Lightweight dwellings of the Funnel Beaker Culture from Vynnyky-Lysivka (Western Ukraine) and the phase CII of the Tripolye Culture from Gordinești II-Stinca goală (Northern Moldova) as examples of houses from the late 4th Millennium BC

• Authors: Małgorzata Rybicka , Andryi Hawinskyj , Dariusz Król

Abstracts

EN

The paper presents the issue of house constructions from the second half of the 4th millennium BC in western Ukraine and northern Moldova. While numerous reports concerning the dwellings of the Funnel Beaker Culture from the area east of the Bug River has been published, these accounts did not provide enough information to precisely assess their construction details. The first such structure whose features can be described in detail is the house from the site Lysivka in Vynnyky. The construction of the dwelling was lightweight, analogous to residential structures from the eastern group of the Funnel Beaker Culture. Another debatable topic was the characteristics of houses of the Gordinești group of the Tripolye Culture. Archaeological research at the site of Gordinești II-Stînca goală proved that communities of the late stage of this culture lived in lightweight houses that were built using clay. Neither the residential structures from the Vynnyky-Lysivka site, nor those from the site of Gordineşti II-Stînca goală, should be regardedas analogy to the classical “ploshchadkas” of the Tripolye Culture.

Keywords

EN

dwellings; Funnel Beaker Culture; Gordinești group; western Ukraine; northern Moldova

• Publisher: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie; Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego; Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego
• Journal: Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego
• Year: 2022
• Issue: 43
• Pages: 17-28

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Rybicka

• Institute of Archaeology of the University of Rzeszów

author

Andryi Hawinskyj

• Ivan Krypiakevych Institute of Ukrainian Studies of the National Academy of Sciences of Ukraine

