Dzh., Chto takoe rechevoj akt [What is a Speech Act], [v:] „Zarubezhnaya lingvistika”, Moskva: Progress, 1999, ch. 2, s. 217–265.
• Stronson O. F., Namerenie i konvenciya v rechevyh aktah [Intention and Convention in Speech Acts], [v:] „Novoe v zarubezhnoj lingvistike”, Moskva: Progress, 1986, vyp. 17, s. 131–150.
• Susov I. P., Kommunikativno-pragmaticheskaya lingvistika i eyo edinicy [Communicative and Pragmatic Linguistics and Its Units], [v:] „Pragmatika i semantika sintaksicheskih edinic”, Kalinin, 1984. s. 3–12.
• Susov I. P., Lingvisticheskaya pragmatika [Linguistic Pragmatics], Vinnica: Nova kniga, 2009.
• N. I. Formanovskaya, Kommunikativno-pragmaticheskie aspekty edinic obshcheniya [Communicative-Pragmatic Aspects of Communication Units], Moskva: In-t rus. yaz. im. A. S. Pushkina; IKAR, 1998.
• Yankovska Zh., Paradyhma folklorno-literaturnoi arkhetypnosti [Paradigm of Folklore and Literary Archetype], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, Poznań: Universytet im. Adama Mickiewicza w Ponaniu, 2017, zeszyt V, s. 133–141.
• Austin J.L., How to Do Things with Words, Oxford: Oxford University Press, 1962.
• Searle J.R., Ausdruck und Bedeutung. Untersuchungen zur Sprechakttheorie, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1998.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2020.8.2.02