Publicystyka Heleny Lemańskiej – przypadek Polskiej Kroniki Filmowej w latach 1949–1967

• Authors: Łukasz Jędrzejski

Title variants

EN

Journalism of Helena Lemańska – the case of the Polish Film Chronicle in 1949–1967

Abstracts

EN

The Polish Film Chronicle in the times of mass information falling in the years after the end of World War II gave the opportunity to formulate a message addressed to specific groups of recipients. Its reception was one of the components of the life of social groups and individual recipients who could become addicted to watching the message formulated by the aforementioned medium. The chronicle, which was part of the mass media system, had a direct impact on its recipients in the processes of socialization of education and self-education. PKF became and remains an interesting source of knowledge about the functioning of the People’s Republic of Poland. It is also an extremely valuable film document reflecting the style of the political discourse of the time, moreover, it is a historical document that allows to reproduce the features of the then styles of political press journalism.

PL

Polska Kronika Filmowa w czasach umasowienia informacji przypadających na lata po zakończeniu II wojny światowej dawała możliwość formułowania przekazu skierowanego do konkretnych grup odbiorców. Jej recepcja należała do części składowych życia grup społecznych i odbiorców indywidualnych, którzy mogli uzależnić się od oglądania przekazu formułowanego przez wspomniane medium. Kronika będąca elementem systemu mediów masowych miała bezpośredni wpływ na jej odbiorców w procesach socjalizacji edukowania i samoedukowania. PKF stała się i pozostaje nadal interesującym źródłem wiedzy o funkcjonowaniu PRL. Stanowi również niezwykle cenny dokument filmowy odwzorowujący styl ówczesnego dyskursu politycznego, ponadto jest dokumentem historycznym pozwalającym odwzorować cechy ówczesnych stylów prasowej publicystyki politycznej.

Keywords

PL

publicystyka polityczna; Helena Lemańska; Polska Kronika Filmowa; Władysław Gomułka; propaganda polityczna

EN

journalism; Helena Lemańska; Polish Film Chronicle; Władysław Gomułka; political propaganda

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2022
• Issue: 1(12)
• Pages: 123-144

