O kilku sposobach uobecniania się motywu wolności lub jej braku w powieściach Pauliny Wilkońskiej

• Authors: Maria Berkan-Jabłońska

Title variants

EN

On several ways in which the motif of freedom, or lack thereof, is present in Paulina Wilkońska's novels

Abstracts

EN

The main subject of this article is the several ways in which the motif of freedom, or the lack of it, is made present in the novels of Paulina Wilkońska, a representative of the 19th-century popular literature. The issue is discussed in relation to three aspects. The first is related to the thematization of the desire for freedom and the experience of national bondage. The second issue concerns the limitations of subjectivity in the social space, with particular attention to the situation of young people, enslaved by prejudices and financial pressures. The third dimension of the analysis includes strategies of authorial freedom, expressed in the pleasure of writing and its self-therapeutic function, as well as selected treatments that sustain the bond with the reader. For it is the reader who is treated here as the implicit but extremely important protagonist of Wilkońska's fiction.

PL

W niniejszym artykule przedmiotem uwagi jest kilka sposobów uobecniania się motywu wolności lub jej braku w powieściach Pauliny Wilkońskiej, reprezentantki literatury popularnej XIX wieku. Zagadnienie to omówiono w odniesieniu do trzech sfer. Pierwsza z nich wiąże się z tematyzacją pragnienia wolności i doświadczania niewoli narodowej. Druga dotyczy ograniczeń swobody podmiotu w przestrzeni społeczno-obyczajowej, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji młodych ludzi poddanych przemocy przesądów i naciskom finansowym. Trzeci wymiar analizy obejmuje strategie wolności odautorskiej, wyrażające się w przyjemności pisania i jego autoterapeutycznej funkcji oraz wybranych zabiegach podtrzymujących więź z czytelnikiem. Bowiem to właśnie czytelnik jest tu traktowany jako niejawny, ale niezwykle ważny bohater prozy Wilkońskiej.

Keywords

EN

Paulina Wilkońska; 19th century popular novel; national slavery; Polish-Jewish relations in literature; motif of reading in literature; self-therapeutic function of literature

PL

Paulina Wilkońska; powieść popularna XIX wieku; niewola narodowa; relacje polsko-żydowskie w literaturze; motyw czytelnictwa w literaturze; autoterapeutyczna funkcja literatury

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Tematy i Konteksty
• Year: 2023
• Volume: 18
• Issue: 13
• Pages: 185-205

Dates

published

2023

Contributors

author

Maria Berkan-Jabłońska

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000271376094

Identifiers

DOI

10.15584/tik.2023.11

Biblioteka Nauki

27311168