Trinitology towards Challenges of Pluralistic Theology of Religion Systematical, Moral and Theological Reflection

• Authors: Ignacy Bokwa

Title variants

PL

Trinitätslehre und die Herausforderungen der Pluralistischen Religionstheologie. Systematisch-moraltheologische Überlegungen.

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Nowadays pluralistic theology of religion is rightly regarded as one of the greatest threats to Christianity. It specifically concerns Christology. A threat to the Christian belief in the Trinity, which is created by pluralistic theology of religion, is seen more rarely. Many scholars consider pluralistic theology of religion as a further step of the modern fight against Christianity and the Church. The increasing spread of religions of the Far East plays a significant role. Pluralistic theology of religion refers to the basic ideas of Buddhism, trying to create a universal religion of the world. Pluralist theology of religion treats every religion of the world with affection- with the exception of Christianity. It is Christianity that is supposed to be tolerant and to adapt to other religions by means of losing its own identity. Pluralistic theology of religion relativizes the Person of Jesus Christ, undermining the uniqueness of the incarnation of God. Jesus of Nazareth was only a prominent man standing near Reality itself (God). Since Jesus Christ was not an ontological Son of God, the doctrine of the Trinity is being undermined. Representatives of pluralistic theology of religion reject the idea of a personal God, at the same time hitting in all monotheistic religions. From their point of view, God is for the human mind unattainable reality which no revelation is able to bring. Various religions are only stages of searching for the final Reality itself. Father, Son and Spirit are nothing more than a projection of human yearnings and religious pursuits. Faced with such claims, Christian theology cannot remain silent. One should be reminded of development of faith in the Triune God in the life of the Church. This is a theoretical- scientific dimension of the problem. It also has its practical and existential meaning. Although Immanuel Kant claimed that the doctrine of the Trinity has no practical importance, contemporary theological reflection presents a new aspect of this problem. Communio- theology comprehends the mystery of the Trinity as an event of constant communication in which Father gives Himself to the Son and so they create the Holy Spirit. The mystery of diversity reconciled in the unity stands at the beginning of every reality. The mystery of the Holy Trinity has its significance not only inside (life of the Church) but also outside (life of the secular, political and economic community). Nowadays the latter has a special meaning in particular. It is a theological and moral surface of the reflection, showing that one should not be afraid of multiplicity and diversity but treat them as an opportunity. In the era of new conflicts and divisions that are increasing and the renewal of the old traumas, it turns out that appeals of the representatives of pluralist theology of religion are fake and are supposed to challenge the principles of Christianity, whereas Christian theology offers modern societies interesting proposals acceptable not only for those who believe.

PL

Pluralistyczna teologia religii jest dziś słusznie postrzegana jako jedno z największych zagrożeń chrześcijaństwa. W sposób szczególny dotyczy to chrystologii. O wiele rzadziej dostrzega się zagrożenie, jakim dla chrześcijańskiej wiary w Trójcę Świętą jest pluralistyczna teologia religii. Wielu uczonych uznaje pluralistyczną teologię religii za dalszy etap nowożytnej walki przeciwko chrześcijaństwu i Kościołowi. Niemałą rolę odgrywa tu narastające rozprzestrzenianie się w Europie religii dalekowschodnich. Pluralistyczna teologia religii nawiązuje do podstawowych idei buddyzmu, próbując stworzyć uniwersalną religię światową. Pluralistyczna teologia religii traktuje z sympatią wszystkie religie świata – za wyjątkiem chrześcijaństwa. To pod jego adresem są kierowane apele o tolerancję i dostosowanie się do innych religii kosztem rezygnacji z własnej tożsamości. Pluralistyczna teologia religii relatywizuje Osobę Jezusa Chrystusa, podważając jedyność wcielenia Boga. Jezus z Nazaretu był jedynie wybitnym człowiekiem, stojącym blisko Rzeczywistości samej w sobie (Bóg). Skoro Jezus Chrystus nie był ontycznym Synem Bożym, to zostaje tym samym podważona nauka o Trójcy Świętej. Przedstawiciele pluralistycznej teologii religii odrzucają ideę osobowego Boga, uderzając tym samym we wszystkie religie monoteistyczne. Bóg to, ich zdaniem, nieosiągalna dla ludzkiego umysłu rzeczywistość, której nie jest w stanie przybliżyć żadne objawienie. Poszczególne religie są jedynie etapami poszukiwania ostatecznej Rzeczywistości samej w sobie. Ojciec, Syn i Duch to nic więcej, jak tylko projekcja ludzkich tęsknot i religijnych poszukiwań. Wobec takich twierdzeń teologia chrześcijańska nie może milczeć. Należy przypomnieć rozwój wiary w Trójjedynego Boga w życiu Kościoła. Jest to teoretycznonaukowa dymensja problemu. Ma on także znaczenie praktyczno-egzystencjalne. O ile jeszcze Immanuel Kant twierdził, że dogmat o Trójcy Świętej nie ma żadnego praktycznego znaczenia, o tyle współczesna refleksja teologiczna ukazuje zupełnie inne oblicze tego problemu. Teologia komunionalna pojmuje misterium Trójcy Świętej jako wydarzenie nieustannej komunikacji, w której Ojciec całkowicie wydaje siebie Synowi, a razem tchną Ducha Świętego. U początku wszelkiej rzeczywistości stoi więc tajemnica pojednanej w jedności wielości. Misterium Trójcy Świętej ma znaczenie tak do wewnątrz (życie Kościoła), jak i na zewnątrz (życie świeckiej wspólnoty polityczno-gospodarczej). Zwłaszcza to drugie znaczenie ma szczególną wymowę w dzisiejszych czasach. Jest to teologiczno-moralna płaszczyzna refleksji, pokazująca, że nie należy obawiać się wielości i różności, a traktować je jako szansę. W dobie narastających nowych konfliktów i podziałów oraz odnawiania się dawnych uraz okazuje się, że apele przedstawicieli pluralistycznej teologii religii są fałszywe i mają na celu podważenie zasad chrześcijaństwa, natomiast teologia chrześcijańska ma do zaoferowania współczesnym społeczeństwom interesujące propozycje, możliwe do przyjęcia nie tylko przez ludzi wierzących.

