ДОСЛІДЖЕННЯ ВІТАЛЬНОСТІ МАЛОПОШИРЕНИХ МОВ УКРАЇНИ: ДОСВІД І ПЕРСПЕКТИВИ

• Authors: Lilija Andrijenko

Title variants

PL

BADANIE ŻYWOTNOŚCI MAŁO POWSZECHNYCH JĘZYKÓW UKRAINY: DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY

EN

RESEARCHING OF VITALITY OF LESSER-USED LANGUAGES OF UKRAINE: EXPERIENCE AND PROSPECTIVES

Abstracts

PL

Niniejsze badanie podsumowuje osiągnięcia ukraińskiej socjolingwistyki przełomu XX i XXI wieku w zakresie studiów nad językami mniejszości narodowych w Ukrainie. Aktualność owego badania wynika z oddziaływania nowego paradygmatu światopoglądowego, którego prymarną funkcją jest świadomość ekologiczna. Jej celem jest zachowanie i ochrona unikalnego dziedzictwa kulturowego ludzkości, któremu zagraża niwelacja lub zagłada. Tak duże zainteresowanie kwestią języków mniejszości narodowych jest związane również ze zmieniającym się kontekstem społeczno-politycznym w krajach postradzieckich, zwłaszcza w Ukrainie. Dlatego też istnieje pilna potrzeba socjolingwistycznego monitorowania sytuacji językowej, a także badania warunków oraz mechanizmów zachowania języków mniejszościowych w regionach dwujęzycznych i wielojęzycznych. Ważne jest również opracowanie praktycznych zaleceń dotyczących równoważenia praw językowych oraz potrzeb kulturowych społeczności etnolingwistycznych Ukrainy. Badanie zostało przeprowadzone w ramach projektu naukowego „Praktyki ochrony językowej europejskiego obszaru językowo-kulturowego oraz perspektywy polityki językowej na Ukrainie” (2019–2023).Stosowana w badaniu metoda opisu diachronicznego pozwala śledzić ewolucję poglądów badawczych,a także zmiany w metodycznych założeniach dotyczących problemów konstrukcji języka w Ukrainie od czasów ZSRR po dziś dzień.

EN

This study summarizes the achievements of Ukrainian sociolinguistics at the turn of the 21st century in the field of studying the languages of national minorities in Ukraine. The relevance of the study lies in the influence of the new worldview paradigm. Its goal is to preserve and protect humanity’s unique cultural heritage, which is under threat of reduction or destruction. The topicality of sociolinguistic studies of the languages of national minorities is also associated with the changing socio-political context in post-Soviet countries, especially in Ukraine. Consequently, there is a need for sociolinguistic monitoring of the linguistic situation, as well as for studying the conditions and mechanisms of linguistic behavior of minorities in bilingual and multilingual regions. It is also important to develop practical recommendations on the balance of linguistic rights and cultural needs of Ukrainian ethnolinguistic communities. The study is presented as part of the research project entitled “Practices of language protection of the European linguistic and cultural space and the prospects for language policy in Ukraine” (2019–2023). The method of diachronic description allows us to trace the evolution of research ideas and the changes in methodological premises regarding the problems of language evolution in Ukraine from the times of the USSR to the present day.

Keywords

PL

języki Ukrainy; język państwowy; język zagrożony; wielojęzyczność; dwujęzyczność; diglossia; sytuacja językowa; polityka językowa; planowanie językowe; żywotność języka; wspólnoty etniczno-narodowe

EN

languages of Ukraine; state language; endangered language; multilingualism; bilingualism; diglossia; language situation; language policy; language planning; language vitality; ethnic; ethnic and national communities

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 11-20

Dates

published

2021

Contributors

author

Lilija Andrijenko

• Instytutu Językoznawstwa im. O.O. Potebni Akademii Nauk Ukrainy, Kijów – Ukraina

