Cучасний урбанонімний простір міста Тернопіль

• Authors: Hałyna Baczyńska , Oksana Werbowecka

Title variants

PL

Współczesna przestrzeń urbanonimiczna miasta Tarnopola

EN

Contemporary urbanonymous space of Ternopil city

Abstracts

EN

Toponymic space is an expression of the cultural and historical frame. Today, it becomes relevant because we observe the frequent renaming of streets due to changes in political vectors or historical events. The purpose of the article is to provide a comprehensive description of the modern-day hodonyms of the city of Ternopil; the tasks of the research are to carry out a motivational, lexical, semantic-structural analysis of the city’s proper names in the synchronic and functional aspects. Hodonyms have the ability to reflect the ideological policy of the state, the ethnic, economic and cultural specificity of the city. Commemorative names (62%) are the most fully represented in Ternopil’s urbanonymicon. They eloquently convey valuable information about the history and culture of the state in general and the region in particular. According to the semantics of the constituent bases, the hodonyms of the city of Ternopil are divided into homonymous (68%), appellative (29%) and homonymous-appellative (3%) formations. The city’s hodonymicon is characterised by sustainability and a large number of local names. The influence of Soviet and Russian ideologies is minimised, although it is present in several names. The names of Ternopil’s streets reflect Ukrainian realities, meet historical, aesthetic, ethnographic, and cultural criteria, and create an original “face” of the city.

PL

Przestrzeń toponimiczna jest wyróżnikiem ramy kulturowo-historycznej i w czasach współczesnych staje się istotna ze względu na potencjalną zdolność nazw ulic do zmian wraz ze zmianą polityki historycznej. Celem artykułu jest kompleksowy opis współczesnych hodonimów miasta Tarnopola, który został zrealizowany przez przeprowadzenie analizy motywacyjnej, leksykalnej i semantyczno-strukturalnej nazw własnych miasta w aspekcie synchronicznym i funkcjonalnym. Hodonimy odzwierciedlają politykę ideologiczną państwa, specyfikę etniczną, gospodarczą i kulturową miasta. Nazwy pamiątkowe są najpełniej reprezentowane w nazewnictwie Tarnopola (62%). Wymownie niosą cenne informacje o historii i kulturze państwa w ogóle, a regionu w szczególności. Zgodnie z semantyką podstaw składowych, hodonimy Tarnopola dzielą się na formacje onimiczne (68%), odapelatywne (29%) i apelatywno-onimiczne (3%). Nazewnictwo miasta charakteryzuje równowaga oraz duża liczba nazw miejscowych, a wpływ ideologii radzieckiej i rosyjskiej jest zminimalizowany, lecz obecny w kilku nazwach. Nazwy ulic Tarnopola odzwierciedlają ukraińskie realia, spełniają kryteria historyczne, estetyczne, etnograficzne i kulturowe, tworzą oryginalne oblicze miasta.

Keywords

EN

lexical and semantic analysis; function; motive of nomination; hodonyms; urbanonym; proper name

PL

funkcja; analiza leksykalna i semantyczna; motyw nominacji; hodonimy; urbonim; nazwa własna

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2023
• Volume: 11
• Issue: 2
• Pages: 17-27

Dates

published

2023

Contributors

author

Hałyna Baczyńska

• Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Wołodymyra Hnatiuka w Tarnopolu

• https://orcid.org/000000016901613X

author

Oksana Werbowecka

• Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Wołodymyra Hnatiuka w Tarnopolu

• https://orcid.org/000000033142364X

References

• Бачинська Г., Тишковець М., Урбанонімна система міста Тернополя, [в:] „Наукові записки ТНПУ. Серія: Мовознавство”, 2014, № ІІ (24), с. 14–17.
• Крупеньова Т.І., Лексико-семантичні та словотвірні особливості годонімів міста Одеси, [в:] „Науковий вісник Міжнародного гуманітарного університету. Сер.: Філологія”, 2015, № 16, с. 29–31.
• Лабінська Г., Топоніміка: навч. посібник, Львів: ЛНУ ім. Івана Франка, 2016.
• Мокрицький Г.П., Кондратюк Р.Ю., Старий Житомир, [в:] „Житомирський вісник”, 1993, 25 червня, с. 9–10.
• Негер О.Б., Мотивація як основний критерій класифікації урбанонімії (на матеріалі закарпатоукраїнських урбанонімів), [в:] „Науковий вісник ДДПУ імені І. Франка. Серія «Філологічні науки». Мовознавство”, 2017, т. 2, № 8, с. 5–8.
• Титаренко А.А., Урбанонімія Кривого Рогу: структура, семантика, функціонування, автореф. … канд. філол. наук, Дніпропетровськ 2015.
• Торчинський М.М., Структура онімного простору української мови: монографія, Хмельницький: Авіст, 2008.
• Янчишина Я.В., Лексико-семантичні та структурно-словотвірні особливості урбанонімії міста Хмельницького, [в:] „Актуальні проблеми філології та перекладознавства”, 2013, вип. 6, ч. 2, с. 281–287.
• Bachynska H., Tyshkovets M., Urbanonimna systema mista Ternopolia [Urban name system of Ternopil city], [v:] „Naukovi zapysky TNPU. Seriia: Movoznavstvo”, 2014, no. II (24), s. 14–17. Krupenova T.I., Leksyko-semantychni ta slovotvirni osoblyvosti hodonimiv mista Odesy [Lexical-semantic and word-forming features of the homonyms of Odessa city], [v:] „Naukovyi visnyk Mizhnarodnoho humanitarnoho universytetu. Ser.: Filolohiia”, 2015, no. 16, s. 29–31.
• Labinska H., Toponimika: navch. posibnyk [Toponymy: teaching manual], Lviv: LNU im. Ivana Franka, 2016.
• Mokrytskyi H.P., Kondratiuk R.Iu., Staryi Zhytomyr [Old Zhytomyr], [v:] „Zhytomyrskyi visnyk”, 1993, 25 chervnia, s. 9–10.
• Neher O.B., Motyvatsiia yak osnovnyi kryterii klasyfikatsii urbanonimii (na materiali zakarpatoukrainskykh urbanonimiv) [Motivation as the main criterion for the classification of urbanonyms (based on the Transcarpathian Ukrainian urbanonyms)], [v:] „Naukovyi visnyk DDPU imeni I. Franka. Seriia «Filolohichni nauky». Movoznavstvo”, 2017, t. 2, no. 8, s. 5–8. Tytarenko A.A., Urbanonimiia Kryvoho Rohu: struktura, semantyka, funktsionuvannia [Urbanonymy of Kryvyi Rih: structure, semantics, functioning], avtoref. … kand. filol. nauk, Dnipropetrovsk 2015.
• Torchynskyi M.M., Struktura onimnoho prostoru ukrainskoi movy: monohrafiia [The structure of the nominal space of the Ukrainian language: a monograph], Khmelnytskyi: Avist, 2008.
• Yanchyshyna Ya.V., Leksyko-semantychni ta strukturno-slovotvirni osoblyvosti urbanonimii mista Khmelnytskoho [Lexical-semantic and structural-word-forming features of the urbanonymy of Khmelnytskyi city], [v:] „Aktualni problemy filolohii ta perekladoznavstva”, 2013, vyp. 6, ch. 2, s. 281–287.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2023.11.2.01

Biblioteka Nauki

31343624