Dates

published

2022

Contributors

author

Łukasz Jędrzejski

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000226329117

References

• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Życiorys Heleny Lemańskiej, sygn. IPN/BU-012241682.
• Filmoteka Narodowa, Gniezno, Kr, nr 17A/66.
• Filmoteka Narodowa, Kobiety w nowych zawodach, KR, nr 10/53.
• Filmoteka Narodowa, Kongres Ligi Kobiet, KR, nr 11/51.
• Filmoteka Narodowa, Krosna Janiny Leśniewskiej, KR, nr 11/49.
• Filmoteka Narodowa, Murarki rekordzistki, KR, nr 29/49.
• Jędrzejski Łukasz, Polska Kronika Filmowa 1944–1994. Obrazy komunikowania politycznego. Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem naukowym Prof. dr hab. Ewy Maj, (Lublin 2019; maszynopis znajduje się w Bibliotece Głównej UMCS w Lublinie).
• Rozmowa z Heleną Lemańską przeprowadzona 11‒13 lutego 2016 r., zbiory prywatne autora.
• Rozmowa z Jadwigą Zajiček przeprowadzona 26 lutego 2016 r., zbiory prywatne autora.
• Rozmowa z Julią Juryś przeprowadzona 13 lutego 2016 r., zbiory prywatne autora.
• Rozmowa z Piotrem Halbersztatem przeprowadzona 29 marca 2016 r. w Warszawie, zbiory prywatne autora.
• Zatorska Helena, Spoza smugi cienia ‒ wspomnień ciąg dalszy, (Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982).
• Aumont, Jacques. Michel, Marie. Analiza filmu, tłum. Maria Zawadzka, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013).
• Celmer, Bartosz. „Dewiacja i anomia w ujęciu systemowym”, Kultura i Społeczeństwo, nr 2, 2013.
• Cieśliński, Marek. „Personalia z historii PKF”, Kino, nr 10, 2000, 8‒15.
• Cieśliński, Marek. Piękniej niż w życiu. Polska Kronika Filmowa 1944‒1994, (Warszawa: TRIO, 2006).
• Cieśliński, Marek. „Realizm i kreacja. Redagowanie Polskiej Kroniki Filmowej w latach 1956–1970”, Kwartalnik Filmowy, nr 49‒50, 2005, 104–129.
• Dajnowicz, Małgorzata. „The League of Women (Liga Kobiet) – the conditions for functioning of the women’s organisation in the communist system of the Polish People’s Republic (in the first period of the organisation’s activity from 1945 to 1975)”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, t. 2(9), 2020, 186–207.
• Dajnowicz, Małgorzata. „Programy działalności organizacyjno-propagandowej Ligi Kobiet na podstawie wytycznych Krajowych Zjazdów Ligi Kobiet”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Ruchy kobiece na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Stan badań i perspektywy, (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2020), 261‒276.
• Dajnowicz, Małgorzata, „Walka o pokój w wypowiedziach propagandowych publikowanych na łamach «Naszej Pracy» ‒ biuletynie Ligi Kobiet (1947‒1953), w: Ewa Maj, Wojciech Sokół, Anna Szwed-Walczak, Łukasz Jędrzejski, (red.), Bezpieczeństwo Europy ‒ bezpieczeństwo Polski, t. 5: Metamorfozy bezpieczeństwa. Teraźniejszość i przeszłość, (Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2017), 409‒421.
• Dajnowicz, Małgorzata. „«Zwierciadło» platforma polityczna Ligi Kobiet w okresie PRL (1957‒1961, 1982‒1989)”, Rocznik Historii Prasy Polskiej, t. 20, 2017, 67–90.
• Dumała, Hanna. „Adaptacja polityczna”, w: Wojciech Sokół, Marek Żmigrodzki (red.), Encyklopedia politologii, t. 1: Pojęcia, teorie i metody, (Warszawa: Wolters Kluwer, 2012), 25.
• Fidelis, Małgorzata. Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, tłum. Maria Jaszczurowska (Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2015).
• Fijałkowska, Barbara. Partia wobec religii i Kościoła w PRL, (Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2001).
• Garbień, Krystyna. „PKF ma już także dwadzieścia lat”, Film, nr 49, 1965.
• Goban-Klas, Tomasz. Niepokorna orkiestra medialna: Dyrygenci i wykonawcy polityki informacyjnej w Polsce po 1944 roku, tłum. Anna Miniczewska-Przeczek, (Warszawa: Wydawnictwo ASPRA-JR, 2004).
• Jarosz, Dariusz. Polacy, Polacy a stalinizm, (Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, 2000).
• Jędrzejski, Łukasz. „Gatunki dziennikarskie w Polskiej Kronice Filmowej”, w: Iwona Hofman, Danuta Kępa-Figura (red.), Współczesne media. Gatunki w mediach. Gatunki w mediach elektronicznych. Prace dedykowane Profesor Marii Wojtak, (Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2017).
• Jędrzejski, Łukasz. Państwo i społeczeństwo w Polskiej Kronice Filmowej 1944–1956: obrazy komunikowania politycznego, (Lublin:Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020).
• Jędrzejski, Łukasz. „Polska Kronika Filmowa w latach 1944‒1968 jako medium partyjne. Zarys problemu”, Polityka i Społeczeństwo, nr 1(15), 2017.
• Kuczyński, Kazimierz. Ławecki, Tomasz. Polityka, lata 1957‒1970. Kronika PRL 1944‒1989, t. 17, (Warszawa: Bellona, 2016).
• Lesiakowski, Krzysztof. „Młodzież żeńska w brygadach i hufcach Powszechnej Organizacji Służba Polsce (1948–1955)”, w: Agnieszka Janiak-Jasińska, Katarzyna Sierakowska, Andrzej Szwarc (red.), Działaczki społeczne, feministki, obywatelki. Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym), t. 1, (Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009), 209‒229.
• Lubelski, Tadeusz (red.). Encyklopedia kina, (Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk 2003).
• Mazur, Mariusz. O człowieku tendencyjnym...: obraz nowego człowieka w propagandzie komunistycznej w okresie Polski Ludowej i PRL 1944‒1956, (Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2009).
• Mazur, Mariusz. „Strategie i techniki komunikacyjne w Polsce Ludowej 1944‒1956. Refleksje badawcze”, w: Krzysztof Stępnik, Maciej Rajewski Komunikowanie się Polaków w latach 1944‒1989, (Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2011)
• Merton Robert K Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. Ewa Morawska, Jerzy Wertenstein-Żuławski, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002).
• Rajewski, Andrzej. „Spór o przeszłość. Historia Polski w narracji Kościoła i państwa w okresie obchodów milenijnych”, w: Bartłomiej Noszczak (red). Pół wieku Milenium. Religijne, polityczne i społeczne aspekty obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski (1956‒1966/1967), (Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej, 2017).
• Szczepański, Jan. Elementarne pojęcia socjologii, (Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1970).
• Wojtak, Maria. Analiza gatunków prasowych. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa i kierunków pokrewnych, (Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2008).

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2022.01.12.06

Biblioteka Nauki

2123385