Багатозначне дієслово як аспектуальний кластер (на матеріалі полісеманта колоти)

• Authors: Walentyna Kalko , Mykoła Kalko

Title variants

PL

Czasownik polisemiczny jako klaster aspektowy (na materiale polisemantu колоти)

EN

Рolysemantic verb as an aspectual cluster (the polysemant колоти/stab)

Abstracts

EN

The article represents Laura Yanda’s aspectological conception. Her conclusions prove that each polisemantic verb may be an aspect cluster. Reflections on this scholar’s ideas about the material of imperfective genre pairs leads us to the conclusion that every polysemous verb is potentially a genre cluster. An aspectual cluster consists of two segments: genre and action. The aspect segment has three main manifestations, the specificity of which makes it possible to distinguish four types of clusters. The first is a polycategorical cluster as an integration of imperfectives-correlative and imperfectives-isolative. Second, a polyprefix cluster as an integration of imperfectives-correlative and multi-prefix perfective-correlative. The third is a bi-imperfective cluster as an integration of non-prefixed and prefixed imperfective-correlatives with a common perfective-correlative (traditional species triplets). Type four is a combined cluster as an integration of two or more of the above clusters. The action segment of an aspectual cluster is represented by a combination of at least three lexical-semantic variants: one imperfective and two or more perfectives belonging to different actional subclasses.

PL

W artykule rozwinięta zostaje aspektologiczna koncepcja Laury Jandy. Refleksja idei tej uczonej o materiale imperfektywnych par gatunkowych prowadzi do wniosku, iż każdy czasownik polisemiczny jest potencjalnie klastrem gatunkowym. Klaster aspektowy składa się z dwóch segmentów: gatunkowego i czynnościowego. Segment gatunkowy ma trzy główne przejawy, których specyfika pozwala wyróżnić cztery rodzaje klastrów: 1) klaster polikategorialny jako integracja korelatywnych i izolatywnych imperfektywów; 2) klaster poliprefiksowy jako integracja korelatywnych i różnie prefiksowanych korelatywnych imperfektywów; 3) bi-implicative klaster jako integracja bezprefiksowego i prefiksowego imperfektywu-korelatywu ze wspólnym perfektywno-korelatywnym (tradycyjne trójki gatunkowe); 4) klaster kombinowany jako integracja dwóch lub więcej z wyżej wymienionych klastrów. Segment czynnościowy klastra aspektowego jest reprezentowany przez kombinację co najmniej trzech wariantów leksykalnych i semantycznych: jednego imperfektywu i dwóch lub więcej perfektywów należących do różnych podklas czynnościowych.

Keywords

EN

isolative; correlative; aspect cluster; imperfective; perfective; multiple category formation; aspectual class; aspect

PL

izolatyw; korelatyw; imperfektyw; perfektyw; polikategorialność; klaster gatunkowy; aspekt

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2023
• Volume: 11
• Issue: 1
• Pages: 41-53

