Redaktorki naczelne polskiej prasy dla kobiet w latach 1989–1992

• Authors: Anna Szwed-Walczak

Title variants

EN

Editors-in-chief of the Polish women’s press in 1989–1992

Abstracts

EN

The aim of the research was to present the portraits of the editors-in-chief of the two most widely read weeklies during the first phase of the systemic transformation (1989–1992): Przyjaciółka [Best Friend] and Kobieta i Życie [Woman and Life]. The magazines were linked by belonging to the women’s press segment, the issues they dealt with, a high readership rate, as well as the charisma and entrepreneurship of the editors – Ewa Łuszczuk-Marek and Anna Szymańska-Kwiatkowska. It was considered important to verify the competences, interests and writing activity of the editors during the editorial management period. It was also justified to answer the following questions: 1) how did editorial offices strive for the loyalty of readers? 2) did political perturbations influence the change in the position of editor-in-chief? 3) were the editorial offices a party to a political dispute (ideological)?

PL

Celem badań było przybliżenie portretów redaktorek naczelnych dwóch najpoczytniejszych w okresie pierwszej fazy transformacji systemowej (1989‒1992) tygodników: „Przyjaciółki” oraz „Kobiety i Życia”. Pisma łączyła przynależność do segmentu prasy dla kobiet, podejmowana problematyka, wysoki wskaźnik czytelnictwa, a także charyzma i przedsiębiorczość redaktorek naczelnych – Ewy Łuszczuk-Marek oraz Anny Szymańskiej-Kwiatkowskiej. Za istotne uznano zweryfikowanie kompetencji, zainteresowań, aktywności pisarskiej redaktorek w okresie zarządzania redakcją. Zasadna była też odpowiedź na pytania: 1) w jaki sposób redakcje zabiegały o lojalność czytelników?, 2) czy perturbacje polityczne oddziaływały na zmianę na stanowisku redaktora naczelnego?, 3) czy redakcje były stroną w sporze politycznym (o charakterze ideologicznym)?

Keywords

PL

prasa dla kobiet; redaktor naczelny; „Kobieta i Życie”; „Przyjaciółka”; 1989–1992

EN

women’s press; editor-in-chief; Kobieta i Życie [Woman and Life]; Przyjaciółka [Best Friend]; Poland 1989–1992

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2022
• Issue: 1(12)
• Pages: 145-167

