Liga Kobiet w latach 1945‒1981 (na przykładzie kierunków aktywności organizacji okręgów gdańskiego i łódzkiego)

• Authors: Małgorzata Dajnowicz

Title variants

EN

The League of Women in the years 1945–1981 (based on its activity and direction in Gdańsk and Łódź districts

Abstracts

EN

The League of Women, until 1949 operating under the name Socio-Civic League of Women, was an organization created post-1945 in Gdańsk and Łódź districts. Its activity was dictated by the party and governmental authorities. During their early years, both the Gdańsk and the Łódź organizations were characterized by similar activities and range of influence on the local women’s milieus. After 1949, with the organization’s name changed to the League of Women, the Łódź branch enjoyed wider popularity and social acceptance among women. This was caused by the possibilities of building the organization’s influence among female workers in Łódź. The Gdańsk branch did not create rigid organizational structures due to, i.a., comparably less opportunities there for activity among employed women, especially workers. Also in Gdańsk, after 1980, the only reformatory movement among the League members in the country was born.

PL

Liga Kobiet, do 1949 r. funkcjonująca pod nazwą Społeczno--Obywatelska Liga Kobiet, była organizacją powołaną po 1945 r. w okręgu łódzkim i gdańskim. Jej działalność wytyczana była przez władze partyjnorządowe. W początkowych latach zarówno gdańska, jak i łódzka organizacja charakteryzowały się podobną aktywnością i zasięgiem oddziaływania na lokalne środowiska kobiece. Po 1949 r., już pod nazwą Ligi Kobiet, większą popularnością wśród kobiet i akceptacją społeczną cieszył się oddział łódzki. Spowodowane było to możliwościami budowania wpływów organizacji wśród łódzkich robotnic. Z kolei w Gdańsku Liga nie zbudowała silnych struktur organizacyjnych z powodu m.in. słabszych w porównaniu do łódzkich możliwości działań w środowiskach zatrudnionych kobiet, zwłaszcza robotnic. W Gdańsku również po 1980 r. narodził się jedyny w kraju ruch reformatorski wśród członkiń Ligi Kobiet.

Keywords

PL

Liga Kobiet; gdańska Liga Kobiet; łódzka Liga Kobiet; działalność wśród kobiet; organizacja kobieca w PRL; system komunistyczny

EN

The League of Women; Gdańsk branch of the League of Women; Łódź branch of the League of Women; activity among women; women’s organization in the Polish People’s Republic (PRL); communist system

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2022
• Issue: 1(12)
• Pages: 55-78

