(Nie)dopuszczalne ograniczanie liczby potomstwa? Refleksja o aborcji w świadomości społecznej Polaków (na podstawie badań opinii publicznej)

• Authors: Mikołaj Gębka

Title variants

EN

The (un)acceptable method of regulating births? Some reflections on abortion in the social consciousness of Poles (on the base of public opinion polls)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Streszczenie: Encyklika Humanae vitae wśród niedozwolonych form ograniczania liczby potomstwa wymienia m. in. aborcję. Od 1993 roku w Polsce aborcja jest legalna wyłącznie w 3 sytuacjach: ciąży będącej wynikiem czynu zabronionego, zagrożenia życia i/lub zdrowia matki, dużego prawdopodobieństwa wady/choroby płodu. Badania opinii publicznej (od lat dziewięćdziesiątych do chwili obecnej) pokazują, że o ile Polacy przeciwni są powszechnej dostępności aborcji (traktowania jej jako narzędzia kształtowania liczby potomstwa), o tyle skłonni są akceptować aborcję w sytuacjach dopuszczanych przez prawo (zwłaszcza w przypadku czynu zabronionego i zagrożenia życia/zdrowia matki).

EN

Abstract: The "Humanae Vitae" Encyclical lists abortion among illicit means of regulating birth. Since 1993 abortion has been legal in Poland only in three instances: when the pregnancy is a result of criminal offense, when it poses risk to the life and health of the mother and when there is high probability of fetal defects. Public opinion polls conducted since the 1990s show that while Poles are against abortion „on demand” (and against using abortion as a method of regulating birth), they are inclined to accept abortion in the cases in which it is permitted by law (especially when the pregnancy results from a criminal act or when it poses a risk to the life or health of the mother).

Keywords

PL

aborcja; badania opinii publicznej

EN

abortion; public opinion polls; abortion; public opinion polls

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2018
• Volume: 13
• Issue: 2(24)
• Pages: 147-167

