Kreatywne sumienie w Amoris laetitia?

• Authors: Paweł Bortkiewicz

Title variants

EN

Creative Conscience in Amoris laetitia?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy adhortacja apostolska Amoris laetitia papieża Franciszka jest przejawem kreatywnego sumienia. W związku z powyższym scharakteryzowano pojęcie i istotę tzw. „sumienia kreatywnego”, następnie - zgodnie z duchem nauczania biskupa Rzymu – nakreślono status małżeństwa chrześcijańskiego we współczesnym świecie i wreszcie skonfrontowano aktualne nauczanie z tradycyjną wizją sumienia. Z uwagi na brak autorskiego komentarza do uwag i kwestii podnoszonych przez czytelników dokumentu uprawnione staje się mówienie o tym, że dokument dopuszcza takie możliwości interpretacyjne, które wskazują na kreatywną rolę sumienia. Jest to rola uwidoczniona w tak zwanej „nowej teologii moralnej” po Soborze Watykańskim II. Trudno uznać zatem obecnie prezentowaną interpretację Amoris laetitia za wyraz „hermeneutyki ciągłości”, a także za nauczanie wyrastające z tradycji tomistycznej.

EN

The article is an attempt to answer the question of whether the apostolic exhortation Amoris laetitia of Pope Francis is a manifestation of a creative conscience. In connection with the above, the concept and essence of the so-called “creative conscience”, then – in accordance with the teaching spirit of the Bishop of Rome – the status of Christian marriage in the contemporary world was outlined and, finally, the current teaching was confronted with the traditional vision of conscience. Due to the lack of an original commentary on the comments and issues raised by the readers of the document, it becomes legitimate to say that the document allows such interpretative possibilities that point to the creative role of conscience. This is the role shown in the so-called “new moral theology” after the Second Vatican Council. Therefore, it is difficult to recognize the present interpretation of Amoris laetitia as an expression of “hermeneutics of continuity” and also as teaching stemming from the Thomist tradition.

Keywords

PL

adhortacja apostolska Amoris laetitia; papież Franciszek; tradycja; kreatywne sumienie

EN

apostolic exhortation Amoris laetitia; Pope Francis; tradition; creative conscience; apostolic exhortation Amoris laetitia; Pope Francis; tradition; creative conscience

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2018
• Volume: 13
• Issue: 1(23)
• Pages: 61-75

Dates

published

2018-09-18

Contributors

author

Paweł Bortkiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Teologiczny

References

• Nauczanie Kościoła
• Benedykt XVI (2012), Przemówienie podczas VII Światowego Spotkania Rodzin, Mediolan (2 czerwca 2012), „L’Osservatore Romano” nr. 7-8, s. 23.
• Franciszek (2016), Adhortacja apostolska Amoris laetitia, Wrocław 2016.
• Franciszek (2013), Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, [24 listopada 2013], „Acta Apostolicae Sedis” 105 [2013], s. 1038.
• Jan Paweł II (1981), Adhortacja apostolska Familiaris consortio (22 listopada 1981), „Acta Apostolicae Sedis” 74 (1982), s. 186.
• Jan Paweł II (1993), Encyklika Veritatis splendor [...] do wszystkich biskupów Kościoła katolickiego o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła. Watykan 1993, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, s. 705-838.
• Katechizm Kościoła katolickiego (1994), Poznań.
• Sobór Watykański II (2002), Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań, s. 526-606.
• Sobór Watykański II (2002), Dekret o formacji kapłańskiej Optatam totius, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań, s. 288-301. (DFK)
• Literatura pomocnicza
• Böckle F. (1995), Existentialetik, w: Lexikon für Theologie und Kirche, red. W. Kasper, Bd. 3 Freiburg, s. 1301-1304.
• Buttiglione R. (1993), Dar ciała darem osoby. Autonomia sumienia wobec autonomii prawdy. Uwagi dotyczące wybranych aspektów współczesnego sporu o encyklikę „Humanae vitae”, w: Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Chrystus odwołuje się do zmartwychwstania. O Jana Pawła II teologii ciała, red. T. Styczeń, Lublin, s. 113-174.
• Chiavacci E. (1969), La legge naturale ieri e oggi, w: Nuove prospettive di morale coniugale, Brescia, s. 73-82.
• Deklaracja Kolońska przeciw ubezwłasnowolnieniu za katolicyzmem otwartym (1992), „Emaus” nr 2(15), s. 54.
• Górnicka-Kalinowska J. (1993), Idea sumienia w filozofii moralnej, Warszawa.
• Jurczyk B. (1994), Wolność – sumienie – prawda w świetle encykliki Veritatis splendor. Krytyczna ocena koncepcji „kreatywnego” sumienia, w: Nie lękać się prawdy. Encyklika Veritatis splendor, red. P. Morciniec, Opole, s. 53-77.
• Piana P. (1981), O hermeneutykę decyzji etycznej, „Communio” R. 1 nr 3, s. 23-38.
• Ratzinger J. (1991), Prawda i sumienie, „Ethos” 4 nr 3/4, s. 171-184.
• Rosik S. (1992), Rozpoznanie wezwania moralnego przez sumienie, w: S. Rosik, Wezwania i wybory moralne. Refleksje teologicznomoralne, Lublin, s. 163-191.
• Seifert J. (1995), Blask prawdy jako fundament działania moralnego. O encyklice papieża Jana Pawła II „Veritatis splendor”, w: Jan Paweł II, Veritatis splendor. Tekst i komentarze, red. A. Szostek, Lublin, s. 169-188.
• Sobór Watykański II (2002), Dekret o formacji kapłańskiej Optatam totius, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, s. 288-301.
• Styczeń T. (1984), Kryzys w teologii moralnej, „Roczniki Filozoficzne” t. 32, z. 2, s. 49-52.
• Tomasz z Akwinu (1980), Suma Teologiczna, t. 6: Człowiek, London.
• Publikacje w wersji elektronicznej
• Franciszek przekonuje o tomistycznych inspiracjach „Amoris laetitia”, https://www.deon.pl/religia/serwis-papieski/ktualnosci-papieskie/art,6197,franciszek-przekonuje-o-tomistycznych-inspiracjach-amoris-laetitia.html [dostęp: 14.02.2018].
• Kasper W. (2014), Droga miłosierdzia, „Tygodnik Powszechny” 24.03, https://www.tygodnikpowszechny.pl/node/22304 [dostęp: 14.02.2018].
• [Kasper W.], Przeczytaj całe przemówienie kard. Kaspera, które wywołało burzę w Watykanie, http://www.news.wkopi.pl/show/kopia-sfotografowanej-strony/?i=a0c3196ccd742a1e8f87e22c3bc5f80421135db27fbfa9d946090dfc7eb66d47 [dostęp: 14.02.2018].
• Schneider A., „Amoris laetitia” – potrzeba wyjaśnienia, http://www.m.pch24.pl/Informacje/informacja/id/42990 [dostęp: 14.02.2018].

Identifiers

DOI

10.14746/tim.2018.23.1.4