Czy, kiedy i jak można żądać od duszpasterza ujawnienia informacji uzyskanych przy pełnieniu posługi?

• Authors: Lucjan Świto , Małgorzata Tomkiewicz

Abstracts

EN

The article deals with the issue of the so-called pastoral secrecy in canon law and in Polish law and contains an attempt to answer a number of questions that arise in this matter. The fundamental question is whether, apart from the secrecy of confession, both legal orders mentioned recognize and protect the secrecy that includes information obtained while performing other religious services. In what situations  can a pastor be required to disclose information obtained while performing pastoral ministry and what is the scope of responsibility of the depositary of this secret in the event of unauthorized disclosure? Can a priest who is, for example, the spiritual director of a person suspected of committing a crime, be questioned as a witness in such a case, and can the law enforcement authorities, in order to obtain possible evidence of a crime, conduct a search, e.g. in a church or curia, and retain documents there without any restrictions found? Can information  obtained as a result of secret surveillance (telephone  tapping) of a clergyman and a person who asked for  spiritual advice be used in the process? Based on the analysis of applicable legal regulations, the article  presents de lege ferenda postulates. 

PL

Artykuł dotyczy problematyki tzw. tajemnicy duszpasterskiej w prawie kanonicznym oraz w prawie polskim i zawiera próbę odpowiedzi na szereg pytań, które pojawiają się w tej materii. Pytaniem zasadniczym jest, czy oprócz tajemnicy spowiedzi, oba wymienione porządki prawne rozpoznają i chronią tajemnicę, która obejmuje informacje pozyskane przy pełnieniu innych posług religijnych. W jakich sytuacjach można żądać od duszpasterza ujawnienia informacji uzyskanych przy pełnieniu posługi duszpasterskiej i jaki jest zakres odpowiedzialności depozytariusza tej tajemnicy w przypadku nieuprawnionego jej ujawnienia? Czy duszpasterz będący np. kierownikiem duchowym osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa może być w takiej sprawie przesłuchany w charakterze świadka i czy w celu pozyskania ewentualnych dowodów przestępstwa organy ściągania mogą dokonać przeszukania, np. w kościele lub kurii, i bez żadnych ograniczeń zatrzymać znalezione tam dokumenty? Czy można wykorzystać procesowo informacje pozyskane w wyniku niejawnej inwigilacji (telefonicznego podsłuchu) duchownego i osoby, która prosiła o poradę duchową? W oparciu o analizę obowiązujących regulacji prawnych, artykuł prezentuje postulaty de lege ferenda.

Keywords

EN

professional secret; official secret; pastoral secret; religious service

PL

posługa religijna; tajemnica duszpasterska; tajemnica urzędowa; tajemnica zawodowa

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Annales Canonici
• Year: 2022
• Volume: 18
• Issue: 2
• Pages: 73-94

Dates

published

2022

Contributors

author

Lucjan Świto

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000000263924599

author

Małgorzata Tomkiewicz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000000188542928

References

• Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011.
• Braciak J., Prawo do prywatności, Warszawa 2004.
• Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Mozgawa M., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
• Gostyński Z., Tajemnica dziennikarska a obowiązek składania zeznań w procesie karnym, Warszawa 1997.
• Jagielski M., Konstytucjonalizacja ochrony prywatności, w: Konstytucjonalizm a doktryny polityczno-prawne. Najnowsze kierunki badań, red. R. Małajny, Katowice 2008.
• Kański L., Prawo do prywatności, nienaruszalności mieszkania, i tajemnicy korespondencji, w: Prawa człowieka. Model prawny, red. R. Wieruszewski, Wrocław 1991, s. 321–347.
• Kodeks kanonów Kościołów wschodnich, promulgowany przez papieża Jana Pawła II , Lublin 2002.
• Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. naukowa A. Jakubecki, Warszawa 2014.
• Kodeks prawa kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 1984.
• Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z dnia 28 lipca 1993 r., Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483.
• Kopff A., Koncepcja praw do intymności i do prywatności życia osobistego, „Studia Cywilne” (1972) nr 20, s. 16–35.
• Kwiatkowski Z., Zakazy dowodowe w procesie karnym, Kraków 2005.
• Łojewski K., Instytucja odmowy zeznań w polskim prawie karnym, Warszawa 1970.
• Pieron B., Tajemnica zawodowa (duszpasterska) duchownego, „Annales Canonnici” 12 (2016), s. 131–153.
• Plebanek E., Rusinek M., Ujawnienie tajemnicy zawodowej w procesie karnym a odpowiedzialność karna, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” (2007) nr 1, s. 73–99.
• Pontificium Consilium de Legum Textibus, Istruzione Dignitas connubii sulle norme da osservarsi nei tribunali ecclesiastici nelle cause matrimoniali, 25.01.2005, Città del Vaticano 2005.
• 7. Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 310 z 16.12.2004 r., s. 261–266.
• Przybysz P., Kodeks postępowania administracyjnego, Warszawa 2014.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, Dz.U. Nr 37, poz. 331.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, Dz.U. z 2014 r. poz. 1145.
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, Dz.U. z 2014 r. Nr 265, poz. 2644.
• Sowiński P., Prawo świadka do odmowy zeznań w procesie karnym, Warszawa 2004.
• Sztychmiler R., Proces sporny, w: Komentarz do Kodeksu prawa kanonicznego, t. 5: Księga VII. Procesy, red. J. Krukowski, Poznań 2007, s. 123–315.
• Tomkiewicz M., Czynności przeszukania w pomieszczeniach kościołów i związków wyznaniowych. Zatrzymanie dokumentów i innych rzeczy, „Annales Canonici” 14 (2018) nr 1, s. 123–146.
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, Dz.U. Nr 30, poz. 168, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, Dz.U. Nr 29, poz. 155.
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. Nr 29, poz. 54.
• Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, Dz.U. 1990, Nr 30, poz. 179, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz.U. Nr 47, poz. 211, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, Dz.U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań, Dz.U. Nr 47, poz. 277.
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz.U. Nr 182, poz. 1228.
• Ustawa z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 147.
• Ustawa z dnia 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2016 r. poz. 437.
• Warren S. D., Brandeis L. D., The Right to Privacy, „Harvard Law Review” 4 (1890) nr 5, s. 193–220.

Identifiers

DOI

10.15633/acan.18204

Biblioteka Nauki

28762028