Ochrona zasobów natury i rodziny w perspektywie aksjologicznej

• Authors: Michał Gabriel Woźniak

Title variants

Ochrona zasobów natury i rodziny w perspektywie aksjologicznej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor artykułu przyjmuje założenie, że depozyt wartości duchowych jest istotną siłą sprawczą woli poznawania funkcji odpowiedzialności, szukania ex ante skutecznych środków działania dla życia w dobrostanie i równoczesnego bycia dobrym i dlatego nie może być pomijany w rozwiązywaniu zagrożeń rozwojowych człowieka, w tym również w zakresie ograniczania ryzyka ekologicznego. Z perspektywy aksjologicznej sens efektywności ekonomicznej, wzrostu aktywów biznesowych i konkurencyjności staje się oczywisty wówczas, jeśli jest umocowany w mechanizmach koordynacji, instytucjach, narzędziach regulacji i strategiach działania przynoszących pozytywne odzwierciedlenie w dobrostanie odnoszącym się do całej przestrzeni rozwoju zintegrowanego, obejmującej nie tylko sferę ekonomii, społeczną, natury, ale również duchową i biologii ludzkiej,polityczną, wiedzy, technologiczną i konsumpcji. Z tej perspektywy badawczej zaprezentowano refleksje nad etycznymi podstawami edukacji i wychowania dla poszanowania zasobów natury i rodziny. Poprzedzono je ukazaniem najważniejszych koncepcji zmniejszania ograniczeń dla rozwoju ze strony sfery natury oraz krytyki lansowanych programów ochrony jej zasobów. Z tych refleksji wywiedziono celowość uruchomienia mechanizmów oddolnego pchania innowacji i wymuszania strategii proekologicznych spójnych ze zharmonizowanym we wszystkich sferach bytu ludzkiego rozwojem. Wskazano też na potrzebę modernizacji kapitału ludzkiego opartą na uporządkowanych aksjologiczne celach z wykorzystaniem w tym celu również instytucji rodziny i religii.

EN

The author of the article assumes that the deposit of values is an important driving force of the will to discover the function of responsibility, to search ex ante for effective means of action for life in well-being and at the same time to be ethical, and therefore it cannot be ignored in solving human development risks, including ecological risk reduction. From an axiological perspective, the sense of economic efficiency, growth of business assets and competitiveness become evident if they is anchored in the coordination mechanisms, institutions, regulatory tools and action strategies that bring positive effects in well-being relating to the entire space of integrated development, including not only the economic, social, and natural, but also spiritual and human biology, political, knowledge, technological, and consumption spheres, respecting the synergies and entropies arising from the coupling between them. From this research perspective, reflections on the ethical foundations of education and upbringing for the respect of nature and the family are presented. They are preceded by the presentation of the most important concepts of constraints on development from the sphere of nature and the criticism of the promoted programmes of nature conservation. From these reflections it was concluded that it is advisable to activate the mechanisms of bottom-up innovation pushing and enforcing pro-ecological strategies coherent with harmonised development in all spheres of human existence. It was also pointed out that there is a need to modernise human capital based on axiologically ordered goals, also using for this purpose the institutions of family and religion.

Keywords

PL

rozwój zrównoważony; kryzys ekologiczny; polityka proekologiczna; aksjologia ekorozwoju; edukacja ekologiczna; rozwój zrównoważony; kryzys ekologiczny; polityka proekologiczna; aksjologia ekorozwoju; edukacja ekologiczna

EN

sustainable development; environmental crisis; environmental policy; axiology of eco-development; environmental education

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2021
• Issue: 66
• Pages: 155-181

