Rozwój przemysłu w Polsce w latach trzydziestych XX wieku

• Authors: Urszula Zagóra-Jonszta

Title variants

EN

Industrial Development in Poland in the 1930s

Abstracts

EN

The economic situation of Poland in the 1930s was characterized by big extremes: from the great economic crisis to accelerated development in the second half of the decade. The aim of the article is to trace the development of industry over second decade of reborn Poland. The article uses statistical data on the discussed issues and uses the source analysis method and description method. It was based on both pre-war and post-war literature. Changes in the economic situation were reflected in the condition of the industry, the importance of which was growing. The intention of the government was to transform the country from an agricultural-industrial one into an industrial-agricultural one. The ambitious goals that guided the economic policy were not fully achieved, but efforts were made to ensure the country’s development and, despite economic and political difficulties, they were largely achieved. The largest investment in the interwar period comes to the fore: the Central Industrial District. The crisis also intensified the process of cartelization of the industry, which resulted in an open “price scissors”. In the late 1930s, the harmful activity of capital resulted in the polonization of global corporations.

PL

Sytuacja gospodarcza Polski w latach 30. XX w. charakteryzowała się dużymi skrajnościami: od wielkiego kryzysu gospodarczego do przyspieszonego rozwoju w drugiej połowie dekady. Celem artykułu jest prześledzenie rozwoju przemysłu w drugiej dekadzie odrodzonej Polski. W artykule wykorzystano dane statystyczne dotyczące omawianej problematyki oraz zastosowano metodę analizy źródłowej i metodę opisową. Oparto się zarówno na literaturze przedwojennej, jak i współczesnej. Zmiany koniunktury odzwierciedliły się w kondycji przemysłu, którego znaczenie rosło. Zamiarem rządu było przekształcenie kraju o przewadze rolnictwa w przemysłowo-rolniczy. Ambitne cele, jakie przyświecały polityce gospodarczej, nie zostały w pełni zrealizowane, ale starano się zapewnić rozwój kraju i mimo trudności gospodarczych i politycznych udało się to w dużej mierze osiągnąć. Na pierwszy plan wysuwa się największa inwestycja okresu międzywojennego: Centralny Okręg Przemysłowy. Kryzys zintensyfikował również proces kartelizacji przemysłu, czego konsekwencją były rozwarte „nożyce cen”. Szkodliwa działalność zagranicznych kapitałów skutkowała pod koniec lat 30. polonizacją największych koncernów.

Keywords

PL

przemysł; lata trzydzieste XX w.; Druga Rzeczpospolita

EN

industry; 1930s; Second Polish Republic

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Journal: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Year: 2024
• Volume: 68
• Issue: 1
• Pages: 151-160

Dates

published

2024

Contributors

author

Urszula Zagóra-Jonszta

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

• https://orcid.org/0000000349041025

References

• Cywiński, B. (1934). Przemysł polski i nasze położenie gospodarcze. Uwagi na tle bilansów przemysłowych spółek akcyjnych z lat 1928-1933 r. Dom Książki Polskiej.
• Drozdowski, M. M. (1963). Polityka gospodarcza rządu polskiego 1936-1939. PWN.
• Główny Urząd Statystyczny [GUS]. (1935). Statystyka karteli w Polsce. Główny Urząd Statystyczny.
• Główny Urząd Statystyczny [GUS]. (1937). Mały rocznik statystyczny. Główny Urząd Statystyczny.
• Główny Urząd Statystyczny [GUS]. (1938). Wiadomości Statystyczne, (16). Główny Urząd Statystyczny.
• Główny Urząd Statystyczny [GUS]. (1939). Mały rocznik statystyczny. Główny Urząd Statystyczny.
• Gołębiowski, J. (1985). Sektor państwowy w gospodarce Polski międzywojennej. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Grabowski, T. (1963). Inwestycje zbrojeniowe w gospodarce Polski międzywojennej. Wydawnictwo MON.
• Gradowski, R. (1959). Polska 1918-1939. Niektóre zagadnienia kapitalizmu monopolistycznego. Książka i Wiedza.
• Gradowski, R. (1965). Przyczynek do zagadnienia kapitału państwowo-monopolistycznego w Polsce 1918-1939. Książka i Wiedza.
• Grosfeld, L. (1952). Polska w latach kryzysu gospodarczego 1929-1939. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
• Grzyb, M. (1978). Narodowościowo-polityczne aspekty przemian stosunków własnościowych i kadrowych w górnośląskim przemyśle w latach 1922-1939. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• IBKGiC. (1938). Koniunktura gospodarcza Polski w liczbach i wykresach w latach 1928-1938. Miesięczne Tablice Statystyczne IBKGiC, (12).
• Jaros, J. (1969). Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach 1914-1945. Śląski Instytut Naukowy, PWN. Kalecki, M. (1933). Udział karteli w działalności przemysłowej na rynku polskim. Prace IBKGiC, (3).
• Kowalski, W. (2017). 80 lat temu zadecydowano o budowie Centralnego Okręgu Przemysłowego. Dzieje.pl. Portal historyczny. https://dzieje.pl/aktualnosci/decyzja-o-budowie-centralnego-okregu-przemyslowego
• Kożuchowski, J. (1938). Przemysł Polski w czasie kryzysu. W: J. Kożuchowski (red.), Przebudowa gospodarcza Polski. Towarzystwo Pracy Społeczno-Gospodarczej.
• Kwiatkowski, E. (1938). O wielkość Rzeczypospolitej. Nakładem Polski Gospodarczej.
• Landau, Z. (1968). Gospodarka Polski na tle gospodarki światowej (1913-1938) (Uwagi ogólne). Przegląd Historyczny, 59(2), 253-271.
• Landau, Z. (1974). Zasięg kartelizacji przemysłu w Drugiej Rzeczypospolitej. Kwartalnik Historyczny, (4), 799-817.
• Landau, Z. (1977). Sytuacja przemysłu polskiego w latach kryzysu gospodarczego (1930-1935). Przegląd Historyczny, 68(2), 289-311.
• Landau, Z. (1987). Rozwój produkcji przemysłowej w Polsce w latach 1936-1939. Kwartalnik Historyczny, (3), 95-123.
• Landau, Z. i Tomaszewski, J. (1982). Gospodarka Polski międzywojennej: T. 3. W dobie kryzysu 1930-1935. Książka i Wiedza.
• Landau, Z. i Tomaszewski, J. (1984). Polska w Europie i świecie 1918-1939. Wydawnictwo TRIO.
• OZN. (1939). Zagadnienie uprzemysłowienia Polski. Biuro Studiów i Planowania OZN.
• Poznański K. (2000). Wielki przekręt. Klęska polskich reform. Towarzystwo Wydawnicze i Literackie.
• Przemówienie Pana Wicepremiera i Ministra Skarbu inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Komisji Budżetowej Sejmu wygłoszone 3 II 1936 r. (1936). Polska Gospodarcza, (6), 186.
• Rakowski, J. (1937). Problemat przebudowy gospodarczej Polski. Naród i Państwo.
• Statystyka spółek akcyjnych w Polsce 1929-1933. W: Statystyka Polski, seria C, (29). IBKGiC. Statystyka spółek akcyjnych w Polsce 1935. (1937). Statystyka Polski, seria C, (69). IBKGiC.
• Szturm de Sztrem, E. (1936). Kartele w życiu gospodarczym i społecznym. Główny Urząd Statystyczny.

Identifiers

DOI

10.15611/pn.2024.1.14

Biblioteka Nauki

28825331