Propaganda w Polskiej Kronice Filmowej

• Authors: Justyna Kowalska

Title variants

EN

Propaganda in the Polish Film Chronicle

Abstracts

EN

Polish Film Chronicle was a party medium which, over the last 50 years of activity, was supposed to perform propaganda, cognitive and ludistic functions. Controlled by censorship institutions, it was using various manipulative measures aimed at the appropriate transfer of information or coverage of political, social, sports and cultural events. The use of various types of linguistic persuasion mechanisms, the selection of an appropriate, emotionally marked vocabulary, suggestive portrayal of objects or events or the use of directives are just some of the means taken by the editorial team of the Chronicle. All this to cope with the task of combining contained in the circulars with the instructions of censorship guidelines, and at the same time making the reception of their film magazine for the average viewer something pleasant, useful and educating. The aim of the article is to show the process of intensifying or easing the propaganda mechanisms in the implementation of the Polish Film Chronicle, as well as to indicate what measures taken by the editorial team in creating the Chronicle were intended to influence the viewer’s perception.

PL

Polska Kronika Filmowa była medium partyjnym, które na przestrzeni 50 lat działalności miało za zadanie pełnienie funkcji o charakterze propagandowym, poznawczym oraz ludycznym. Kontrolowana przez instytucje cenzorskie sięgała po przeróżne środki manipulacyjne mające na celu odpowiednie przekazanie informacji bądź relacjonowanie wydarzeń politycznych, społecznych, sportowych, a także kulturalnych. Stosowanie różnego rodzaju mechanizmów perswazji językowej, dobór odpowiedniego, nacechowanego emocjonalnie słownictwa, sugestywne ukazywanie przedmiotów bądź zdarzeń czy też stosowanie dyrektyw to tylko niektóre z zabiegów podejmowanych przez zespół redaktorski Kroniki. Wszystko to, by sprostać zadaniu połączenia zawartych w okólnikach z instrukcjami cenzorskimi wytycznych, a jednocześnie sprawienia, by odbiór ich magazynu filmowego dla przeciętnego widza był czymś przyjemnym, pożytecznym oraz kształcącym. Celem artykułu jest ukazanie procesu nasilania bądź łagodzenia mechanizmów propagandowych w realizacji Polskiej Kroniki Filmowej, a także wskazanie, które z podejmowanych przy tworzeniu Kroniki przez zespół redaktorski środków miały za zadanie wpłynąć na percepcję widza.

Keywords

PL

Polska Kronika Filmowa; propaganda; propaganda polityczna; cenzura; PRL

EN

Polish Film Chronicle; propaganda; political propaganda; censorship; PRL

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2022
• Issue: 2(13)
• Pages: 207-228

Dates

published

2022

Contributors

author

Justyna Kowalska

• Uniwersytet w Białymstoku

• https://orcid.org/0000000347313832

References

• Opracowania
• Biuletyn Informacyjny P. P., Film Polski, nr 14, 1946.
• Bláha, Renata. „Z kuchni do kopalń – wizja kobiecości w Polskiej Kronice Filmowej w latach 1947–1955”, Acta Humana, nr 7, 2016, 145–156.
• Cialdini, Robert B. Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, przeł. Bogdan Wojciszke, (Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1994).
• Cieśliński, Marek, Polska Kronika Filmowa. Podglądanie PRL-u, (Olszanica: Wydawnictwo Bosz, 2016).
• Cieśliński, Marek. Piękniej niż w życiu. Polska Kronika Filmowa 1944–1994, (Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2006).
• Ciunovič, Małgorzata. „O propagandzie w Polskiej Kronice Filmowej (na podstawie komentarza narracyjnego z lat 1971–1975)”, Załącznik Kulturoznawczy, nr 5, 2018, 77‒92.
• Czerkies, Joanna. Językowe mechanizmy kreowania świata postulowanego – analiza polskojęzycznej prasy nazistowskiej (1939–1945) ze zbiorów muzealnych Rzeszowa i Przemyśla, dysertacja doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Grażyny Filip, Kolegium Nauk Humanistycznych Instytutu Neofilologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2021.
• Dobek-Ostrowska, Bogusława. Fras, Janina. Ociepka, Beata. Teoria i praktyka propagandy, (Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997).
• Hendrykowski, Marek. „Polska Kronika Filmowa”, w: Małgorzata Hendrykowska (red.), Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945–2014), (Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018), 701‒724.
• Jędrzejski, Łukasz. „Wizerunki kobiet w Polskiej Kronice Filmowej w latach 1949–1953 (zarys problemu)”, Polityka i Społeczeństwo, nr 2 (13), 2015, 87‒97.
• Jowett, Garth S. O’Donnell, Victoria. Propaganda and Persuasion, (Beverly Hills: Sage, 1986).
• Kracauer Siegfried, Od Caligariego do Hitlera. Z psychologii filmu niemieckiego, przeł. Eugenia Skrzywanowa, Wanda Wertenstein, (Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza, 1958).
• Parsons, Talcott. Szkice z teorii socjologicznej, przeł. Alina Bentkowska, (Warszawa: PWN, 1972).
• Stelmach, Katarzyna. „Mediatyzacja propagandy – propagandyzacja mediów: wczoraj i dziś”, Zeszyty Prasoznawcze, t. 57, nr 2 (218), 2018, 410–419.
• Wasiuta, Olga. Klepka, Rafał (red.), Vademecum bezpieczeństwa informacyjnego, t. 1, (Kraków: AT Wydawnictwo ‒ Wydawnictwo Libron, 2020).
• Źródła internetowe
• Encyklopedie humanistyczne, hasło: montaż atrakcji [online] [dostęp: 1.09.2022]. Dostępny w World Wide Web: <https://encenc.pl/montaz-atrakcji/>.
• Słownik języka polskiego, hasło: tyraliera [online] [dostęp: 1.09.2022]. Dostępny w World Wide Web: <https://sjp.pwn.pl/slowniki/tyralier.html>.
• Żuchowska-Skiba, Dorota. Cenzura, Portal Open AHS E-podręczniki, [online] [dostęp: 1.09.2022]. Dostępny w World Wide Web: <https://pre-epodreczniki.open.agh.edu.pl/tiki-index.php?page=Cenzura>.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2022.02.13.09

Biblioteka Nauki

3200591