Nowe technologie w obliczu wyzwań sztucznej inteligencji (AI)

• Authors: Anna Marszałek

Title variants

EN

New technologies in the face of AI challenges

Abstracts

EN

This article depicts an illustrative character. It strives to enter into debate on the dynamic development of artificial intelligence. The issue that arouses lots of arguments nowadays. On the one hand, it can be very much helpful toll used by humans. But, once it is used in a wrong way and moreover without control, it can be perceived as a very perilous one. The aim of the article is to present artificial intelligence within the broader context of implementing the technology process and its’ control. The Author puts a major emphasis on the legal and ethical regulations, which are very needed to be implemented in a relatively short period of time. As an example of disruptive innovations ChatGPT is presented.

PL

Artykuł ma charakter poglądowy i jest próbą wejścia w dialog w budzącej wiele emocji sprawie dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji. Może być ona instrumentem pomocnym w życiu człowieka, ale wykorzystana w nieodpowiedni sposób i dodatkowo niepodlegająca kontroli staje się narzędziem bardzo niebezpiecznym. Celem artykułu jest przedstawienie zagadnienia sztucznej inteligencji w kontekście wdrożenia całego procesu oceny jej uwarunkowań technologicznych. Szczególny nacisk Autorka kładzie na konieczne do wypracowania regulacje natury prawnej i etycznej. Dla zilustrowania przedstawionych w tekście rozważań posłużono się przykładem innowacji przełomowej, jaką jest chatbot ChatGPT.

Keywords

PL

sztuczna inteligencja; technologia; innowacje przełomowe; proces oceny technologii; ChatGPT

EN

artificial intelligence; technology; disruptive innovation; technology assessment; ChatGPT

• Publisher: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
• Journal: e-mentor
• Year: 2024
• Volume: 105
• Issue: 3
• Pages: 22-30

