Kobiety i kobiecość w twórczości literackiej Wandy Maleckiej

• Authors: Katarzyna Westermark

Title variants

EN

Women and Femininity in the Literary Works of Wanda Malecka

Abstracts

EN

Wanda Malecka’s literary work remains a proof of her gradual acknowledgment of woman role in society. In the 1810’s and 1820’s she was experimenting with different Enlightment era literary genres, such as dialogue, fable and anecdote. The representation of femininity portrayed in those works was consequently mocking. The romantic poem “Wyjątek z historycznego poematu Wanda” marks the second phase, as it brings heroic lead female character, attributed with male features and desires. In the 1830’s the author focused on short sentimental novels, where the issues concerning gender inequalities were most visible.

PL

Twórczość literacka Wandy Maleckiej poświadcza jej stopniową emancypację intelektualną i uwrażliwienie na kwestie dotyczące pozycji kobiet. Przełom drugiej i trzeciej dekady XIX w. był dla niej okresem poszukiwań formalnych wśród gatunków oświeceniowych: dialogu, bajki, anegdoty. Prezentowany w nich obraz kobiecości pozostawał stereotypowo prześmiewczy. Drugi etap łączy się z powstaniem Wyjątku z historycznego poematu Wanda, tekstu poetyckiego, wystylizowanego zgodnie z estetyką romantyczną i przynoszącego kreację silnej, niemal androginicznej postaci kobiecej. Wreszcie lata 30. zostały zdominowane przez sentymentalną nowelę, najodważniej dotykającą kwestii nierówności płci.

Keywords

PL

Wanda Malecka; czasopisma kobiece; historia prasy; kobiecość; nowela sentymentalna; poemat romantyczny; romantyzm

EN

Wanda Malecka; magazines for women; history of press; femininity; sentimental novel; romantic poem; romanticism

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2023
• Issue: 1(14)
• Pages: 53-72

Dates

published

2023

Contributors

author

Katarzyna Westermark

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000167810276

References

• Źródła
• [Korespondencja Stanisława Jachowicza z lat 1846–1857], Biblio teka Narodowa, 1846–1857, sygn. 5775.
• Malecka, Wanda. „Braminka”, Wanda. Tygodnik Polski Płci Pięknej i Literaturze Poświęcony, t. 1, 1821.
• Malecka, Wanda. „Domownik” (tu: „Tłumaczenia w nowym guście, obrazek obyczajowy”, „Kobieta modna, powiastka z morałem”), Tygodnik Polski, t. 4, 1819.
• Malecka, Wanda. „Domownik” (tu: „Wieczór rozkoszny, Iwen i Rozamonda” „Dargo i Krymoina”), Wanda. Tygodnik Polski Płci Pięknej i Literaturze Poświęcony, t. 2, 1820.
• Malecka Wanda. „Ideały i rzeczywistość”, Wianek, 1837.
• Malecka, Wanda. „Miłość utajona. Powieść prawdziwa”, Tygodnik Polski i Zagraniczny, t. 3, 1818.
• Malecka, Wanda. „Opuszczona”, Niezapominajki, 1838.
• Malecka, Wanda. „Teraz dopiero kocham prawdziwie. Szkic z rzeczywistego życia”, Wianek, 1836.
• Malecka, Wanda. „Wyjątek z historycznego poematu Wanda” wraz ze wstępem prozą „Pieśni Wandy”, Rozmaitości Warszawskie, nr 3, 1826.
• Malecka, Wanda. „Wyjątek z historycznego poematu Wanda” wraz ze wstępem prozą „Pieśni Wandy”, Wanda. Tygodnik Nadwiślański, nr 4, 1828.
• Opracowania
• Bachórz, Józef. Kowalczykowa, Alina (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2009)
• Franke, Jerzy. Polska prasa kobieca w latach 1820–1918, (Warszawa: Wydawnictwo SBP, 1999).
• Gajkowska, Cecylia. „Malecka z Fryzów Wanda (1800–1860)”, Polski Słownik Biograficzny, t. 19, (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974).
• Giller, Agaton. Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberii, (Lipsk: F.A. Brockhaus, 1867).
• Jędrzejewski, Tomasz. Literatura w warszawskiej prasie kulturalnej pogranicza oświecenia i romantyzmu, (Kraków: Universitas, 2016).
• Kowalska, Aniela. Warszawa literacka w okresie przełomu kulturalnego, (Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961).
• Maślanka, Julian. Literatura a dzieje bajeczne (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990).
• Mortkowiczówna, Hanna. Podanie o Wandzie. Dzieje wątku literackiego (Warszawa: W Księgarni Towarzystwa Wydawniczego, 1927).
• The poems of Ossian, the son of Fingal. Translated by James Macpherson, Esq, t. 2, (Edinburgh: A. Constable and Co., 1805).
• Pol, Wincenty. Pamiętnik do literatury polskiej XIX wieku w dwudziestu prelekcjach mianych w radnej sali miasta Lwowa, (Lwów: nakładem autora, 1866).
• Pusz, Wiesław. „Nowy Parnas” przedromantycznej Warszawy. Bruno Kiciński i grono jego współpracowników, (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979).
• Rozmysł, Michał. „Mit założycielski Krakowa w twórczości autorek dziewiętnastowiecznych (Łubieńska – Malecka – Bośniacka – Deotyma)”, w: Sabina Brzozowska, Marek Dybizbański (red.), Mity założycielskie w literaturze XIX wieku (Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2018), 33–44.
• Sinko, Zofia. Proza fabularna w czasopismach polskich 1801–1830, (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988).
• Sokół, Zofia. „Z badań nad polską prasą kobiecą w latach 1818–1939”, Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, t. 22, 1983, 5–12.
• Sroczyńska, Bogumiła. „Działalność publicystyczna i literacka pierwszej polskiej kobiety redaktorki, Wandy Maleckiej (1800–1860)”, Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, t. 24, 1985–1986, 5–26.
• Żyrek-Horodyska, Edyta. „Gazeciarki. O dziennikarskich karierach kobiet w I połowie XIX wieku”, Rocznik Historii Prasy Polskiej, t. 22, z. 3, 2019,19–40.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2023.01.14.03

Biblioteka Nauki

3132133