Dates

published

2019-03-22

Contributors

author

Mikołaj Gębka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Teologiczny

• https://orcid.org/0000-0002-1421-5411

References

• Adamski F. (2002), Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków 2002.
• Gębka M. (2011), Funkcja prokreacyjna na rozdrożu?, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. XXI, s. 37-55.
• Goldberg M. (2011), Wojny reprodukcyjne. Płeć, władza a przyszłość świata, Warszawa.
• Holzer J. (2006), Demograficzne uwarunkowania polityki społecznej, w: Polityka społeczna, red. A. Kurzynowski, wyd. 3, Warszawa, s. 21-36.
• Komunikat z badań CBOS (1991), Prawo o aborcji w opinii społeczeństwa, Warszawa, CBOS, 1991, BS/111/35/91.
• Komunikat z badań CBOS (1992), Opinia społeczna o przerywaniu ciąży, Warszawa, CBOS, 1992, BS/409/104/92.
• Komunikat z badań OBOP (1994), Polacy o prawnym zakazie przerywania ciąży, Warszawa, Telewizja Polska S.A. OBOP, 1994, 43/94.
• Komunikat z badań OBOP (1995), Polacy o aborcji, Warszawa, Telewizja Polska S.A. OBOP¸ 1995, 73/95.
• Komunikat z badań CBOS (1996a), Kwestie ideologiczne: prywatyzacja, bezrobocie, aborcja, konkordat, Warszawa, CBOS, 1996, BS/4/4/96.
• Komunikat z badań CBOS (1996b), Nowelizacja ustawy antyaborcyjnej i jej konsekwencje, Warszawa, CBOS, 1996, BS/176/174/96.
• Komunikat z badań OBOP (1996c), Opinie o dopuszczalności aborcji, Warszawa, OBOP¸ 1996, 32/96.
• Komunikat z badań CBOS (1996d), Stosunek do aborcji wobec liberalizacji przepisów jej dotyczących, Warszawa, CBOS, 1996, BS/152/150/96.
• Komunikat z badań OBOP (1997a), Czy przerywanie ciąży powinno być dozwolone, czy nie?, Warszawa, OBOP¸ 1997, 002/97.
• Komunikat z badań CBOS (1997b), Stosunek do aborcji po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa, CBOS, 1997, BS/97/97/97.
• Komunikat z badań CBOS (1998), Stosunek do aborcji po zaostrzeniu przepisów aborcyjnych, Warszawa, CBOS, 1998, BS/20/20/98.
• Komunikat z badań CBOS (1999), Młodzież i dorośli o aborcji, Warszawa, CBOS, 1999, BS/127/99.
• Komunikat z badań CBOS (2002), Opinie o prawie do aborcji, Warszawa, CBOS, 2002, BS/191/2002.
• Komunikat z badań CBOS (2003), Opinie o prawnej regulacji przerywania ciąży, Warszawa, CBOS, 2003, BS/139/2003.
• Komunikat z badań CBOS (2005), Aborcja, edukacja seksualna, zapłodnienie pozaustrojowe, Warszawa, CBOS, 2005, BS/37/2005.
• Komunikat z badań CBOS (2006), Postawy wobec aborcji, Warszawa, CBOS, 2006, BS/173/2006.
• Komunikat z badań CBOS (2007), Opinie na temat aborcji, Warszawa, CBOS, 2007, BS/152/2007.
• Komunikat z badań CBOS (2010), Opinie na temat dopuszczalności aborcji, Warszawa, CBOS, 2010, BS/100/2010.
• Komunikat z badań CBOS (2011), Opinie o prawnej dopuszczalności i regulacji aborcji, Warszawa, CBOS, 2011, BS/102/2011.
• Komunikat z badań CBOS (2012), Opinie o prawie aborcyjnym, Warszawa, CBOS, 2012, BS/160/2012.
• Komunikat z badań CBOS (2016a), Dopuszczalność aborcji w różnych sytuacjach, Warszawa, CBOS, 2016, BS/71/2016, ISSN 2353-5822.
• Komunikat z badań CBOS (2016b), Jakiego prawa aborcyjnego oczekują Polacy, Warszawa, CBOS, 2016, BS/144/2016, ISSN 2353-5822.
• Komunikat z badań CBOS (2016c), Opinie o dopuszczalności aborcji, Warszawa, CBOS, 2016, BS/51/2016, ISSN 2353-5822.
• Tyszka Z. (2001), System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzinnego, wyd. 2, Poznań.
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 r. o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz.U. z 1956 r., nr 12, poz. 61, art. 1 par. 1.
• Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz.U. z 1993 r., nr 17, poz. 78.
• Publikacje internetowe
• Dąbrowska Z., Badani chcą, by w przypadku nieusuwalnej i ciężkiej wady płodu, aborcja wciąż była legalna i dostępna, w: www.rp.pl, 24.01.2018, http://www.rp.pl/Spor-o-aborcje/301249914-Sondaz-Polacy-nie-chca-zaostrzania-przepisow-aborcyjnych.html [dostęp: 26.01.2018].
• Gennarini S., UN pushes for international law to make abortion a human right, w: LIFESITE, 21.09.2017, https://www.lifesitenews.com/opinion/un-pushes-for-international-law-to-make-abortion-a-human-right [dostęp: 25.03.2018].
• Gennarini S., UN Says Women Who Want to „Avoid Pregnancy” Should Use Abortion as Family Palnning, w: LifeNews.com, 20.04.2017, http://www.lifenews.com/2017/04/20/un-says-women-who-want-to-avoid-pregnancy-should-use-abortion-as-family-planning/ [dostęp: 25.03.2018].
• Globalna koalicja zwalcza wysiłki ONZ zmierzające do ogłoszenia aborcji „prawem człowieka”, w: Polityka Polska, 23.10.2017, http://politykapolska.eu/2017/10/23/globalna-koalicja-zwalcza-wysilki-onz-zmierzajace-ogloszenia-aborcji-prawem-czlowieka/ [dostęp: 20.02.2018].