Dates

published

2024

Contributors

author

Anna Marszałek

• Narodowe Centrum Nauki

• https://orcid.org/0000000253037187

References

• Antonelli, C. (2009). The economics of innovation: from the classical legacies to the economics of complexity. Economics of Innovation and New Technology, 18(7), 611-646. https://doi.org/10.1080/10438590802564543
• Boucher, Ph. (2020). Artificial intelligence: How does it work, why does it matter, and what can we do about it? European Parliamentary Research Service. https://www.studypool.com/documents/39677617/artificial-intelligence-how-does-it-work-why-does-it-matter-and-what-can-we-do-about-it-af3636eb5c20ae165ac2ca6a748b598e
• Braman, S. (2006). Change of state: information, policy and power. The MIT Press. https://doi.org/10.7551/mitpress/1783.001.0001
• Brooke-Hitching, E. (2022). Galeria szaleńca. Najdziwniejsze obrazy, rzeźby i inne kurioza z dziejów sztuki. Rebis.
• Christensen, C. M. i Bower, J. L. (1996). Catching the Wave. Harvard Business Review. https://hbr.org/1995/01/disruptive-technologies-catching-the-wave
• Christensen, C. M. i Dillon, K. (2020). Innowacja jest kluczem do tego, by ludzie stawali się lepsi. MIT Sloan. Management Review Polska, 5. https://mitsmr.pl/a/christensen-innowacja-jest-kluczem-do-tego-by-ludzie-stawali-sie-lepsi/D1EboGgwh
• Coeckelbergh, M. (2013). Pervasion of what? Techno-human ecologies and their ubiquitous spirit. AI & Society, 28, 55-63. https://doi.org/10.1007/s00146-012-0418-y
• Daddario, E. Q. (1967). Technology assessment: Statement of Emilio Q. Daddario, chairman, Subcommittee on Science, Research, and Development of the Committee on Science and Astronautics, U.S. House of Representatives, 90th Congress, 1st Session. United States Government Printing Office.
• Demos Helsinki. (b.d.). What is the Collingridge dilemma and why is it important for tech policy? Pobrano 8 lipca 2024 z https://demoshelsinki.fi/2022/02/15/what-is-the-collingridge-dilemma-tech-policy/
• European Commission. (2020, 19 lutego). White Paper on Artificial Intelligence - A European approach to excellence and trust. https://commission.europa.eu/publications/white-paper-artificial-intelligence-european-approach-excellence-and-trust_en
• European Commission. (b.d.). High-level expert group on artificial intelligence. Pobrano 26 sierpnia 2023 z https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/expert-group-ai
• European Parliament. (2023a, 8 czerwca). EU AI Act: first regulation on Artificial intelligence. EU AI Act: first regulation on artificial intelligence. https://www.europarl.europa.eu/topics/en/article/20230601STO93804/eu-ai-act-first-regulation-on-artificial-intelligence
• European Parliament. (2023b, 9 grudnia). Artificial Intelligence Act: Deal on Comprehensive Rules for Trustworthy AI. https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20231206IPR15699/artificial-intelligence-act-deal-on-comprehensive-rules-for-trustworthy-ai
• Grunwald, A. (2002). Technikfolgenabschätzung: eine Einführung [Technology assessment: Introduction]. Edition Sigma.
• Gwiazdowicz, M. i Stankiewicz, P. (2015). Technology Assessment. Problematyka oceny technologii. Studia BAS, 3(43).
• Infor. (2023, 26 stycznia). Sztuczna inteligencja nadal bez prawnych regulacji. https://ai.infor.pl/sztuczna-inteligencja/5660705,sztuczna-inteligencja-przepisy-prawne.html
• Kemp, Ch. (2021). Legal aspects of Artificial Intelligence (v. 3.0). Kemp IT Law. https://kempitlaw.com/wp-content/uploads/2021/02/KITL-Legal-Aspects-of-AI-v.-3.0.pdf
• Komisja Europejska. (2018, 24 kwietnia). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Sztuczna inteligencja dla Europy. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018DC0237
• Komisja Europejska. (2021, 21 kwietnia). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (Akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniające niektóre akty ustawodawcze Unii. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52021PC0206
• Konieczna, A. (2019), Problematyka sztucznej inteligencji w świetle prawa autorskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 4.
• Kritikos, M. (2019). Artificial Intelligence ante portas: Legal & Ethical Reflections. Scientific Foresight Unit. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2019/634427/EPRS_BRI(2019)634427_EN.pdf
• Kusznieruk, P. (2023). Wpływ rozwoju sztucznej inteligencji na proces stanowienia prawa w Polsce. https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/artykuly/wplyw-rozwoju-sztucznej-inteligencji-na-proces-stanowienia-prawa-w-151437152
• Liebrenz, M., Schleifer, R., Buadze, A., Bhugra, D. i Smith, A. (2023). Generating scholarly content with ChatGPT: ethical challenges for medical publishing. The Lancet, 5(3). https://doi.org/10.1016/S2589-7500(23)00019-5
• Markiewicz, R. (2023). ChatGPT i prawo autorskie Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2(160), 143-171.
• Marszałek, A. (2022). Innowacje w sektorze biotechnologii jako katalizator procesu transferu wiedzy i technologii. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 65(3), 47-64. https://doi.org/10.33119/KNoP.2022.65.3.3
• Marszałek, A. (2016). Komercjalizacja technologii w kontekście technology assessment. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 40(3), 50-61. https://econjournals.sgh.waw.pl/KNoP/article/view/1953/1761
• Nahavandi, S. (2019). Industry 5.0 - A human-centric solution. Sustainability, 11(16), 4371. https://doi.org/10.3390/su11164371
• Niosi, J. i McKelvey, M. (2018). Relating business model innovations and innovation cascades: the case of biotechnology. Journal of Evolutionary Economics, 28, 1081-1109. https://doi.org/10.1007/s00191-018-0561-9
• Open AI. (2023). Europe terms of use. https://openai.com/policies/terms-of-use
• Parlament Europejski. (2020). Sztuczna inteligencja: co to jest i jakie ma zastosowania? https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20200827STO85804/sztuczna-inteligencja-co-to-jest-i-jakie-ma-zastosowania
• Pascual, M. G. (2023, 12 maja). Laureat Nagrody Turinga: AI to nasza przyszłość. O ile ją poskromimy. Gazeta Wyborcza. https://wyborcza.pl/7,179012,29745711,laureat-nagrody-turinga-ai-to-nasza-przyszlosc-o-ile-ja-poskromimy.html
• Pisano, G. (2020). Twórcze budowanie: DNA trwałej innowacyjności. ICAN Management Review, 4. https://www.ican.pl/a/tworcze-budowanie-dna-trwalej-innowacyjnosci/DzXzuzuiV
• Porter, A. L. (1995). Technology Assessment. Impact Assessment, 13, 135-151. https://doi.org/10.1080/07349165.1995.9726087
• Puślecki, Z. W. (2021). Sztuczna inteligencja (AI), internet rzeczy (IoT) i sieć piątej generacji (5G) w nowoczesnych badaniach naukowych. Człowiek i Społeczeństwo, T.LII, 123-164.
• Schot, J. i Rip, A. (1997). The past and future of constructive technology assessment. Technological Forecasting and Social Change, 54(2-3), 251-268. https://doi.org/10.1016/S0040-1625(96)00180-1
• Schumpeter, J. (1939). Business cycles; a theoretical, historical, and statistical analysis of the capitalist process. McGraw-Hill Book Company.
• Schwab, K. (2016). The Forth Industrial Revolution. World Economic Forum. https://www.weforum.org/about/the-fourth-industrial-revolution-by-klaus-schwab/
• Smits, R., Leyten, J. i den Hertog P. (1995). Technology assessment and technology policy in Europe: new concepts, new goals, new infrastructure. Policy Science, 28, 271-299. https://doi.org/10.1007/BF01000290
• Stankiewicz, P. (2015). Klasyczna i partycypacyjna ocena technologii. Studia BAS, 3(43), 35-54. https://open.icm.edu.pl/server/api/core/bitstreams/2812d3a7-68dc-4f0d-ba3b-829a644d6e0c/contentontent
• Stawicka, I. (2023, 5 lipca). Unijne rozporządzenie o sztucznej inteligencji nie wyeliminuje ryzyka nadużyć. https://www.prawo.pl/prawo/rozporzadzenie-ai-act-wysokie-a-niedopuszczalne-ryzyko,522024.html
• Suenaga, K. (2015). The emergence of technological paradigms: the evolutionary process of science and technology in economic development. W: A. Pyka i J. Foster (red.), The evolution of economic and innovation systems (s. 211-227). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-13299-0_10
• Wójcik, Ł. (2023, 23 czerwca). Dżihad przeciw maszynom. Czy ograniczenie sztucznej inteligencji jest jeszcze możliwe? Polityka, 26. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/2216348,1,dzihad-przeciw-maszynom-czy-ograniczenie-sztucznej-inteligencji-jest-jeszcze-mozliwe.read
• The Economist. (2023, 28 kwietnia). Yuval Noah Harari argues that AI has hacked the operating system of human civilisation. https://www.economist.com/by-invitation/2023/04/28/yuval-noah-harari-argues-that-ai-has-hacked-the-operating-system-of-human-civilisation

Identifiers

DOI

10.15219/em105.1669

Biblioteka Nauki

38876318