Epistemologiczne i etyczne podstawy „nowego ateizmu".

• Authors: Piotr Gutowski

Title variants

EN

Epistemological and Ethical Foundations of “New Atheism”.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na początku stawiam tezę, że widocznej od kilku lat  ofensywy ateizmu i agnostycyzmu oraz narastania sentymentów antyreligijnych w Polsce nie da się wyjaśnić wyłącznie procesami zachodzącymi w naszym kraju. Rodzimi ateiści korzystają bowiem z metod i argumentów opracowanych w obrębie tzw. nowego ateizmu - nurtu o charakterze międzynarodowym, który ukształtował się w pierwszej dekadzie XXI wieku. Jego przywódcami są „czterej jeźdźcy ateizmu”: R. Dawkins, Ch. Hitchens, D. Dennett i S. Harris, których książki tłumaczone są na wiele języków i  wydawane w ogromnych nakładach.  Po przedstawieniu  głównych tez, genezy i celów tego nurtu omówione są jego wybrane założenia: ewidencjalizm i scjentyzm oraz przekonanie, że religie dostarczają uzasadnienia dla  działań niemoralnych a dla uzasadnienia działań moralnie słusznych wystarczy sama nauka. ‘Nowy ateizm’ stanowi zagrożenie dla religii, ale także stymuluje pojawienie się sprawnych apologetów. Ich skuteczność zależna jest jednak nie tylko od dobrego wykształcenie teologicznego, ale także filozoficznego, które uwzględnić powinno zwłaszcza wiedzę z zakresu współczesnej epistemologii, filozofii nauki i filozofii religii.

EN

The article Epistemological and ethical foundations of 'new atheism' starts from the thesis that the present rise of atheism, agnosticism, and anti-religious sentiments in Poland cannot be explained exclusively by the processes that occur within our country. It is also fed by the so called 'new atheism' - a movement of international character that was formed in the first decade of the 21st century by R. Dawkins, Ch. Hitchens, D. Dennett, and S. Harris. Presentation of theoretical foundations of 'new atheism' is preceded by listing its main theses, its genesis, and its aims. Then two epistemological claims of 'new atheists' are analyzed: evidentialism and scientism as well as their claim that religions justify morally unacceptable behavior and that sciences alone can justify morally acceptable deeds. Despite its strongly anti-religious character 'new atheism' stimulates new apologetics which can strengthen religion. If, however, this apologetics is to be effective, theological knowledge should be enriched by good philosophical training, especially in contemporary epistemology, philosophy of science, philosophy of religion, and logic.

Keywords

PL

Nowy ateizm; religia; epistemologia; etyka; scjentyzm; ewidencjalizm; R. Dawkins; D. Dennett; Ch. Hitchens; S. Harris.

EN

New atheism; religion; epistemology; ethics; scientism; evidentialism; R. Dawkins; D. Dennett; Ch. Hitchens; S. Harris.; New atheism; religion; epistemology; ethics; scientism; evidentialism; R. Dawkins; D. Dennett; Ch. Hitchens; S. Harris.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2013
• Volume: 8
• Issue: 1(13)
• Pages: 7-18

Dates

published

2013-01-01

Contributors

author

Piotr Gutowski

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozoficzny, Lublin, Polska

References

• Berlinski D., The Devil’s Delusion: Atheism and Its Scientific Pretensions, New York 2008, [wyd.pol. Warszawa 2009].
• Craig W. L., God is Great, God is Good: Why Believing in God is Reasonable and Responsible, Grand Rapids 2009.
• D’Souza D., What’s So Great About Christianity, Carol Stream 2007.
• Dawkins R., Bóg urojony, Warszawa 2007.
• Dennet D., Planting A., Science and Religion. Are They Compatible?, New York 2011.
• Dennett D., Plantinga A., Science and Religion. Are They Compatible?, New York 2011.
• Eagleton T., Reason, Faith, and Revelation: Reflections on the God Debate, New Haven 2009.
• Flew A. There is a God: How the World’s Most Notorious Atheist Changed His Mind, New York 2007 [wyd. pol. Warszawa 2010].
• Gutowski P., Czym jest nowy ateizm?, w: Nauki przyrodnicze a nowy ateizm, red M. Słomka, Lublin 2011.
• Haught J. E., God and the New Atheism: A Critical Response to Dawkins, Harris, and Hitchens, Louisville 2008.
• McGrath A., McGrath J. C., The Dawkins Delusion? Atheist Fundamentalism and the Denial of the Divine, Downers Grove 2007, (wyd. pol.) Kraków 2009.
• Schloss J., Michael M. The Believing Primate: Scientific, Philosophical, and Theological Reflections on the Origin of Religion, New York 2009.

Identifiers

DOI

10.14746/tim.2013.13.1.1