Keywords

EN

Jesus Christ; Christology; Holy Trinity; Pluralistic Theology of Religions; Jesus Christ; Christology; Holy Trinity; Pluralistic Theology of Religions

PL

Jezus Chrystus; chrystologia; Trójca Święta; pluralistyczna teologia religii

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2014
• Volume: 9
• Issue: 2(16)
• Pages: 167-181

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Ignacy Bokwa

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Studiów nad Rodziną, Warszawa, Polska

References

• Balthasar H.U. von, Theodramatik. Das Endspiel, Bd. IV, Einsiedeln 1983.
• Bernhardt R., Deabsolutierung der Christologie?, in: Der einzige Weg zum Heil? Die Herausforderung des christlichen Absolutheitsanspruch durch pluralistische Religionstheologien, Hg. M. von Brück, J. Werbick, Freiburg–Basel–Wien 1993, S. 147-151.
• Bokwa I., Johna Hicka pluralistyczna teologia religii jako kontekst Deklaracji Kongregacji Nauki Wiary „Dominus Iesus“, in: Czynić prawdę w sprawiedliwości. Księga pamiątkowa od Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego dla Jego Eminencji Józefa Kardynała Glempa w dwudziestą rocznicę posługi prymasowskiej, Hg. W. Chrostowski, Warszawa 2001, S. 378-388.
• Bokwa I., Recepcja teorii poznania Immanuela Kanta we współczesnej teologii: Karl Rahner – John Hick, in: Immanuel Kant i świat współczesny. W 200. rocznicę śmierci Immanuela Kanta, Hg. K. Śnieżyński, Poznań 2004, S. 311-321.
• Bokwa I., Teologia w warunkach nowoczesności i ponowoczesności, Sandomierz 2010.
• Bokwa I., John Hicks (1922-2012) christologische Reflexion als Relativierung der Einzigkeit der Heilsvermittlung Jesu Christi, „Seminare“ 35(2014) Nr. 2, S. 15-29.
• Bokwa I., Chrystologia Johna Hicka na tle jego twórczości, „Studia Redemptorystowskie” 12(2014), S. 185-202.
• Bonhoeffer D., Communio Sanctorum, 4. Aufl., München 1969.
• Böckenförde E.-W., Die Entstehung des Staats als Vorgang der Säkularisation, in: Säkularisierung, Hg. H.H. Schrey, Darmstadt 1981.
• Greshake G., Der dreieine Gott. Eine trinitarische Theologie, Freiburg–Basel–Wien 1997, (poln. Übers.: Trójjedyny Bóg. Teologia trynitarna, tłum. J. Tyrawa, Wrocław 2009).
• Hick J., Philosophy of Religion, Englewood Cliffs 1983.
• Hick J., Problems of Religious Pluralism, London 1987.
• Hick J., The Metaphor of God Incarnate. Christology in Pluralistic Age, London 1993.
• Hick J., God and the Universe of Faiths. Essays in the Philosophy of Religion, Oxford 1993.
• Hilberath B.J., Ist der christliche Absolutheitsanspruch heute noch vertretbar?, in: Erfahrung des Absoluten – absolute Erfahrung? Josef Schmitz zum 65. Geburtstag, Hg. B.J. Hilberath, C. Linden, Düsseldorf 1990, S. 108-116.
• Jagodziński M., Communio dzięki komunikacji. Teologiczny wymiar teorii komunikatywnego działania w eklezjologii Medarda Kehla SJ, Radom 2002.
• Jagodziński M., Sakramenty w służbie communio. Studium teologiczno-komunikacyjne, Warszawa 2008.
• Jagodziński M., Komunijna wizja Kościoła według Medarda Kehla SJ, Kraków 2009.
• Jagodziński M., Węzłowe zagadnienia chrystologii komunijnej, Radom 2013.
• Kubacki Z., Jedyność Jezusa Chrystusa. O jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa w kontekście chrześcijańskich teologii religii, Warszawa 2005.
• Ledwoń I., Pluralistyczna teologia religii, http://www.stfwp.pl/pub/pdf/ledwon.pdf [Zugang 25.11.2014].

Identifiers

DOI

10.14746/tim.2014.16.2.12