Проблема ідентифікації жінок-письменниць радянської України 1920–1930-х років

• Authors: Łesia Demska-Budzulak

Title variants

PL

Kwestia identyfikacji kobiet pisarek Ukrainy radzieckiej w latach 20. i 30. XX wieku

EN

The question of the identification of woman writers in 1910–1930’s Soviet Ukraine

Abstracts

EN

The article is devoted to an analysis of the works of women writers from Central Ukraine during the 1920s and 1930s from the point of view of their cultural identification in the new Soviet reality. Currently, most of these women authors are unexplored and exist outside the literary canon. Feminist, cultural and sociological studies provide the theoretical framework for the article. The aim of the research is to find out how women’s literature from that time was positioned in the cultural and political space and the literary hierarchy. We distinguish three groups of women writers based on a study of their aesthetic basis and ideological beliefs, – Ukrainian writers, Proletarian writers, and Soviet writers. The first group was characterized by an appeal to modernist aesthetics and national issues. The work of the second group was inspired by proletarian aesthetics, themes of revolutionary struggle and women’s experience of various social groups. The work of the third group was based on the method of socialist realism, the theme of building a new Soviet reality, and the search for the place and role of women in the historical context.

PL

Artykuł poświęcony jest analizie twórczości pisarek centralnej Ukrainy w latach 20. i 30. XX wieku pod kątem ich identyfikacji kulturowej we współczesnej rzeczywistości sowieckiej. Twórczość większości autorów jest obecnie niezbadana i sytuuje się poza kanonem literackim. Teoretyczną ramą artykułu stały się studia feministyczne, kulturowe i socjologiczne. Celem badań jest ustalenie, w jaki sposób ówczesna literatura kobieca sytuowała się w przestrzeni kulturowej i politycznej oraz hierarchii literackiej. Na kanwie badania podstaw estetycznych i przekonań ideologicznych autorek wyróżniam trzy grupy twórczyń – pisarki ukraińskie, pisarki proletariackie, pisarki radzieckie. Pierwsza grupa charakteryzowała się odwołaniem do estetyki modernistycznej i problematyki narodowej. Twórczość drugiej grupy inspirowana była estetyką proletariacką, tematami walki rewolucyjnej i doświadczeniem kobiet różnych grup społecznych. Praca trzeciej grupy opiera się na metodzie socrealizmu, idei budowania nowej sowieckiej rzeczywistości oraz poszukiwania miejsca i roli kobiet w kontekście historycznym.

Keywords

EN

women’s text; women’s literature; women’s space; Ukrainian writers; proletarian writers; Soviet writers

PL

tekst kobiecy; literatura kobieca; przestrzeń kobieca; pisarka proletariacka; pisarka radziecka

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2022
• Volume: 10
• Issue: 1
• Pages: 137-151