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Szwed-Walczak

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000298781401

References

• Ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”, Dz.U. 1990 nr 21, poz. 125.
• Ustawa Prawo prasowe, Dz.U. 2018 poz. 1914.
• Aja. „Nasz jubileusz”, Prz, nr 14, 7.04.1983, 4.
• „Anna Szymańska-Kwiatkowska: Iść ciągle dalej. One nie zawiodą”, KiŻ, nr 22, 31.05.1989, 2.
• Bikont, Anna. „Likwidator”, Gazeta Wyborcza, nr 203, 1–2.09.1990, 9.
• (ew). „A jednak nadzieja”, Prz, nr 7, 20.05.1982, 4.
• (ew). „Twarde prawo, lecz prawo”, Prz, nr 8, 27.05.1982, 4.
• „Fundacja «Przyjaciółki» Wyjść na prostą”, Prz, nr 17, 28.04.1988, 6.
• „Gorączka demokracji”, zebrały: Danuta Bierzańska, Olga Oswaldo, KiŻ, nr 22, 31.05.1989, 4.
• Jastrzębski, Zdzisław. „Pod dachami Lublina”, Poradnik Bibliotekarza, nr 1, 1965, 181.
• Kwiatkowska, Anna. „Jedna miara”, KiŻ, nr 5, 1.02.1989, 10.
• Kwiatkowska, Anna. „Rząd się śpieszy”, KiŻ, nr 49, 7.12.1988, 5.
• Łuszczuk, Ewa. „Co powiemy o sobie”, Prz, nr 1, 3.01.1985, 4.
• Łuszczuk, Ewa, „Drogie Czytelniczki, Drodzy Czytelnicy”, Prz, nr 1, 8.04.1982, 3.
• Łuszczuk, Ewa. „Gorący sierpień”, Prz, nr 20, 19.08.1982, 4.
• Łuszczuk, Ewa. „Gorzkie dni i pytania”, Prz, nr 24, 16.09.1982, 4.
• Łuszczuk, Ewa. „Jesteśmy wielką siłą”, Prz, nr 14, 8.08.1982, 4.
• Łuszczuk, Ewa. „Sierpniowa układanka”, Prz, nr 35, 29.08.1985, 4.
• Łuszczuk, Ewa. „Ustrzec i pomnażać plony”, Prz, nr 34, 25.08.1983, 4.
• „Nasza «dziesiątka»”, KiŻ, nr 20, 17.05.1989, 15.
• „Od pań i ... panów do «PANI»”, KiŻ, nr 48, 13.12.1989, 10.
• „Popularność”, KiŻ, nr 6, 6.02.1991, 2.
• Rozmowa Ryszarda Nowickiego z Ewą Łuszczuk: „Na jednym wozie”, KiŻ, nr 11, 17.03.1988, 3.
• Szymańska, Anna. „Chodząc po ziemi”, Życie i Praca. Dodatek o warunkach pracy i wypoczynku, nr 1, 01.1975, 7‒9.
• Szymańska, Anna. „Nauka chodzenia”, KiŻ, nr 3, 20.01.1988, 7.
• Szymańska, Anna. „Ozdobnik”, KiŻ, nr 48, 13.12.1989, 3.
• Szymańska, Anna. „Spieszyć się mądrze”, KiŻ, nr 21, 25.05.1988, 5.
• Szymańska, Anna. „To nieprawda, że nie można zrobić nic dobrego”, KiŻ, nr 43, 26.10.1988, 5.
• Szymańska, Anna. „Wspólne ryzyko”, KiŻ, nr 41, 12.10.1988, 5.
• Szymańska-Kwiatkowska, Anna. „O nas bez nas (1)”, oprac. Krystyna Kaszuba, KiŻ, nr 12, 29.03.1989, 4‒5.
• Szymańska-Kwiatkowska, Anna. „O nas bez nas (2)”, oprac. Krystyna Kaszuba, KiŻ, nr 14, 5.04.1989, 2‒3.
• Szymańska-Kwiatkowska, Anna. „Przeciw przeciętności”, KiŻ, nr 47, 19.11.1986, 5.
• Waniek, Danuta. „Demokratyczna Unia Kobiet”, Myśl Socjaldemokratyczna, nr 1, 2010, 57‒59.
• Wypowiedź prof. dr Zofii Moreckiej, ekonomistki z UW: „One nie zawiodą!”, KiŻ, nr 20,17.05.1989, 7.
• Wywiad Zofii Rybak z Ewą Łuszczuk: „Być kobietą ... jest obecnienajtrudniej – mówi szefowa «Przyjaciółki» w wywiadzie dla «Kuriera», Kurier Lubelski, nr 105, 23‒25.07.1982, 1, 3.
• Zespół „Przyjaciółki”, „Drogie Czytelniczki, Mili Czytelnicy!”, Prz, nr 23, 6.06.1991, 3.
• Znajdziłowska, Barbara. „Najlepsza «Przyjaciółka»”, Kurier Wileński, 4.08.1992, 5.
• Biogram Anny Szymańskiej-Kwiatkowskiej, w zakładce: Parlamentarzyści, Biblioteka Sejmowa, [online] [dostęp: 16.11.2021]. Dostępny w World Wide Web: <https://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000003094&find_code=SYS&local_base=ARS10>.
• Анна Шиманьска-Квятковска, [online] [dostęp: 16.11.2021]. Dostępny w World Wide Web: <https://www paih gov pl/index/?id=08040837089cdf46631a10aca5258e16a>
• Lasota, Piotr. Karłowicz, Ziemowit. Leksykon nauczycieli tajnegonauczania na Lubelszczyźnie, [online] [dostęp: 20.12.2021]. Dostępny w World Wide Web: <https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/leksykon-nauczycieli-tajnego-nauczania/>.
