Uprawnienia nadzwyczajne Prezydenta Rzeczypospolitej w świetle przepisów konstytucji kwietniowej z 1935 r.

• Authors: Krzysztof Prokop

Title variants

EN

Extraordinary powers of the President of the Republic of Poland in light of the April Constitution of 1935

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza uprawnień nadzwyczajnych Prezydenta w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 kwietnia 1935 r. (tzw. Konstytucji kwietniowej). Przyjmowała ona system rządów, w którym Prezydent sprawował funkcję najwyższego czynnika w państwie (hiperprezydencjalizm). Podlegały mu naczelne organy państwa, łącznie z parlamentem, rządem i sądami. W razie konieczności użycia Sił Zbrojnych do obrony państwa Prezydent mógł wprowadzić stan wojenny. Konstytucja pozwalała w takiej sytuacji na realizację szeregu uprawnień nadzwyczajnych, w tym wydawanie dekretów z mocą ustawy i powołanie izb parlamentarnych (Sejmu i Senatu) w zmniejszonym składzie. W razie wybuchu wojny Prezydent uzyskiwał możliwość mianowania Naczelnego Wodza oraz powołania swojego następcy, którego kadencja upływała trzy miesiące po zawarciu pokoju. Prezydent dysponował również uprawnieniami nadzwyczajnymi w czasie stanu wyjątkowego. Zdaniem autora artykułu na tle Konstytucji kwietniowej Prezydent mógł także realizować uprawnienia nadzwyczajne w razie niewykonywania przez podległe mu organy państwa zadań przypisanych im przez Konstytucję.

EN

The subject of the article is an analysis of the President’s extraordinary powers in the Constitution of the Republic of Poland of April 23, 1935 (the so-called April Constitution). It adopted a system of government in which the President held the function of the highest factor in the state (hyper-presidentialism). Supreme state organs, including parliament, government and courts, were subordinate to him. If it was necessary to use the Armed Forces to defend the state, the President could impose martial law. In such a situation, the Constitution allowed for the implementation of a number of extraordinary powers, including issuing decrees with the force of law and the establishment of parliamentary chambers (the Sejm and the Senate) in a reduced composition. In the event of war, the President was given the opportunity to appoint the Supreme Commander and to appoint his successor, whose term of office expired three months after the conclusion of peace. The President also had extraordinary powers during the state of emergency. According to the author of the article, against the background of the April Constitution, the President could also exercise extraordinary powers in the event of failure by the subordinate organs of the state to perform the tasks assigned to them by the Constitution.

Keywords

PL

prezydent; stany nadzwyczajne; II Rzeczpospolita; dekrety z mocą ustawy; siły zbrojne

EN

president; extraordinary powers; II Republic of Poland; decrees with the force of law; armed forces

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Miscellanea Historico-Iuridica
• Year: 2019
• Volume: 18
• Issue: 2
• Pages: 203-225

Contributors

author

Krzysztof Prokop

• https://orcid.org/0000000234474592

Identifiers

DOI

10.15290/mhi.2019.18.02.09

Biblioteka Nauki

621771