Dates

published

2022

Contributors

author

Łesia Demska-Budzulak

• Instytut Literatury im. T. Szewczenki NAN Ukrainy, Kijów – Ukraina

• https://orcid.org/000000033463387X

References

• Aheieva V., Cholovichyi psevdonim i zhinocha nezalezhnist. (Sproba hinokrytyky) [Male pseudonym and female independence. (Attempt at gynocriticism)], [v:] „Mahisterium. Literaturoznavchi studii”, 2000, vyp. 4, s. 31–36.
• Bahtin M., Iz zapisey 1970–1971 goda [From the records of 1970–1971], [v:] M. Bahtin, Estetika slovesnogo tvorchestva, Moskva: Iskusstvo, 1979, s. 336–360.
• Voronyna M., Zakonodavchi zminy shchodo pravovoho stanovyshcha zhinok do Zhovtnevoho perevorotu [Legislative changes from the legal framework of women to the Zhovtnevy shift], [v:] Ukrainski zhinky u hornyli modernizatsii, red. O. Kis’, Kharkiv: Klub simeinoho dozvillia, 2017, s. 131–155.
• Humenna D., Dar Evdotei. Ispyt pamiati. Knyha persha. Knyha druha [The gift of Eudotheus. Memory test. Book one. Book two], Kyiv: Dnipro, 2004.
• Desiat rokiv ukrainskoi literatury (1917–1927) [Ten years of Ukrainian literature (1917–1927)], v 2 tomakh, upor. A. Leites, M. Yashek, t. 2, Kharkiv: DVU, 1928.
• Yekelchyk S., Imperiia pamiati. Rosiisko-ukrainski stosunky v radianskii istorychnii uiavi [Stalin’s Empire of Memory Russian-Ukrainian Relations in the Soviet Historical Imagination], Kyiv: Krytyka, 2008.
• Labur O., „Nova zhinka”: unormovani obrazy zhinky-suspilnytsi i zhinky-trudivnytsi v radianskii literaturi Ukrainy 1920–1930-kh rokiv [“New Woman”: Normalized Images of Women Social Workers and Women Workers in Soviet Literature of Ukraine in the 1920s and 1930s], [v:] „Kraieznavstvo”, 2010, vyp. 3, s. 205–213.
• Lotman Yu., Semiotika kulturyi i ponyatie teksta [Semiotics of culture and the concept of text], [v:] Yu. Lotman, Izbrannyie stati v treh tomah, Tallinn: „Aleksandra”, 1992, t. 1, s. 129–132.
• Lushchii S., Mariia Halych u koli lankivtsiv [Maria Halych in the circle of Lankivtsiv], [v:] „Slovo i Chas”, 2010, no. 4, s. 21–34.
• Lutskyi Yu., Literaturna polityka v Radianskii Ukraini 1917–1934 [Literary Politics in the Soviet Ukraine: 1917–1934], Kyiv: Helikon, 2000.
• Pavlychko S., Dyskurs modernizmu v ukrainskii literature [The discourse of modernism in Ukrainian literature], Kyiv: Lybid, 1999.
• Petrov V., Ukrainska intelihentsiia – zhertva bolshevytskoho teroru [The Ukrainian intelligentsia is a victim of Bolshevik terror], [v:] Viktor Petrov, Rozvidky, Kyiv: Tempora, 2013, t. 2, s. 655–714.
• Platforma ideolohichna y khudozhnia spilky selianskykh pysmennykiv „Pluhu” [Platform ideological and artistic union of peasant writers “Pluh”], [v:] Desiat rokiv ukrainskoi literatury (1917– 1927), red. M. Yashek, A. Leites, Kharkiv: DVU, 1928, t. II, s. 73–77.
• Rudiachenko O., Veronika Cherniakhivska. Na kholodnomu nebi blymaiut zori [Veronika Chernyakhivska. The stars twinkle in the cold sky], [v:] Elektronnyi resurs: https://www.ukrinform.ua/rubric-culture/3230640-veronika-cernahivska-na-holodnomu-nebi-blimautzori.html (16.12.2021).
• Stelmakh Kh., Teorii zhinochoho pysma ta feministychna krytyka [Theories of women’s writing and feminist criticism], [v:] „Komparatyvni doslidzhenniakh slovianskykh mov i literatury”, 2012, vyp. 19, s. 357–365.
• Kharlan O., Poetyka povsiakdennoho prostoru u prozi Marii Halych i Zofi Nalkovskoi [Poetics of everyday space in the prose of Maria Halych and Zofya Nalkovska], [v:] „Kyivski polonistychni studii”, 2011, t. 18, s. 260–263.
• Showalter E., Feministychna krytyka u pushchi [Feminist Criticism in the Wilderness], [v:] Antolohiia svitovoi literaturno-krytychnoi dumky XX st., red. M. Zubrytska, Lviv: LitOpys, 1996, s. 512–537.
• Shtompka P., Sotsiologiya sotsialnyih izmeneniy [The Sociology of Social Change], Moskva: Aspekt Press, 1996.
• Yakubskyi B., Do vzaiemyn marksivskoi metod z starymy metodamy literaturoznavstva [To the relationship of Marx’s method with the old methods of literary criticism], [v:] „Zhyttia i revoliutsiia”, 1928, no. 2, s. 54–65.
• Bourdieu P., The Rules of Art. Genesis and Structure of the Literary Field, Standford University Press, 1995.
• Demska-Budzuliak L., Od Mawki do Kassandry. Kobiecy głos w dyskursie totalitaryzmy. Na materiale ukraińskiego dyskursu krytyczno-literackiego lat 20. i 30. XX w. [From Mawka to Kassandra. A female voice in the discourse of totalitarianism. On the material of the Ukrainian critical and literary discourse of the 20s and 30s of the XXth century], [w:] Wspólnota wyobrażona. Pisarki Europy Środkowej wobec problemów literackich, społecznych i politycznych lat 1914–1945, red. G. Borkowska, I. Boruszkowska, K. Nadana-Sokołowska, Warszawa: IBL PAN, 2017, s. 9–24.
• Grosz E., Space, Time and Perversion, [in:] Essays on the Politics of Bodies, by E. Grosz, New York– London: Routledge, 1995, pp. 9–24.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2022.10.1.08

Biblioteka Nauki

31343502