Anna Mostowska – preromantyczna protofeministka

• Authors: Zuzanna Hanuszewicz

Title variants

EN

Anna Mostowska – the Pre-romantic Protofeminist

Abstracts

EN

Anna Mostowska is part of the group of lesser-known, even forgotten, Polish women writers, whose works were written during the first decade of the 19th century. Her biography deserves widespread attention and to be recalled, as she was a pre-romantic protofeminist far ahead of her time. She was a nonconformist, an independent woman, who in 1804, after divorcing her second husband, Tadeusz Mostowski, decided to become financially independent and start writing. In her time, she was one of the very few women scholars and writers, that was also a frequent guest in artistic circles. Moreover, she did not fulfill the cultural and social roles assigned to women of that time, as she was an erudite, patron of the arts, painter, writer and translator.

PL

Anna Mostowska należy do grona mniej znanych, wręcz zapomnianych polskich pisarek, której twórczość powstawała w pierwszej dekadzie XIX w. Jej biografia zasługuje na przypomnienie i rozpowszechnienie – jako preromantycznej protofeministki, znacznie wyprzedzającej czasy, w których żyła. Była nonkonformistką, kobietą niezależną, która w 1804 r. po rozwodzie z drugim mężem, Tadeuszem Mostowskim, postanowiła usamodzielnić się finansowo i zaczęła parać się pisaniem. W swoich czasach była jedną z nielicznych kobiet uczonych, literatek, bywalczyń w artystycznych sferach. Ponadto nie pełniła ról kulturowo-społecznych przypisanych ówczesnym kobietom – była sawantką, mecenasem sztuki, malarką, pisarką oraz tłumaczką.

Keywords

PL

Anna Mostowska; protofeminizm; preromantyzm

EN

Anna Mostowska; protofeminism; Pre-romanticism

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2022
• Issue: 2(13)
• Pages: 103-115

Dates

published

2022

Contributors

author

Zuzanna Hanuszewicz

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000284753792

References

• Bator, Joanna. „Feminizm wobec «kresu oświecenia»”, Kultura i Społeczeństwo, t. 45, nr 2, 2001, 3–20.
• de Gouges, Olympe. Deklaracja praw kobiety i obywatelki, Katarzyna Lewandowska, Rafał Michalski (red.), (Gdańsk: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, 2018).
• Frank, Józef. Pamiętniki, t. 1, Władysław Zahorski (tłum. i wstęp), (Wilno: Druk Józefa Zawadzkiego, 1913).
• Gawlik, Stanisław. „Idee pedagogiczne w pisarstwie kobiet polskich w XVIII i pierwszej połowie XIX wieku”, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Prace z Historii Oświaty i Wychowania, z. 4 (174), 1994, 77‒88.
• Gebethner, Jan. Poprzedniczka romantyzmu. Anna Mostowska, (Kraków: Gebethner i Wolff, 1918).
• Grimal, Pierre. Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, tłum. Maria Bronarska, (Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 1987).
• Kleiner, Juliusz. Sentymentalizm i preromantyzm. Studia inedita z literatury porozbiorowej. 1795–1822, (Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1975).
• Kowalewska, Danuta. „Wypełnianie szczeliny? O perspektywie feministycznej w refleksji literaturoznawczej nad polskim oświeceniem”, Roczniki Humanistyczne, t. 67, 2019, 9‒24.
• Koźmian, Kajetan. Pamiętniki, t. 3, (Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 1972).
• Kridl, Manfred. Literatura polska wieku XIX. Od trzeciego rozbioru do wystąpienia Mickiewicza (1795–1922), cz. 1, (Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta, 1925).
• Kuchowicz, Zbigniew. Wizerunki niepospolitych niewiast staropolskich XVI–XVIII wieku, (Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1972).
• Mlekicka, Marianna. Wydawcy książek w Warszawie w okresie zaborów, (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987).
• Przybylski, Ryszard, Witkowska, Alina. Romantyzm, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997).
• Szyjkowski, Marian. „Génie Du Christianisme” a prądy umysłowe w Polsce porozbiorowej, (Lwów: Wydawnictwo Gubrynowicz i Schmidt, 1908).
• Śniegucka, Agnieszka. Zjawy i ruiny społecznie użyteczne. O problematyce wartości w prozie Anny Mostowskiej, (Łódź: Oficyna Wydawnicza Tercja, 2007).
• Turkowski, Tadeusz. Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi, t. 1, (Wilno: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie, 1935).
• Urbańska, Monika. „Powieści Anny Mostowskiej – ponowne odczytanie”, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, nr 4(34), 2016, 197‒210.
• Urbańska, Monika. „Problemy edycji prozy Anny Mostowskiej”, Literaturoznawstwo, nr 1(3), 2009, 85‒95.
• Urbańska, Monika (red.). Anna Mostowska. Powieści i listy, (Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014).
• Wysłobocki, Tomasz. Obywatelki. Kobiety w przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX, (Kraków: Universitas, 2014).
• Wysłobocki, Tomasz. „Zapomniana płeć – jak rewolucja francuska nie chciała pamiętać o kobietach”, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica, nr 8, 2013, 223‒231.
• Zielińska, Teresa. „Radziwiłłowie herbu Trąby – dzieje rodu”, w: Sławomir Górzyński, Jolanta Grala, Włodzimierz Piwkowski, Violetta Urbaniak, Teresa Zielińska (red.). Radziwiłłowie herbu Trąby, (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1996), 3‒43.
• Żukowska, Elżbieta. „Starożytna Litwa w powieści gotyckiej. «Astolda» Anny Mostowskiej”, w: Katarzyna Eremus, Tadeusz Linkner (red.), Znane zapomniane. Z literatury polskiej XIX i XX wieku, (Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2011), 11‒35.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2022.02.13.04

Biblioteka Nauki

3200585