• Zofia Kamińska. Biogram, rozmowę audio nagrała Katarzyna Madoń-Mitzner w 2007 r. w Warszawie, sygnatura AHM_WpW_0226 [on-line] [dostęp: 20.12.2021]. Dostępny w World Wide Web: <https://relacjebiograficzne.pl/demo/audio/389-zofia-kaminska>
• Dormus, Katarzyna. „U źródeł polskiej prasy kobiecej – pierwsze redaktorki, wydawczynie, dziennikarki (ok. 1820–1914)”, w: Alina Łysak, Edyta Zierkiewicz (red.), Kobiety i mężczyźni (z) kolorowych czasopism, (Wrocław: Wydawnictwo Atut, 2010), 8‒38.
• Dąbrowska-Cendrowska, Olga. „Dwadzieścia lat minęło. Działalność wydawnicza koncernów: Burda Polska, H. Bauer, Gruner +Jahr Polska i Axel Springer Polska na polskim rynku prasowym”, Studia Medioznawcze, nr 2, 2010, 90‒106.
• Dziki, Sylwester. „Zmiany oferty prasowo-wydawniczej (1990–1991)”, Zeszyty Prasoznawcze, nr 3–4, 1991, 67‒90
• Filas, Ryszard. „Zmiany poczytności gazet i czasopism o zasięgu ogólnopolskim (1989–1992)”, Zeszyty Prasoznawcze, nr 1–2, 1992, 55‒74.
• Głos, Mikołaj. Matuszko, Kinga. „Prasa w rękach kobiet – działalność pierwszych polskich redaktorek. Rekonesans badawczy”, w: Jolanta Kowal, Magdalena Patro-Kucab, Paulina Podolska (red ) W kręgu prasy dawnej i współczesnej. Wybrane problemy (1), (Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021), 116‒140.
• Jurga, Ewa. „Ograniczenia niezależności w układzie dziennikarz – redaktor naczelny – wydawca (właściciel) w prasie lokalnej”, Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, t. 1, 2005, 59‒70.
• Łuszczuk, Ewa. „Fluktuacja kadr młodych robotników a ich adaptacja społeczno-zawodowa”, Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I, Vol. 3, 4 (20), 1978/1979, 359‒370.
• Mielczarek, Tomasz. „Współczesne polskie czasopisma wysokonakładowe”, Rocznik Prasoznawczy, t. 2, 2008, 57‒79.
• Sokołowska, Urszula. „Feminizm na łamach «Kobiety i Życia» (1970–1989)”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Ruchykobiece na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Stan badań i perspektywy, (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2020), 173‒181.
• Sokół, Zofia. „Polska prasa dla kobiet w okresie przemian własnościowych (1988–1995)”, w: Katarzyna Pokorna-Ignatowicz, Joanna Bierówka, Stanisław Jędrzejewski (red.), Media a Polacy: Polskie media wobec ważnych wydarzeń politycznych i problemów społecznych, (Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, 2012), 37‒61.
• Sokół, Zofia. „Redaktorzy naczelni czasopism kobiecych”, Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, t. 30, nr 1, 1991, 87‒98.
• Sokół, Zofia. „Rynek polskich czasopism kobiecych w latach 1990‒2000”, Rocznik Historii Prasy Polskiej, Vol. 6, No. 1, 2003,143‒178.
• Sokół, Zofia. „Tygodnik «Przyjaciółka ‒ czasopismo dla kobiet Część III: «Przyjaciółka w latach 1989–2002», Studia Bibliologiczne Akademii Świętokrzyskiej, t. 8, 2004, 196‒200
• Stańczak-Wiślicz, Katarzyna. „Stan wojenny i dyskurs nowego porządku na łamach magazynów kobiecych w Polsce początku lat 80. XX wieku”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku: polityka w prasie kobiecej, (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2019), 219‒229
• Szwed-Walczak, Anna. „The woman citizen of Poland’s transformation period: The image of women in Polish women’s press (1989–1992)”, Rocznik Historii Prasy Polskiej, z. 4, 2021, 69‒95.
• Żyrek-Horodyska, Edyta. „Gazeciarki. O dziennikarskich karierach kobiet w I połowie XIX wieku”, Rocznik Historii Prasy Polskiej, Vol. 22, nr 3, 2019, 19‒40

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2022.01.12.07

Biblioteka Nauki

2123384