• https://orcid.org/0000000251136966

References

• Azhniuk B.M., Suchasni tendentsii v rozvytku slovianskoi sotsiolinhvistychnoi terminolohii (status mov) [Current trends in the development of Slavic sociolinguistic terminology (status of languages)], [v:] „Movoznavstvo”, 2013, nr 2–3, s. 163–183.
• Vajnrajx U., Yazykovye kontakty. Sostoyanie i problemy issledovaniya [Languages in Contact Findings and problems], Kiїv: Vishha shkola, 1979.
• Ekolohiia movy i movna polityka v suchasnomu suspilstvi [Ecology of language and language policy in modern society], Kyiv: Vydavnychyi dim D. Buraho, 2012.
• Yevropeiska khartiia rehionalnykh mov abo mov menshyn [European Charter for Regional or Minority Languages], [v:] Elektronnyi resurs: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/994_014#Text (30.10.2020).
• Yevtukh V.B., Troshchynskyi V.P., Etnonatsionalna struktura suchasnoho ukrainskoho suspilstva: deiaki aspekty systemnoho bachennia yii rozvytku [Structure of the Contemporary Ukrainian Society: Several Aspects of the Systematic Analysis of its Development], [v:] „Etnonatsionalna struktura ukrainskoho suspilstva: Dovidnyk”, Kyiv: Naukova dumka, 2004, s. 3–47.
• Zakon Ukrainy „Pro natsionalni menshyny v Ukraini” [Law of Ukraine “On National Minorities in Ukraine”], [v:] Elektronnyi resurs: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/2494-12#Text (30.10.2020).
• Lazarenko L., Dosvid movnykh polityk svitu y ukrainska perspektyva (informatsiino-analitychnyi ohliad)
• Experience of world language policies and Ukrainian perspective (informationanalytical review)], [v:] „Ukrainska mova”, 2003, nr 4, s. 3–22.
• Melnychuk O.S., Suchasni problemy marksystsko-leninskoho rozuminnia rozvytku i vzaiemodii mov svitu [Modern problems of Marxist-Leninist understanding of the development and interaction of languages of the world], [v:] „Movoznavstvo”, 1970, nr 3, s. 3–17.
• Movne zakonodavstvo i movna polityka: Ukraina, Yevropa, svit [Language legislation and language policy: Ukraine, Europe, the world], Kyiv: Vydavnychyi dim D. Buraho, 2019.
• Movnyi balans Ukrainy [Language balance of Ukraine], upor. O. Medvediev, [v:] „Suchasnist”, 2007, nr 9, s. 69–89.
• Movni prava v suchasnomu sviti [Language rights in the modern world], Uzhhorod 2014.
• Pytannia teorii movy v zarubizhnomu movoznavstvi [Questions of language theory in foreign linguistics], Kyiv: Naukova dumka, 1976.
• Radevych-Vynnytskyi Ya.K., Dvomovnist v Ukraini: teoriia, istoriia, movovzhyvannia [Bilingualism in Ukraine: theory, history, language use], Kyiv-Drohobych: Posvit, 2011.
• Rozvytok movoznavstva v URSR 1967–1977 [Development of linguistics in the USSR 1967–1977], Kyiv: Naukova dumka, 1980.
• Slovar’ sociolingvisticheskix terminov [Dictionary of Sociolinguistic Terms], Moskva 2006, [v:] Elektronnyj resurs: //http://www.iling-ran.ru/library/sociolingva/slovar/sociolinguistics_dictionary.pdf (30.10.2020).
• Tkachenko O.B., Doslidzhennia mov Ukrainy [Research of Ukrainian languages], [v:] „Instytut movoznavstva im. O.O. Potebni NAN Ukrainy: 1930–2005. Materialy do istorii”, Kyiv: Naukova dumka, 2005, s. 293–297.
• Yavorska H., Zahrozheni movy na urazhenii mapi [Endangered languages on the affected map], [v:] „Zahrozheni movy. Krymskotatarska ta inshi tiurkski movy v Ukraini”, Kyiv 2016.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2021.9.1.01

Biblioteka Nauki

1601701