Jak mówić dziś w Kościele o śmierci? Śmierć w kontekście pastoralnym w świetle De mortalitate św. Cypriana z Kartaginy

• Authors: Bogdan Kulik

Title variants

EN

How to talk about death in today’s Church? Death in the pastoral context as seen in the light of De Mortalite by St. Cyprian of Carthage

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematu śmierci nie można pomijać w głoszeniu Ewangelii. Po pierwsze z tego powodu, że Chrystus zbawił nas, przyjmując śmierć dobrowolnie i pokonując ją przez swoje zmartwychwstanie. Po drugie dlatego, że śmierć jest elementem życia, który dotyczy każdego człowieka bez wyjątku. Jest przejściem, które prowadzi do pełnego połączenia się z Chrystusem. Ale jak o niej mówić w Kościele? Na co należy zwrócić szczególną uwagę? Jakiego języka używać? Artykuł jest próbą szukania odpowiedzi na postawione pytania w świetle nauczania o śmierci św. Cypriana biskupa i męczennika zawartego w jego dziele pt. De mortalitate. Tekst ten, pierwotnie będący najprawdopodobniej kazaniem, które następnie zostało spisane, powstał w czasach prześladowań chrześcijan i podczas szalejącej zarazy. Jest cennym świadectwem pasterskiej troski o powierzone sobie owce i przykładem mówienia o śmierci w kontekście pastoralnym.

EN

The subject of death cannot be ignored while preaching the Gospel. Firstly, because of Christ who saved mankind by his consent to experience death and defeat it by resurrection. Secondly, because death is included in every human’s life, with not even one exception. Death is a passage which leads to a full union with Christ. But the issue is how to talk about it in Church. What should be highlighted and what kind of phrases are to be used? The article is an attempt to find answers to the above questions in the light of St. Cyprian’s preaching about death which can be found it in his masterpiece entitled De mortalitate. The one who was a bishop and a martyr probably created the content of his sermon in the time of an overwhelming plague and persecution of Christians. The text is a valuable proof of a shepherd’s care for his sheep and it is an example of preaching about death in a pastoral way.

Keywords

PL

śmierć; Jezus Chrystus; św. Cyprian,; De mortalitate; przepowiadanie

EN

death; Jesus Christ; De mortalitate; preaching; Saint Cyprian; death; Jesus Christ; De mortalitate; preaching; Saint Cyprian

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia Praktyczna
• Year: 2018
• Issue: 19
• Pages: 155-172