• Góralczyk B., [Chiny] Koniec chińskiego snu, „Kultura Liberalna” nr 357(45/2015), 12.11.2015, https://kulturaliberalna.pl/2015/11/12/chiny-goralczyk-wyzwania-demografia [dostęp: 25.03.2018].
• Indie – 63 miliony dziewczynek zginęło w wyniku selektywnej aborcji, w: Serwis informacyjny Fundacji „Jeden z nas”, 09.02.2018, https://jedenznas.pl/indie-63-miliony-dziewczynek-zginelo-wyniku-selektywnej-aborcji/ [dostęp: 25.03.2018].
• Komitet praw człowieka o aborcji, w: Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, 13.11.2017, http://federa.org.pl/komitet-praw-czlowieka-o-aborcji/ [dostęp: 25.02.2018].
• Legalnych aborcji w Polsce jest więcej. I to wcale nie z tego powodu, o którym myślicie, w: Gazeta.pl, 01.02.2018, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,22967897,legalnych-aborcji-w-polsce-jest-wiecej-i-to-wcale-nie-z-tego.html [dostęp: 30.03.2018].
• Liczba aborcji w Polsce – interpelacja, w: strona internetowa posła Jakuba Kuleszy, 22.09.2016,
• Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, wyd. 3, Lwów, Wydawnictwo Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich, 1932, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=77578&dirids=1 [dostęp: 30.01.2018].
• Mija 25 lat od uchwalenia tzw. ustawy antyaborcyjnej, w: Gazeta Prawna.pl, 07.01.2018, http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1096129,25-lat-temu-uchwalono-tzw-ustawe-antyaborcyjna.html [dostęp: 25.01.2018].
• MZ: W 2016 roku w Polsce wykonano ponad tysiąc aborcji, w: RMF24, 25.08.2017, http://twojezdrowie.rmf24.pl/aktualnosci/news-mz-w-2016-roku-w-polsce-wykonano-ponad-tysiac-aborcji,nId,2432919 [dostęp: 25.01.2018].
• ONZ promuje aborcję jako... prawo człowieka, w: Fronda.pl, http://www.fronda.pl/a/onz-promuje-aborcje-jako-prawo-czlowieka,100748.html [dostęp: 25.03.2018].
• ONZ twierdzi, że aborcja jest jedną z metod planowania rodziny, w: Serwis informacyjny Fundacji „Jeden z nas”, 21.04.2017, https://jedenznas.pl/onz-twierdzi-ze-aborcja-jedna-metod-planowania-rodziny/ [dostęp: 20.02.2018].
• Ordo Iuris odniosło się do uwag Komitetu Praw Człowieka dotyczących dostępu do aborcji w Polsce, w: www.rp.pl, 30.01.2018, http://www.rp.pl/Zdrowie/301309957-Reakcja-Ordo-Iuris-na-uwagi-Komitetu-Praw-Czlowieka-dotyczace-dostepu-do-aborcji-w-Polsce.html [dostęp: 20.02.2018].
• Ordo Iuris: postulaty feministek są obce dla większości Polek, w: RMF24, 08.03.2017, http://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-ordo-iuris-postulaty-feministek-sa-obce-dla-wiekszosci-polek,nId,2365835 [dostęp: 25.01.2018].
• Paweł VI, Encyklika Humanae vitae, w: Opoka.org.pl, 05.07.1999, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/encykliki/humane.html [dostęp: 28.03.2018].
• Polska chce usunięcia zapisów w dokumentach ONZ. Chodzi o dostęp do aborcji i karanie kobiet, w: Gazeta.pl, 12.10.2017, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114871,22506045,polska-chce-usuniecia-zapisow-w-dokumentach-onz-chodzi-o-dostep.html [dostęp: 20.02.2018].
• Safe abortion: technical and Policy guidance for health systems, Wyd. 2, WHO, 2012, ISBN 9789241548434, http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/70914/9789241548434_eng.pdf?sequence=1 [dostęp: 20.03.2018].
• Sprawa Tysiąc przeciw Polsce (skarga nr5410_03), wyrok z 20 marca 2007 r. [tłumaczenie robocze Ministerstwa Sprawiedliwości], w: Trybunał Konstytucyjny, http://trybunal.gov.pl/polskie-akcenty-w-orzecznictwie-miedzynarodowym/rada-europy-europejski-trybunal-praw-czlowieka/w-sprawach-polskich/art/7999-sprawa-tysiac-przeciwko-polsce-skarga-nr-5410-03-wyrok-z-dnia-20-marca-2007-rtlumaczenie-robo/ [dostęp: 25.01.2018].
• US refuses to back UN on abortion access in human rights resolution, „The Guardian” 22.06.2017, https://www.theguardian.com/world/2017/jun/22/women-abortion-un-human-rights-resolution-us-refuses [dostęp: 25.03.2018].
• Wiceszef Msz: ONZ nie powinna angażować się w promowanie aborcji na świecie, w: www.tvp.info, 13.10.2017, https://www.tvp.info/34386990/wiceszef-msz-onz-nie-powinna-angazowac-sie-w-promowanie-aborcji-na-swiecie [dostęp: 20.02.2018].
• Yoshihara S., Oas R., Eleven Problems with the 2012 WHO Technical Guidance on Abortion, w: C-Fam, 07.11.2012, https://c-fam.org/wp-content/uploads/11-PROBS-WITH-WHO6.pdf [dostęp: 25.03.2018].
• Zięba A., Historia legalizacji aborcji w Europie i w Polsce, w: Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu, http://www.swietyjozef.kalisz.pl/OtoczmyTroskaZycie/13.html [dostęp: 25.01.2018].

Identifiers

DOI

10.14746/tim.2018.24.2.8