Kobieca koncepcja „bycia-w-świecie”: źródła literackie i stan badań. Rozpoznania cząstkowe

• Authors: Beata Walęciuk-Dejneka

Title variants

EN

The female concept of “being-in-the-world”: literary sources and the state of research. Partial identifications

Abstracts

EN

The article is an attempt to look at the state of research in Poland nconcerning the study of femininity and women as well as literary sources in this field. The female concept of “being-in-the-world” is an original version, in line with the current trend of literary studies, conducted for many years, and initiated or initiated on a larger scale in the 90s of the twentieth century. The presence of a woman or her “being-in-the world” defines female experiences, family, social and national roles, love, initiation, rebellious or personal relationships, and thus refers to mythical and stereotypical phenomena rooted in culture. It is also about female learning about the world, being in reality, in culture, in literature, most often through writing, marking the experience of time.

PL

Artykuł jest próbą spojrzenia na stan badań w Polsce, dotyczący studiów nad kobiecością i kobietami oraz nad źródłami literackimi z tego zakresu. Kobieca koncepcja „bycia-w-świecie” jest autorską wersją wpisującą się w dotychczasowy nurt badań literaturoznawczych, prowadzonych od wielu już lat, a zapoczątkowanych czy zainicjowanych na większą skalę w latach 90. XX w. Obecność kobieca, czyli jej „bycie-w-świecie”, określa żeńskie doświadczenia, role rodzinne, społeczne i narodowe, relacje miłosne, inicjacyjne, buntownicze czy osobiste, a przez to odsyła do zakorzenionych w kulturze mitycznych i stereotypowych zjawisk. To także kobiece poznawanie świata, trwanie w rzeczywistości, w kulturze, w literaturze, najczęściej poprzez pisarstwo, oznaczenie doświadczenia czasu.

Keywords

PL

źródła literackie; kobieta; badania naukowe; Heidegger; literatura dokumentu osobistego

EN

literary sources; female; research; Heidegger; personal document literature

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2022
• Issue: 1(12)
• Pages: 9-20

Dates

published

2022

Contributors

author

Beata Walęciuk-Dejneka

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

• https://orcid.org/0000000260345129

References

• Sienkiewiczowa, Maria z Szetkiewiczów. Listy, opracowała, wstępem i przypisami opatrzyła Barbara Szargot, (Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2012), (część druga listów: listy małżeńskie, 111–226).
• Całek, Anita. Nowa teoria listu, (Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2019).
• Cieński, Andrzej. Z dziejów pamiętników w Polsce, (Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2002).
• Czapliński, Władysław. „Pamiętnikarstwo jako źródło dla historyka nowożytnego”, Pamiętnikarstwo Polskie, nr 2, 1972, 2–7.
• Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie, (Kraków: Universitas, 2000).
• Czermińska, Małgorzata. „O autobiografii i autobiograficzności”, w: Małgorzata Czermińska (red.), Autobiografia, (Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria, 2009).
• Czermińska, Małgorzata. „Pomiędzy listem a powieścią”, Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 4, 1975, 28–49.
• Czermińska, Małgorzata. „Rola odbiorcy w dzienniku intymnym”, w: Tadeusz Bujnicki, Janusz Sławiński (red.), Problemy odbioru i odbiorcy: studia, (Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 1977), 105–122.
• Czerska, Tatiana. Między autobiografią a opowieścią rodzinną: kobiece narracje osobiste w Polsce po 1944 roku w perspektywie historyczno-kulturowej, (Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2011).
• Gautier, Brigitte. „Zaklęcia czarodziejki Vivien, czyli o autobiografii kobiecej”, w: Grażyna Borkowska, Liliana Sikorska (red.), Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, (Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2000),152–158.
• Heidegger, Martin. Bycie i czas, tłum. Bogdan Baran, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010).
• Krzyżanowski, Julian. Henryka Sienkiewicza żywot i sprawy, (Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973).
• Martuszewska, Anna: „List, pamiętnik i dziennik w strukturze powieści pozytywistycznej”, Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 4, 1975, 133–134 (cały artykuł – s. 129–147).
• Mrozik, Agnieszka. Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza w Polsce po 1989 roku, (Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2012).
• Pekaniec, Anna. Czy w tej autobiografii jest kobieta? Kobieca literatura dokumentu osobistego od początku XIX wieku do wybuchu II wojny światowej, (Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2013).
• Pekaniec, Anna. „Nie tylko dzienniki. Oryginalne warianty kobiecej literatury dokumentu osobistego (na wybranych przykładach)”, Ruch Literacki, nr 4/5, 2012, 451–463.
• Rosner, Katarzyna. Narracja, tożsamość, czas, (Kraków: Universitas, 2003).
• Skwarczyńska, Stefania. Teoria listu, (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2006).
• Trzebiński, Jerzy (red.). Narracja jako sposób rozumienia świata, (Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2002).
• Walęciuk-Dejneka, Beata. „Portret Marii Szetkiewiczówny w panieńskich listach do matki”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 2(9), 2020, 42–53.
• Zębala, Agnieszka. „Problemy autobiografii kobiecej w studiach genderowych”, Ruch Literacki, z. 6, 2005, 539–550.
• Zimand, Roman. Diarysta Stefan Ż., (Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 1990).

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2022.01.12.01

Biblioteka Nauki

2120105