Dates

published

2018-12-15

Contributors

author

Bogdan Kulik

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Teologiczny

• https://orcid.org/0000-0002-8627-3821

References

• Benedykt XVI: Św. Cyprian. Audiencja generalna (6.06.2007), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/audiencje/ag_06062007.html [dostęp: 08.03.2018].
• Benedykt XVI: Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu. [Rozm. P. Seewald]. Kraków 2011.
• Balthasar H.U. von: Eschatologie. W: Fragen der Theologie heute. Red. J. Feiner, M. Löhrer. Einsiedeln 1957.
• Balthasar H.U. von: Teodrammatica. T. 1. Introduzione al dramma. Milano 1980.
• Clarke G.W.: Cyprian. W: Leksikon für Theologie und Kirche. T. 2. Red. W. Kasper i in. Freiburg-Basel-Rom-Wien 19943 kol. 1364-1366.
• Cipriano, Paolino da Nola, Uranio: Poesia e teologia della morte. Red. M. Ruggiero. Roma 19972.
• Św. Cyprian: O śmiertelności. W: Świętego Cypriana Ojca Kościoła i męczennika „Dziełka pobożne” na polski język przetłumaczone. Kraków 1900 s. 1-30, http://dlibra.kul.pl/dlibra/doccontent?id=1257 [dostęp: 02.03.2018].
• Campenhausen H. von: Ojcowie Kościoła. Warszawa 1967.
• Gładyszewski L.: Zarys rozwoju form kaznodziejskich u Ojców Kościoła. W: Starożytne teksty chrześcijańskie. Kazania i homilie na święta pańskie i maryjne. Red. Tenże. Lublin 1976.
• Jakimowicz M.: Umierać, nie żyć!. „Gość Niedzielny”. T. 43:2017, http://gosc.pl/wyszukaj/wydanie/przeglad/413318.GN-43-2017 [dostęp: 31.03.2018].
• Konferencja Episkopatu Polski: List pasterski o szacunku dla ciała zmarłego i obrzędach pogrzebu (w przypadku kremacji) (16.10.2011), http://episkopat.pl/list-pasterski-episkopatu-polski-o-szacunku-dla-ciala-zmarlego-i-obrzedach-pogrzebu-w-przypadku-kremacji/ [dostęp: 08.03.2018].
• Kongregacja Nauki Wiary: List do biskupów o niektórych zagadnieniach dotyczących eschatologii „Recentiores episcoporum synodi” (17.05.1979), http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_19790517_escatologia_pl.html [dostęp: 06.03.2018].
• Kongregacji Nauki Wiary: Instrukcja dotycząca pochówku ciał zmarłych oraz przechowywania prochów w przypadku kremacji „Ad resurgendum cum Christo” (15.08.2016), http://episkopat.pl/instrukcja-ad-resurgendum-cum-christo-dotyczaca-pochowku-cial-zmarlych-oraz-przechowywania-prochow-w-przypadku-kremacji/ [dostęp: 08.03.2018].
• Kulik B.: L’uomo alla luce dell’escatologia in Hans Urs von Balthasar. Kazimierz Biskupi 2014.
• Maćkowiak M.: Dlaczego nie potrafimy rozmawiać o śmierci?. „Moja Rodzina”. T. 1:2014, http://www.mojarodzina.org/spoeczestwo/897-dlaczego-nie-potrafimy-rozmawiac-o-smierci [dostęp: 08.03.2018].
• Mihai C-I.: In patriam regredi: una nota esegetica al „De mortalitate” di San Cipriano. „Text şi discurs religios”. T. 4: 2012 s. 253-258, http://www.diacronia.ro/ro/indexing/details/A174/pdf [dostęp: 02.03.2018].
• Myszor W.: Cyprian. W: Encyklopedia Katolicka. T. 3. Lublin 1979 kol. 690-693.
• Nitrola A.: Trattato di escatologia. T. 2. Pensare la venuta del Signore, Cinisello Balsamo (Milano) 2010.
• Poncjusz Diakon: Żywot Cecyliusza Cypriana IX. Tłum. J. Czuj. W: Pisma Ojców Kościoła. Red. J. Sajdak. T. 19. Poznań 1937 s. 56 -75.
• Posacki A.: Antypersonalistyczny charakter teorii i praktyk ezoterycznych – nowe argumenty apologetyczne. W: Świat osoby. Personalizm Czesława S. Bartnika. Red. K. Guzowski, G. Barth. Lublin 2016 s.157-168.
• Ratzinger J.: Bóg i świat. [Rozm. P. Seewald]. Kraków 2005.
• Scourfield J. H. D.: The „De mortalitate” of Cyprian: Consolation and Context. „Vigiliae christianae”. T. 50:1996 s. 12-41, http://eprints.maynoothuniversity.ie/1946/1/DS_1584009.pdf [dostęp: 02.03.2018].
• Smith I. M.: The Contributions of St. Cyprian: Perspectives on Epidemiology and Early Christianity (29.04.2014). Young Historians Conference. Paper 4, https://pdxscholar.library.pdx.edu/younghistorians/2014/oralpres/4/ [dostęp: 08.03.2018].
• Suchecki Z.: Kremacja w kulturach świata. Kraków 2009.
• Stramondo G.: Studi sul „De mortalitate” di Cipriano. Studi, testo e traduzione, index verborum omnium. Catania 1964.
• Werbiński I., Kulik B., Sobczyk A.: Jak się nie zagubić w czasie i w wieczności? Spotkanie z Chrystusem jako istota duchowości chrześcijańskiej i rzeczy ostatecznych człowieka. Włocławek 2017.
• Włodarski M.: Ars moriendi w literaturze polskiej XV i XVI w. Kraków 1987.
• Włodarski M.: Trzy traktaty o sztuce umierania. Kraków 2015.
• Wysocki M.: Eschatologia okresu prześladowań na podstawie pism Tertuliana i Cypriana. Lublin 2010.
• Żurek A.: Wprowadzenie do Ojców Kościoła. Kraków 1993.

Identifiers

DOI

10.14746/tp.2018.19.10