Dates

published

2021-06-30

Contributors

author

Michał Gabriel Woźniak

• Instytut Ekonomii i Finansów Uniwersytet Rzeszowski

References

• Barber, R. B. (2007). Consumed: How Markets Corrupt Children, Infantilize Adults, and Swallow Citizens Whole. New York: W. W. Norton & Company (polski przekład) 2008, Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie, m MUZA.
• Bąkowska, K., Lachowicz, M., Marczewski, K. (red.). (2019). Indeks Odpowiedzialnego Rozwoju. PKB to za mało. Warszawa: Polski Instytut Ekonomiczny.
• Beltz, F., Peattie, K. (2010). Sustainability Marketing, Global Perspektive, John Wiley & Sons, West Sussex. United Kingdom: John Willey & Sons, West Sussex.
• Benedykt XVI. (2009). Encyklika Caritas in veritate. O inteligentnym rozwoju ludzkim w miłości. Watykan: Liberia, Edicia Vaticana.
• Biesaga, T. SDB. (2004). Komórki macierzyste i klonowanie człowieka – nadzieje i zagrożenia. Medycyna Praktyczna, 10, 21–25.
• Bołdyrew, A. (2012). Maltuzjanizm i neomaltuzjanizm a koncepcja rodziny w polskiej myśli społecznej u schyłku XIX i w pierwszych dekadach XX wieku, „Społeczeństwo i Rodzina”. Łódź: Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii Uniwersytetu Łódzkiego.
• Building a Paris Agreement Compatible (PAC) energy scenarioCAN Europe/EEB technical summary of key elements. (2020). Pobrane z: https://www.pac-scenarios.eu/fi-leadmin/user_upload/PAC_scenario_technical_summary_29jun20.pdf (2021.02.18).
• Chyrowicz, B. (2000). Bioetyka i ryzyko: argument „równi pochyłej” w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Dokumenty Końcowe konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój” (1993). Szczyt Ziemi: Rio de Janeiro, 3–14 czerwca 1992 r. Warszawa: Instytut Ochrony Środowiska.
• Ekologia integralna. Czy Kościół ma stać się kolejną „organizacją pozarządową”? (2018). Pobrane z: http://www.pch24.pl/ekologia-integralna--czy-kosciol-ma-stac-sie-kolejna-organizacja-pozarzadowa--,60791,i.html#ixzz68PDzbpN8 (2019.11.20).
• Encyklika Laudato Si' Ojca Świętego Franciszka poświęcona trosce o wspólny dom. (2015). Watykan: Drukarnia Watykańska.
• Furmanek, W. (2016). Współczesność – zagrożenia dotyczące świata wartości. Studia Paedagogica Ignatiana. Rocznik Wydziału Pedagogicznego Akademii „Ignatianum” w Krakowie, 19 (1), 125–155. DOI: 10.12775/SPI.2016.1.007
• Gudowski, J. (2009). Profesor Ignacy Sachs jako prekursor koncepcji zrównoważonego rozwoju. W: D. Kiełczewski (red.), Od koncepcji ekorozwoju do koncepcji zrównoważonego rozwoju (s. 13–14). Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku.
• Hull, Z. (1996). Współczesny kryzys ekologiczny a technika. Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 10, 177–187.
• Jan Paweł II (1987). Encyklika Sollicitudo rei socialis. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
• Kołodko, G. W. (2013), Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości. Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Koźmiński, A. K., Noga, A., Piotrowska, K., Zagórski, K. (2017). Economics of Social Emotions: Functional Equilibrium vs. Disequilibrium in the Polish Economy Based on the BDI Indicator, 1999–2016. Ekonomista, 6, 644–674.
• Meadows, D. H., Meadows, D. L., Randers, J., Behrens, W. W. (1972). The Limits to growth; a report for the Club of Rome's project on the predicament of mankind. New York: Universe Books. (edycja polska: 1972), Granice Wzrostu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Meadows, D. H., Meadows, D. L., Randers, J. (1992). Beyond the Limits. Post Mills: Chelsea Green Publishing Company (edycja polska: 1995), Przekraczanie granic. Globalne załamanie czy bezpieczna przyszłość. Warszawa: PWE.
• Michalski, M. A. (2014). Znaczenie rodziny dla międzypokoleniowej transmisji kultury gospodarczej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Mishan, E. J. (1967). The Coct of Economic Growth, Staples Press (edycja polska: 1986), Spór o wzrost gospodarczy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Piontek, B., Piontek, F. (2016). Development from theory to practice. Aachen: Shaker Verlag.
• Przemówienie papieża Franciszka do członków konferencji ekologicznej w 3. rocznicę „Laudato si', 6.07.2018. Pobrane z: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/ekologia_06072018.html (2019.12.15).
• Randers, J. (2012). 2052: A Global Forecast for the Next Forty Years. Chelsea: Green Publishing, White River Junction, Vermont, (edycja polska: 2014), Rok 2052. Globalna prognoza na następne czterdzieści lat. Raport dla Klubu Rzymskiego dla upamiętnienia 40. rocznicy Granic Wzrostu. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Janusza Korczaka w Warszawie.
• Raport (2018). Realizacja celów zrównoważonego rozwoju, Raport przyjęty przez Radę Ministrów 5 czerwca 2018 r. Pobrane z: http://unic.un.org.pl/files/259/Polska_VNR_20180615.pdf (2019.11.12).
• Rogal, H. (2010). Nachholtige Ökonomie. Ökonomische Teorie und Praxss einer Nachaltigen Entwiclung. Marburg: Metropolis-Verlag (edycja polska), Ekonomia rozwoju zrównoważonego. Teoria i praktyka. Warszawa: Zysk i S-ka.
• Sen, A., Fitoussi, J. P., Stiglitz, J. (2013). Błąd pomiaru. Dlaczego PKB nie wystarcza. Warszawa: PTE.
• Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Pobrane z: https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld (2019.11.10).
• WCDE. (1987). Our Common Future. World Commission on Environment and Development.
• Woźniak, M. G. (2019). Integrated development and modernisation of human capital are needed. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 60 (4), 7–30. DOI 10.15584/ nsawg.2019.4.1
• Woźniak, M. G., Dobija, M. (red.). (2019). Gospodarka Polski 1918–2018. Tom 2. W kierunku godziwych wynagrodzeń i wzrostu produktywności pracy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2021.2.11