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Dajnowicz

• Uniwersytet w Białymstoku

References

• Ankiety delegatek na Zjazd Wojewódzki LK z Dzielnic Łódź Bałuty i Łódź Górna, 1978 r., ALKPŁ, 1–5 i nn.
• Dalsze kierunki i formy działania LK na obecnym etapie rozwoju ruchu kobiecego w kraju. Referat Prezydium ZG LK z 17 marca 1966 r., ANK, SJ 29/1340/99, k. 147.
• Kronika na 40-lecie Zarządu Miejskiego Ligi Kobiet, opracowa na w 1985 r. przez Barbarę Jakubowską i Zofię Waś z Zarządu Miejskiego LKP w Elblągu, Archiwum Ligii Kobiet Polskich w Elblągu.
• Kronika Zarządu Głównego LK w Łodzi za lata 1946–1951, ALKPŁ.
• Książka Poradni Prawnej za lata 1948–1960, ALKPŁ.
• Materiał pomocniczy do opracowania prelekcji, referatów i pogadanek okolicznościowych z okazji XX-lecia LK, Archiwum Narodowe w Krakowie, SJ 29/1340/99, k. 548.
• Materiały do referatu sprawozdawczego za 1959 r., IV Konferencja Wojewódzka LK w Gdańsku 1956–1959, Sprawozdanie sekcji Propagandy za I półrocze 1956 r., APG, sygn. 11, k. 1–4.
• Plan pracy Wydziału Spółdzielczego Wojewódzkiego Zarządu SOLK w Gdańsku za m-c sierpień 1947, AAN, SOLK, k. 3.
• Program działania Zarządu Łódzkiego Ligi Kobiet w świetle uchwały IV Krajowego Zjazdu Ligi Kobiet, AAN, k. 1–7.
• Protokoły z narad Zarządu Wojewódzkiego LK z lat 1961/62-65, APG, sygn. 58, k. 5 i nn.
• Protokoły z Prezydium 1949–1951, APG, sygn. 15, k. 1 i nn.
• Protokół z posiedzenia Wydziału Spółdzielczego Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet, AAN, SOLK, k. 9 i nn.
• Rozwój Ligi Kobiet w okresie od 1945–1951 r., AAN, PZPR, KC, WK KW, 237/XV-30, k. 1–3, 5.
• Sprawozdanie ogólne Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet w Gdańsku za 1949 r., APG.
• Sprawozdanie organizacyjne Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet w Gdańsku za rok 1951, s. 7, Archiwum Państwowe w Gdańsku.
• Sprawozdanie Wydziału Organizacyjnego Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet w Gdańsku za III kwartał, s. 1, Archiwum Państwowe w Gdańsku, Stan organizacyjny Ligi Kobiet woj. gdańskiego, k. 16. Sprawozdanie z działalności Ligi Kobiet w latach 1957–1961, Warszawa 1962.
• Sprawozdanie z działalności Ligi Kobiet za lata 1962–1966, Warszawa 1966.
• Sprawozdanie z działalności Ligi Kobiet za lata 1966–1970, Warszawa 1970.
• Sprawozdanie z działalności Wydziału Organizacyjnego i Wydziału Spółdzielczego w Zarządzie Wojewódzkim Społeczno Obywatelskiej Ligi Kobiet na województwo gdańskie, AAN, SOLK, k. 1–17, 26, 38.
• Stan organizacyjny Ligi Kobiet woj. gdańskiego, Instrukcja o pracy kół blokowych – w kampanii wyborczej do komitetów blokowych, Warszawa 20 grudnia 1952.
• Stan organizacyjny Ligi Kobiet woj. gdańskiego, AAN, karta bez numeru
• Stan organizacyjny Ligi Kobiet woj. gdańskiego, APG, karta bez numeru
• Uchwała IX Łódzkiego Zjazdu Ligi Kobiet odbytego w dniu 27 XI 1978 r.
• Bauchrowicz-Tocka, Maria. „Ewolucja celów Ligi Kobiet w latach 1945–1989 w świetle jej statutów”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 1(8), 2020, 176–193.
• Dajnowicz, Małgorzata. „Działalność Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet w świetle „Naszej Pracy” (1947–1949)”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku, (Białystok: Wydawnictwo Humanica, 2016), 295–307.
• Dajnowicz, Małgorzata. „Główne kierunki działalności Ligi Kobiet w Polsce Ludowej do 1975 roku (ze szczególnym uwzględnieniem województwa białostockiego)”, Prace Historyczne, nr 145 (3), 2018, 579–601.
• Dajnowicz, Małgorzata. „Liga Kobiet w okręgu łódzkim w latach 1945–1981. Główne obszary działalności organizacji”, Dzieje Najnowsze, t. 51, nr 4, 2019, 75–90.
• Dajnowicz, Małgorzata. „Liga Kobiet w terenie. Kierunki działalności organizacji na przykładzie struktur białostockich w latach 1966–1981”, Niepodległość i Pamięć, t. 25, nr 2, 2018, 161–182.
• Dajnowicz, Małgorzata. „Liga Kobiet Polskich w okręgu łódzkimw latach 1982–1989. Główne kierunki w świetle materiałów sprawozdawczych organizacji”, Dzieje Najnowsze, t. 53, nr 2, 2021, 143–160.
• Dajnowicz, Małgorzata. „Program działalności organizacyjno-propagandowej Ligi Kobiet na podstawie wytycznych Krajowych Zjazdów Ligi Kobiet”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Ruchy kobiece na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Stan badań i perspektywy, (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2020), 266–267.