Dates

published

2023

Contributors

author

Walentyna Kalko

• Cherkasy National University

• https://orcid.org/0000000293941664

author

Mykoła Kalko

• Cherkasy National University

• https://orcid.org/0000000160424436

References

• Зализняк А.А., Микаэлян И.Л., Шмелев А.Д., Русская аспектология: В защиту видовой пары, Москва: Языки славянской культуры, 2015.
• Калько М.І., Аспектуальна парадигма багатозначного дієслова (на матеріалі полісеманта ламати), [в:] „Мова: кодифікація, компетенція, комунікація”, 2020, № 2 (3), с. 63–77.
• Калько М.І., Аспектуальність: категоризація, класифікація і репрезентація в сучасній українській літературній мові, Черкаси: Видавець Чабаненко Ю., 2013.
• Калько М.І., Калько В.В., Досвід моделювання аспектуальної парадигми полісемічного дієслова, [в:] „Studia Slavica Academiae Scientiarum Hungaricae”, 2022, № 66 (1), s. 53–65.
• Калько М.І., Калько В.В., Полісемічне дієслово як обєкт моделювання аспектуальної парадигми, [в:] „Мовознавчий вісник”, 2021, вип. 31, с. 6–18.
• Соколова С., Аспектуальні категорії українського дієслова, Київ: Книга-плюс, 2021.
• Соколова С., Префіксальний словотвір дієслів у сучасній українській мові, Київ : Наукова думка, 2003.
• Янда Л.А., Русские приставки как система глагольных классификаторoв, [в:] „Вопросы языкознания”, 2012, № 6, с. 3–47.
• Janda L.A., Aspectual Clusters of Russian verbs, [in:] „Studies in Language”, 2007, no. 31/3, рp. 607–648.
• Janda L.A., Endresen A., Kuznetsova J., Lyashevskaya O., Makarova A., Nesset T., Sokolova S., Why Russian aspectual prefixes aren’t empty. Prefixes as verb classifiers, Bloomington: Slavica Publishers Indiana University, 2013.
• Janda L.A., Korba J., Beyond the pair: Aspectual clusters for learners of Russian, [in:] „Slavic and East European Journal”, 2008, no. 52, рp. 254–270.
• Janda L.A., Lyashevskaya O., Aspectual pairs in the Russian National Corpus, [in:] „Scando-Slavica”, 2011a, no. 57.2, рp. 201–215.
• Janda L.A., Lyashevskaya O., Prefix variation as a challenge to Russian aspectual pairs: are завязнуть and увязнуть ‘get stuck’ the same or different?, [in:] „Russian Linguistics”, 2011b, no. 35.2, рp. 147–167.
• Schooneveld van C.H., Semantic transmutations: Prolegomena to a calculus of meaning, vol. 1: The cardinal semantic structure of prepositions, cases, and paratactic conjunctions in contemporary standard Russian, Bloomington: Physsardt, 1978.
• Schooneveld van C.H., The so-called ‘préverbes vides’ and neutralization, [in:] Dutch contributions to the Fourth international congress of slavicists, Gravenhage: Mouton, 1958, рp. 159–161.
• Vendler Z., Verbs and times, [in:] „The Philosophical Review”, 1957, no. 66, рp. 143–160.
• Vey M., Les préverbes ‘vides’ en tcèque moderne, [in:] „Revue des édudes slaves”, 1952, no. 29, pр. 82–107.
• Zalíznyak A.A., Mikaelyan I.L., Shmelev A.D., Russkaya aspektologiya: V zashchitu vidovoy pary [Russian aspectology: In defense of the species pair], Moskva: Yаzyki slavyanskoy kultury, 2015.
• Kalko M.I., Aspektualna paradyhma bahatoznachnoho diyeslova (na materiali polisemanta lamaty) [The aspectual paradigm of a polysemous verb (on the material of the polysemantic transgress)],[v:] „Mova: kodyfikatsiya, kompetentsiya, komunikatsiya”, 2020, no. 2 (3), s. 63–77.
• Kalko M.I., Aspektualnist: katehoryzatsiya, klasyfikatsiya i reprezentatsiya v suchasniy ukrayinskiy literaturniy movi [Aspectuality: categorization, classification and representation in modern Ukrainian literary language], Cherkasy: vydavets Chabanenko Yu.A., 2013.
• Kalko M.I., Kalko V.V., Dosvid modelyuvannya aspektualʹnoyi paradyhmy polisemichnoho diyeslova [Experience modeling aspectual paradigm of a poly-semantic lexeme], [v:] „Studia Slavica Academiae Scientiarum Hungaricae”, 2022, no 66 (1), s. 53–65.
• Kalko M.I., Kalko V.V., Polisemichne diyeslovo yak obʼyekt modelyuvannya aspektualnoyi paradyhmy [Poly-semantic verb as an object of modeling the aspectual paradigm], [v:] „Movoznavchyy visnyk”, 2021, vyp. 31, s. 6–18.
• Sokolova S., Aspektualni katehoriyi ukrayinskoho diyeslova [Aspectual categories of the Ukrainian verb], Kyiv: Knyha-plyus, 2021.
• Sokolova, S.O., Prefiksalnyy slovotvir diyesliv u suchasniy ukrayinskiy movi [Prefix word formation of verbs in the modern Ukrainian language], Kyiv: Naukova dumka, 2003.
• Yanda L.A., Russkiye pristavki kak sistema glagolnykh klassifikatorov [Russian prefixes as a system of verbal classifiers], [v:] „Voprosy yazykoznaniya”, 2012, no. 6, s. 3–47.
• Janda L.A., Aspectual Clusters of Russian verbs, [in:] „Studies in Language”, 2007, no. 31/3, pp. 607–648.
• Janda L.A., Korba J., Beyond the pair: Aspectual clusters for learners of Russian, [in:] „Slavic and East European Journal”, 2008, no. 52, pp. 254–270.
• Janda L.A., Lyashevskaya O., Aspectual pairs in the Russian National Corpus, [in:] „Scando-Slavica”, 2011, no. 57.2, pp. 201–215.
• Janda L.A., Lyashevskaya O., Prefix variation as a challenge to Russian aspectual pairs: are за- вязнуть and увязнуть ‘get stuck’ the same or different?, [in:] „Russian Linguistics”, 2011, no. 35.2, pp. 147–167.
• Schooneveld van C.H., The so-called ‘préverbes vides’ and neutralization, [in:] Dutch contributions to the Fourth international congress of slavicists, Gravenhage: Mouton, 1958,pp. 159–161.
• Vendler Z., Verbs and times, [in:] „The Philosophical Review”, 1957, no. 66, pp. 143–160.
• Vey M., Les préverbes ‘vides’ en tcèque moderne, [in:] „Revue des édudes slaves”, 1952, no. 29, pp. 82–107.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2023.11.1.03

Biblioteka Nauki

31343566