author

Dariusz Król

• Institute of Archaeology of the University of Rzeszów

References

• Chernovol D. 2021. Utility structures of the Tripolye Culture. Sprawozdania Archeologiczne 73/2, 47–66.
• Cynkałowski A. 1961. Materiały do pradziejów Wołynia i Polesia Wołyńskiego. Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne.
• Dergachev V.A. 1973 = Дергачев В.А. 1973. Позднетрипольское поселение у с. Гординешты. Археологические исследованияв Молдавии (1970–1971 gg.), 90–100. Кишинев.
• Dergachev V.A. 1980 = Дергачев В.А. Памятники позднего Триполья. Кишинев: Штиинца.
• Diachenko A., Rybicka M., Hawinskyj A., Król D., Sîrbu G. 2019. New excavations in Vynnyky and the issue of the Funnel Beaker culture – Tripolye frontier. In: A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu (eds.), Between the East and the West. Dynamic of social changes from the Eastern Carpatians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), 17–30. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Grygiel R. 1986. The household cluster as a fundamental social unit of the Lengyel culture in the Polish Lowlands. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 31, 43–334.
• Gumiński W. 1989. Gródek Nadbużny. Osada kultury pucharów lejkowatych. Wrocław–Warszawa–Kraków–Łódź: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN, Ossolineum.
• Hawinskyj A., Pasterkiewicz W., Rybicka M. 2013. Kotoryny, rej. Żydacziw, stan. Grodzisko III. Osadnictwo z okresu neolitu. In: K. Harmatowa, J. Machnik, M. Rybicka (eds.), Natural environment and man on the upper Dnister – region of the Halyč-Bukačivci Basin – in prehistory and early mediaeval period (= Prace Komisji Prehistorii Karpat PAU 6), 169–284. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Hawinskyj A., Rybicka M. 2021. Konstrukcje budowlane kultury pucharów lejkowatych ze stanowiska Winniki-Lisiwka na zachodniej Ukrainie. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Hawinskyj A., Rybicka M., Król D. 2021. Radiocarbon dating of the Funnel Beaker culture settlement in Vynnyky-Lysivka (Western Ukraine). Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 42, 15–24.
• Konopla V., Gavins’kij A. 2013. Poselennja kul’turi lijčastogo posudu Rudniki v pivnocno-shidnomu Peredkarpatti. In: A. Pozikhovvski, J. Rogoziński, M. Rybicka (eds.), Na pograniczu kultury pucharów lejkowatych i kultury trypolskiej (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 26), 37–54. Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Kośko A. 1981. Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Grupa mątewska. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
• Król D., Rybicka M. 2022. Chronologia radiowęglowa stanowisk grupy Gordinești kultury trypolskiej z północnej Mołdawii i zachodniej Ukrainy. Archeologia Polski 67, 9–30.
• Kruk J. 1980. Gospodarka w Polsce południowo-wschodniej w V–III tysiącleciu p.n.e. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Kruk J., Milisauskas S. 1999. Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu. Kraków: Instytut Archeologii PAN.
• Markevich V. 1981 = Маркевич В. 1981. Поздне трипольские племена северной Молдавии. Кишинев: Штиинца.
• Papiernik P., Rybicka M. 2002. Annopol. Osada kultury pucharów lejkowatych na Pojezierzu Gostynińskim. Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Fundacja Badań Archeologicznych im. Profesora Konrada Jażdżewskiego.
• Peleshchyshyn M. 1998a = Пeлещишин M. 1998a. Проблеми історії трипільських племен Західної Волині, Межиріччя Західного Бугу та Дністра. In: M. Бандрівський, Л. Крушельницька, O. Купчинський (eds.), Записки Наукового товариства імені Т. Шевченка 235 (CCXXXV), 175–192. Львів.
• Peleshschyshyn M. 1998b = Пeлещишин M. 1998b. Археологічні poбoти у Винниках. Археологічні Дослідження Львівського Університетu 3, 5–23.
• Peleshschyshyn M. 1998c = Пeлещишин M.1998c. Розкопки у Винниках біля Львова у 1997–98 gg. Археологічні відкриття в Україні 1997–1998 gg. 124–125. Київ.
• Peleshchyshyn M.A. 2004 = Пeлещишин MA. 2004. Енеолітичне поселення Зимне в Західній Волині. Тернопіль.
• Pelisiak A. 2003. Osadnictwo. Gospodarka. Społeczeństwo. Studia nad kulturą pucharów lejkowatych na Niżu Polskim. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Pelisiak A., Rybicka M., 2021. Settlements and economy of the Funnel Beaker Culture communities. Archaeological and palynological evidence from the annually laminated lake bottom sediments (Gostynin Lake District, central Poland). Sprawozdania Archeologiczne 73/2, 67–92.
• Pozikhovskyj O. 2019. An attempt to define a chronology of the Late Tripolye settlement near the village of Holyshiv in the Western Volhynia. In: A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu (eds.), Beetwen the East and the West. Dynamic of Social Changes from the Eastern Carpatians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), 31–42. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Przybyła M., Sîrbu G., Rybicka M., Król D., Sîrbu L. 2017. Some results of the Geophysical Investigation at the Late Eneolithic Settlement of Gordineşti II-Stinca goală, Edinet District, Republica od Moldova. Analecta Archaeologica Ressoviensia 12, 49–58.
• Rassamakin Y. 2013. From the Late Eneolithic Period to the Early Bronze Age in the Black Sea Steppe: What is the Pit Grave Culture (Late Fourth to Mid-Third Millennium BC)? In: V. Heyd, G. Kulcsár, V. Szeverényi (eds.), Transitions to the Bronze Age. Interregional Interaction and Socio-Cultural Change in the Third Millennium BC Carpathian Basin and Neighbouring Regions, 113–138. Budapest.
• Rybicka M. 2004. Kultura pucharów lejkowatych na Pojezierzu Gostynińskim. Chronologia, osadnictwo, gospodarka. Łęczyca: Muzeum w Łęczycy.
• Rybicka M. 2017. Kultura trypolska – kultura pucharów lejkowatych. Natężenie kontaktów i ich chronologia (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 37). Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Rybicka M., Hawinskyi A., Król D., Diachenko A. 2018. Eastern impulses in the eastern group of the Funnel Beaker culture. Papers and Materials of the Archaeological and Ethnographic Museum in Łódź. Archaeological Series 47, 395–419.
• Rybicka M., Hawinskyj A., Pasterkiewicz W. 2019. Leżnica, stanowisko Czub – osiedle kultury pucharów lejkowatych na zachodnim Wołyniu z analizą zabytków krzemiennych autorstwa Witalija Konopli. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Rzepecki S. 2014. Wilkostowo, stan. 23/24. Neolityczny kompleks osadniczy 1. Łódź: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego.
• Sîrbu G., Król D. 2021. Dwellings and their nearest surroundings in the 4th millenium BC in the Eastern Carpathian area: a case study from the Gordinești-Stinca goală settlement. Sprawozdania Archeologiczne 73/2, 93–108.
• Sîrbu G., Król D., Heghea S. 2020. The Late Eneolithic Groups from the Dniester-Prut Interfluve: Some questions of their external contacts and chronology. Baltic-Pontic Studies 24, 104–139.
• Sîrbu G., Rybicka M., Diachenko A., Król D., Sîrbu L., Burlacu V. 2019. Preliminary results of archaeological investigations at the Gordineşti II-Stinca goală settlement. The 2016 campaign. In: A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu (eds.), Beetwen the East and the West. Dynamic of social changes from the Eastern Carpatians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), 103–126. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Verteletskyi D. 2020. Kultura trypolska etapu CII w międzyrzeczu Dniestru, Bugu i Horynia. Unpublished doctoral thesis: Institute of Archaeology of the Rzeszów University. Rzeszów.
• Videjko M. 2013 = Відейко M. 2013. Комплексное изучение крупных поселения трипольской культуры IV–III тыс. до н.э. Saarbrücken: Lambert Academic Publishing.
• Videjko M., Burdo N. 2015 = Відейко M., Бурдо N. 2015. «Мегаструктура» - храм на трипільському поселенні біля с. Небелівка. In: A. Diachenko, F. Menotti, S. Ryzhov, K. Bunyatyan, S. Kadrow (eds.), The Cucuteni-Trypillia Cultural complex and its neighbours, Essays in Memory of Volodymyr Kruts, 309–336. L’viv: Astrolabe.

Identifiers

DOI

10.15584/misroa.2022.43.2

Biblioteka Nauki

3145580