Romana Ingardena opalizacje i oscylacje literackie

• Authors: Artur Mordka

Title variants

EN

Roman Ingarden’s literary opalizations and oscillations

Abstracts

EN

The aim of this article is to present Roman Ingarden’s concept of literary opalization and oscillation. The problem of specific literary ambiguity, vagueness, variability will be considered on two complementary planes. The first plane will describe the phenomenon of opalescence and oscillation of the sound and meaning of a linguistic expression, while the second plane will focus on the layer of literary appearances and represented objects. Adopting such an order of considerations will make it possible to indicate those ‘places’ of a literary work of art in which this phenomenon is clearly present and sometimes determines its aesthetic value.

PL

Celem tego artykułu jest prezentacja Romana Ingardena koncepcji opalizacji i oscylacji literackich. Problem specyficznej literackiej niejednoznaczności, niejasności, zmienności zostanie rozważony na dwóch uzupełniających się płaszczyznach. Na płaszczyźnie pierwszej opisane zostanie zjawisko opalizacji i oscylacji brzmienia i znaczenia wyrażenia językowego, zaś na płaszczyźnie drugiej zostanie ono uchwycone w warstwie literackich wyglądów i przedmiotów przedstawionych. Przyjęcie takiego porządku rozważań pozwoli wskazać na te „miejsca” literackiego dzieła sztuki, w których zjawisko to jest wyraźnie obecne i niekiedy przesądza o jego wartości estetycznej.

Keywords

PL

Roman Ingarden; opalizacja; oscylacja; dzieło literackie; Franz Kafka

EN

Roman Ingarden; opalization; oscillation; literary work; Franz Kafka

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Galicja. Studia i materiały
• Year: 2022
• Issue: 8: "Filozofia w Galicji III"
• Pages: 284-305

Dates

published

2022

Contributors

author

Artur Mordka

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000315655053

References

• Bartoszyński K., O niektórych założeniach estetyki Romana Ingardena [w:] W kręgu filozofii Romana Ingardena, red. W. Stróżewski i A. Węgrzecki, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa– Kraków 1995.
• Chwistek L., Werbalna metafizyka [w:] Wybór pism estetycznych, wprowadz., wybór i oprac. T. Kostyrko, Universitas, Kraków 2004.
• Fieguth R., Ingardena sprawa „Istoty liryzmu” [w:] W kręgu filozofii Romana Ingardena. Materiały z konferencji Kraków 1995, PWN, Warszawa–Kraków 1995.
• Garlej B., „Niejasność” – o jakości estetycznie doniosłej w [Nie myśl, nie pisz…] C.K. Norwida [w:] Estetyka Romana Ingardena a praktyka interpretacyjna, red. B. Garlej, B. Kuczera- -Chachulska, A. Tyszczyk, Wyd. Naukowe UKSW, Warszawa 2018.
• Garlej B., Warstwowość dzieła literackiego w ujęciu Romana Ingardena. Koncepcja, rozwinięcie, recepcja, Universitas, Kraków 2015.
• Hołówka J., Lektura i metafizyka, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2020, R. 29, nr 4 (116).
• Ingarden R., Gegenstand und Aufgaben der Literaturwissenschaft. Aufsätze und Diskussionsbeiträge (1937–1964), ausgewählt und eingeleitet von R. Fieguth, Max Niemeyer Verlag, Tübingen 1976.
• Ingarden R., O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przekł. M. Turowicz, Państwowe Wyd. Naukowe, Warszawa 1960.
• Ingarden R., O poznawaniu dzieła literackiego, z języka niemieckiego przeł. D. Gierulanka, Państwowe Wyd. Naukowe, Warszawa 1976.
• Ingarden R., Szkice z filozofii literatury, t. 1, Spółdzielnia Wydawnicza „Polonista”, Łódź 1947.
• Ingarden R., Wykłady i dyskusje z estetyki, wybór i oprac. A. Szczepańska, wstęp W. Stróżewski, PWN, Warszawa 1981.
• Kafka F., Proces, przeł. B. Schulz, Wyd. Literackie, Kraków 1994.
• Kostyrko T., Leon Chwistek jako filozof sztuki i uczestnik życia artystycznego [w:] L. Chwistek, Wybór pism estetycznych, wprowadz., wybór i oprac. T. Kostyrko, Universitas, Kraków 2004.
• Kotowa B., Założenia filozoficzne programu badań literackich Romana Ingardena, PWN, Poznań 1980.
• Kuczera-Chachulska B., Z Ingardenowskiej estetyki poezji, Wyd. Naukowe UKSW, Warszawa 2019.
• Kuliniak R., Pandura M., Lwowskie seminarium arystotelesowskie Romana Witolda Ingardena, Wyd. Marek Derewiecki, Kęty 2020.
• Lorenc I., Intencjonalność a fikcja. Aktualność fenomenologicznych rozwiązań estetyki Romana Ingardena [w:] Doświadczenie świata. Eseje o myśli Romana Ingardena, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2020.
• Lwowskie czwartki Romana W. Ingardena 1934–1937. W kręgu problemów estetyki i filozofii literatury, wstęp i oprac. D. Ulicka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2020.
• Maciaszek J., Uwagi na temat Ingardenowskiej teorii znaczenia, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2020, R. 29, nr 4 (116).
• Majewska Z., Świat kultury Romana Ingardena, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• Martuszewska A., Ingardenowskie światy możliwe [w:] Z inspiracji Ingardenowskiej w teorii literatury, red. A. Stoff, Toruń 2001.
• Mordka A., Leona Chwistka oscylacje artystyczne, „Galicja. Studia i materiały” 2019, t. 5: Filozofia w Galicji II, s. 254–271.
• Szczepańska A., Estetyka Romana Ingardena, PWN, Warszawa 1989.
• Tuwim J., Atuli mirohłady, „Wiadomości Literackie” 1935, nr 8 (588).
• Tyszczyk A., Poezja cyfrowa – „przypadek graniczny” literatury [w:] Doświadczenie świata. Eseje o myśli Romana Ingardena, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2020.
• Ulicka D., Granice literatury i pogranicza literaturoznawstwa. Fenomenologia Romana Ingardena w świetle filozofii lingwistycznej, Wyd. Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1999.
• Ulicka D., Ingardenowska filozofia literatury. Konteksty, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1992.
• Ulicka D., O dziele literaturoznawczym Romana Ingardena [w:] Doświadczenie świata. Eseje o myśli Romana Ingardena, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2020.

Identifiers

DOI

10.15584/galisim.2022.8.19

Biblioteka Nauki

2233577