• Drozdowska, Agnieszka. „Liga Kobiet w województwie białostockim – stan badań i postulaty badawcze”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 2(5), 2018, 112–127.
• Fidelis, Małgorzata. Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, tłum. Maria Jaszczurowska, (Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2015).
• Grabowska, Magdalena. Zerwana genealogia. Działalność społeczna i polityczna kobiet po 1945 roku a współczesny polski ruch kobiecy, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2018).
• Jarosz, Dariusz. „Idee, programy i realia: funkcje Ligi Kobiet w porządku instytucjonalnym Polski Ludowej (1945–1957)”, w: Agnieszka Janiak-Jasińska, Katarzyna Sierakowska, Andrzej Szwarc (red.), Działaczki społeczne, feministki, obywatelki... samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym), t. 2, (Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009), 307–330.
• Jarska, Natalia. Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960, (Warszawa: Wydawnictwo Humanica, 2015).
• Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna. „Rola kobiety w Polsce Ludowej w świetle treści propagandowych rozpowszechnianych przezLigę Kobiet w latach 1946–1956”, Dzieje Najnowsze, t. 50, nr 2, 2018, 149–179.
• Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna. „Wybory parlamentarne w propagandowych publikacjach prasy Ligi Kobiet. Wybrane przykłady”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 1(8), 2020, 158–175.
• Miodowski, Adam. “Local conditions for the activities of the League of Women structures in the Lower Silesia during the Stalinist period”, Społeczeństwo i Polityka, nr 4(57), 2018, 137–155.
• Miodowski, Adam. „Udział dolnośląskiej Ligi Kobiet w kampaniach propagandowych na rzecz aktywizacji zawodowej kobiet ze środowisk patologicznych i aspołecznych (1949–1955)”, Niepodległość i Pamięć, t. 26, nr 1, 2019, 279–302.
• Nasza Praca, nr 11, 1949, 58–59.
• Nasza Praca, nr 5, 1949, 29–31.
• Cz „Likwidujemy bezrobocie wśród kobiet”, Nasza Praca, nr 3–4, 1947, 6–10.
• „Czujemy się adresatkami wszystkich zadań zawartych w uchwałach zjazdowych”, Nasza Praca, nr 2 1980, 4.
• „Dla uczczenia III Zjazdu ZG LK”, Nasza Praca, nr 1, 1962, 47–48.
• Dłuska, Stanisława. „Nasz udział w wyborach”, Nasza Praca nr 1, 1947, 26–27.
• „Dyskusja na Kongresie Ligi Kobiet”, Trybuna Ludu, nr 63, 4.03.1951, 2.
• „Gdzie jesteście żony”, Dziennik Bałtycki, nr 38, 10.04.1959, 3.
• Hamerska, Irena. „Cel – dalsza edukacja kobiet”, Nasza Praca , nr 3, 1980, 31.
• „Jakimi drogami i sposobami wpływamy na wzrost zatrudnienia kobiet”, Nasza Praca, nr 7, 1962, 18.
• Juroniowa, J., „II Zjazd – a pomoc rodzinie w opiece i wychowaniu”, Nasza Praca, nr 17, 1957, 7.
• Kempara, Eugenia. „Kierunki pracy ideowo-wychowawczej w kołach Ligi Kobiet w świetle uchwały III Plenum KC PZPR”, Nasza Praca, nr 6, 1976, 5.
• „Krajowa Konferencja Ligi Kobiet”, Nasza Praca, nr 6, 1949, 17.
• „Kronika”, Nasza Praca, nr 5, 1981, 47.
• „Liga Kobiet pracuje już w całym kraju”, Kobieta Dzisiejsza, nr 1, 1946.
• Mag. „Atrakcyjne są formy pracy Ligi Kobiet w Elblągu”, Głos Elbląga, 24.01.1968.
• Mroczek-Szymańska, Melania. „Kalendarium Ligi Kobiet Polskich”, Nasza Praca, nr 1, 1986, 10 i 22.
• „Nowe władze gdańskiej Ligi Kobiet”, Głos Wybrzeża, 10.05.1961, 3.
• O.T. [Olga Tomaszewska], „Przekazanie sztandaru przechodniego organizacji łódzkiej”, Nasza Praca, nr 4, 1950, 34.
• „Podsumowanie wyników i ocen II etapu współzawodnictwa organizacyjnego Ligi Kobiet”, Nasza Praca, nr 6, 1949, 27 i 30.
• „Pracujemy w Społeczno-Obywatelskiej Lidze Kobiet. Kobiety uczą się na kursach SOLK”, Kobieta Dzisiejsza, nr 11, 1946, 15.
• „Przebieg drugiego dnia obrad Kongresu Ligi Kobiet”, Trybuna Ludu, nr 64, 5.03.1951, 2.
• „Przemówienie posłanki, przewodniczącej ZG LK tow. Alicji Musiałowej wygłoszone w Sejmie w dniu zatwierdzenia ustawy o Radach Narodowych”, Nasza Praca, nr 3, 1958, 2–5.
• Tomaszewska, Olga. „Pewne uwagi o III-cim etapie współzawodnictwa”, Nasza Praca, nr 1, 1950, 27–28.
• „Z dyskusji na kongresie”, Nasza Praca, nr 6–7, 1951, 84.
• „Zawodowe kształcenie kobiet”, Nasza Praca, nr 2, 1947, 13–14 i nn
• ZG LK, „Uchwała ZG LK w sprawie udziału ogniw LK, ORW, KRMw realizacji uchwał VIII Zjazdu PZPR”, Nasza Praca, nr 2, 1980, 22–23.
• „Zjechałyśmy się z całej Polski”, Nasza Praca, nr 1, 1947, 25.
• Dz.U. 1982, Nr 38, poz. 254.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2022.01.12.03

Biblioteka Nauki

2120103