Wzorzec aktywności kobiety na polu oświaty w Galicji w drugiej połowie XIX wieku na przykładzie Zofii Romanowiczówny

• Authors: Katarzyna Świetlik

Title variants

EN

A model of women’s activity in the field of education in Galicia in the second half of the 19th century as illustrated by Zofia Romanowiczówna

Abstracts

EN

The article presents the profile of Zofia Romanowiczówna, Polish social activist, member of Lviv women’s associations, with particular emphasis on her professional activity. She was one of the distinguished figures, especially in the social and patriotic field. She was part of the developing women’s movements. The history of her family and her background are briefly presented. The article uses the materials authored by herself – a diary, as well as archives from foreign and domestic centers.

PL

W artykule przedstawiono sylwetkę Zofii Romanowiczówny, polskiej działaczki społecznej, członkini lwowskich stowarzyszeń kobiecych, ze szczególnym zaakcentowaniem jej aktywności zawodowej. Należała do postaci zasłużonych, zwłaszcza na niwie społecznej i patriotycznej. Wpisywała się w rozwijający się ruch kobiet. Przedstawiona została w skrócie historia jej rodziny, a także środowiska, z którego pochodziła. W artykule wykorzystano materiały jej autorstwa – dziennik, a także archiwalia z zagranicznych i krajowych ośrodków.

Keywords

PL

nauczycielka; oświata; Lwów; Galicja; Zofia Romanowiczówna

EN

teacher; education; Lviv; Galicia; Zofia Romanowiczówna

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Galicja. Studia i materiały
• Year: 2021
• Issue: 7
• Pages: 202-217

Dates

published

2021

Contributors

author

Katarzyna Świetlik

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

• https://orcid.org/0000000237426895

References

• Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy we Lwowie: zesp. 841, inw. 1, sygn. 122, k. 33.
• Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy we Lwowie: zesp. 841, inw. 1, sygn. 126, k. 43.
• Lwowska Naukowa Biblioteka im. Wasyla Stefanyka we Lwowie: zesp. 5, sygn. 6822, k. 3.
• Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu: Rkps Ossol. 5157/II, k. 105.
• Białynia Chołodecki J., Cmentarzyska i groby naszych bohaterów z lat 1794–1864 na terenie wschodniej Małopolski, Lwów 1928.
• Białynia Chołodecki J., Kamilla Poh. Szkic biograficzny, Lwów 1896.
• Bruchnalska M., Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowem, Miejsce Piastowe 1932.
• Dziennik ustaw i rozporządzeń krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem, cz. VIII, nr 20, 1871.
• Gryf-Kleszczyński T., „Zwolenniczka dumań anielskich” (w rocznicę powstania styczniowego), „Bluszcz”, nr 4, z 25 stycznia 1936 r., s. 6–7.
• Kronika, „Gazeta Lwowska”, nr 310, z 20 grudnia 1878 r.
• Ostaszewski-Barański K., Wiadomości statystyczne o mieście Lwowie, cz. V, Lwów 1894.
• Romanowiczówna Z., Cienie. (Kilka oderwanych kart z mojego życia), Lwów 1930.
• Romanowiczówna Z., Felicya z Wasilewskich Boberska. Życiorys, Lwów 1893.
• Romanowiczówna Z., Klaudynki. Kartka z dziejów patriotycznej pracy kobiet w Galicji, w drugiej połowie ubiegłego stulecia, Lwów 1913.
• Służba ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915–1918, Warszawa 1929.
• Wasylewski S., Grottger i Lwowianie, „Gazeta Lwowska”, nr 43, z 22 lutego 1928, s. 3.
• Wasylewski S., Panna Zofia, „Gazeta Lwowska”, nr 27, z 2 lutego 1928, s. 3.
• Wasylewski S., Panna Zofja, „Gazeta Lwowska”, nr 26, z 1 lutego 1928, s. 3.
• Zygmuntowicz Z., W 66 rocznicę Powstania Styczniowego. 1863–1929. Weteranom lwowskim w hołdzie, Lwów 1929, s. 7, 9.
• Bujak J., Romanowiczówna Zofia [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988, s. 598–599.
• Dutka W., Kobiety w powstaniu styczniowym w świetle historiografii powstańczej 1863–1918, „Studia Gdańskie”, t. XXXI, s. 265–276.
• Fras Z., Romanowicz Piotr [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988, s. 593.
• Harmak A., Prototypy ról kobiecych w kanonie polskiej literatury dziewiętnastowiecznej [w:] Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, t. 2, red. W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2001, s. 255–279.
• Hoff J., Wzory obyczajowe dla kobiet w świetle kodeksów obyczajowych XIX i początków XX wieku [w:] Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, t. II, cz. 1, Warszawa 1992.
• Jamrożek W., Kobiety w edukacji i pracy społeczno-oświatowej w świetle koncepcji galicyjskiej socjalnej demokracji [w:] Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, t. 2., red. W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2001.
• Jeleński S., Śladami Pitagorasa – Rozrywki matematyczne, Poznań 1951.
• Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1990.
• Meissner A., Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Rzeszów 1999.
• Michalska-Bracha L., Między pamięcią a historiografią. Lwowskie debaty o powstaniu styczniowym 1864–1939, Kielce 2011.
• Najdus W., O prawa obywatelskie kobiet w zaborze austriackim [w:] Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym w XIX i początkach XX wieku. Zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1994.
• Orłowicz M., Przewodnik po Lwowie. Plan stołecznego królewskiego miasta Lwowa z 1894 r., Krosno 2004.
• Poklewska K., „Życie moje dwoistym prądem płynie”. O Zofii Romanowiczównie i jej dziennikach, „Pamiętnik Literacki” 2008, nr 4, s. 23–44.
• Romanowiczówna Z., Dziennik lwowski 1842–1930, t. 1: 1842–1887, z autografu wydał, komentarzami, biogramami i wstępem opatrzył Z. Sudolski, Warszawa 2005; t. 2, Warszawa 2005, s. 130.
• Ryszkiewicz A., Reichan Alojzy [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988, s. 43–45.
• Stocki E., Maciejowski Feliks Jan Nepomucen Erazm [w:] Polski słownik biograficzny, t. 19, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974, s. 52–53.
• Sudolski Z., Jeremi. Opowieść biograficzna o Kornelu Ujejskim, Warszawa 1986.
• Sudolski Z., Zofia Romanowiczówna – heroiczny wzorzec kresowianki (w świetle nieznanego „Dziennika” z lat 1842–1930) [w:] Kresowianki: krąg pisarek heroicznych, red. K. Stępnik, M. Gabryś, Lublin 2006, s. 11–18.
• Tabaka Z., Szkolnictwo ludowe w Galicji Zachodniej u progu ery autonomicznej, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, z. 35, Kraków 1970.
• Załęczny J., Weteranki Powstania Styczniowego wobec rzeczywistości odradzającej się Rzeczypospolitej, „Niepodległość i Pamięć” 2014, nr 3–4, s. 49 64.
• Załęczny J., Zofia Romanowiczówna – lwowska aktywistka z powstańczym rodowodem [w:] Kobiety na Kresach na przełomie XIX i XX wieku, red. A. Dawid i J. Lusek, Warszawa 2016, s. 277–286.

Identifiers

DOI

10.15584/galisim.2021.7.10

Biblioteka Nauki

2077231