Kanon 1311 § 2 kodeksu prawa kanonicznego jako program odnowionego prawa karnego kanonicznego. Pierwsze uwagi

• Authors: Piotr Skonieczny

Title variants

EN

Canon 1311 § 2 of the Code of Canon Law as a programme for a renewed canonical penal law. First remarks

Abstracts

EN

The article is a systematic commentary on the new can. 1311 § 2 CIC/21. The Author reads this provision as a programme of the renewed Book VI of CIC/21. He summarizes this programme in three dimensions (and parts of this article): I. the role of the ecclesiastical superior in the Church’s exercise of her right to punish the faithful; II. the meta-principles of penal law in the Church: III. the functions of canonical penal law and canonical punishment. According to the Author, the commented provision has a pastoral character and should be applied by every ecclesiastical superior, not only the Ordinary (I.1.). Following the theology of St. Thomas Aquinas, he acknowledges that the object of penal law protection in the Church is the common good (bonum communitatis), and hence the addition singulorumque christifidelium is unnecessary (I.2.2.). The Author points out that the new canon penal law extends the legal obligation to initiate a criminal trial to all criminal cases (I.2.3.1.) and regrets that the reform is not accompanied by an amendment of the criminal procedure (I.2.3.2.). In line with the canonical tradition, he explains the threefold role of the ecclesiastical superior in criminal matters: as shepherd, father and judge (I.3.), but with the canonical penalty as ultima ratio (I.3.3.). The Author points out that can. 1311 § 2 CIC/21 introduces the principle of pastoral charity (caritas pastoralis), emphasises the canonical understanding of the rule of law (cum aequitate canonica) and the principle Nulla poena sine processu (II.). As regards the functions of canonical penal law, the Author rejects the teaching of secular criminal law in this respect and points to three in the revised Book VI CIC/21, mentioned in fine can. 1311 § 2 CIC/21 (III.1.), which he then analyses, often referring to the teaching of St. Thomas Aquinas (III.3.). For the Author the new can. 1311 § 2 CIC/21 is the gateway (ianua) of the new penal law of the Latin Church.

PL

Artykuł jest komentarzem systematycznym do nowego kan. 1311 § 2 CIC/21. Autor odczytuje ten przepis jako program odnowionej księgi VI CIC/21. Program ten streszcza w trzech wymiarach (i częściach tego artykułu): I. roli przełożonego kościelnego w wykonywaniu przez Kościół jego prawa karania wiernych; II. metazasad prawa karnego w Kościele: III. funkcji prawa karnego kanonicznego i kary kanonicznej. Zdaniem autora komentowany przepis ma charakter duszpasterski i powinien być stosowany przez każdego przełożonego kościelnego, nie tylko ordynariusza (I.1.). Podążając za teologią św. Tomasza z Akwinu, uznaje, że przedmiotem ochrony prawa karnego w Kościele jest dobro wspólne (bonum communitatis), a stąd zbędny jest dodatek singulorumque christifidelium (I.2.2.2.). Autor wskazuje, że nowe prawo karne kanoniczne rozszerza obowiązek prawny wszczynania procesu karnego na wszystkie sprawy karne (I.2.3.1.) i ubolewa, że reformie nie towarzyszy nowelizacja procedury karnej (I.2.3.2.). Zgodnie z tradycją kanoniczną wyjaśnia potrójną rolę przełożonego kościelnego w sprawach karnych: jako pasterza, ojca i sędziego (I.3.), ale z karą kanoniczną jako ultima ratio (I.3.3.). Wskazuje, że kan. 1311 § 2 CIC/21 wprowadza zasadę miłości duszpasterskiej (caritas pastoralis), podkreśla kanoniczne rozumienie zasady praworządności (cum aequitate canonica) oraz zasady Nulla poena sine processu (II.). Odnośnie do funkcji prawa karnego kanonicznego autor odrzuca naukę prawa świeckiego w tym zakresie i wskazuje na trzy w znowelizowanej księdze VI CIC/21, wymienione in fine kan. 1311 § 2 CIC/21 (III.1.), które następnie analizuje, odwołując się często do nauki św. Tomasza z Akwinu (III.3.). Dla autora nowy kan. 1311 § 2 CIC/21 jest bramą (ianua) nowego prawa karnego Kościoła łacińskiego.

Keywords

PL

prawo karne kanoniczne; nowelizacja z 2021 r.; kan. 1311 § 2 CIC/21

EN

Canon penal law; 2021 amendment; can. 1311 § 2 CIC/21

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Annales Canonici
• Year: 2021
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 101-142

Dates

published

2021

Contributors

author

Piotr Skonieczny

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Codex Iuris Canonici, Pii X P.M. iussu digestus, Benedicti PP. XV auctoritate promulgatus, 27.05.1917, „Acta Apostolicae Sedis” 9 (1917) pars 2, s. 1–521.
• Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 25.01.1983, „Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983) pars 2, s. III–XXX; 1–317.
• Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 18.10.1990, „Acta Apostolicae Sedis” 82 (1990), s. 1045–1364.
• Ioannes Paulus PP. II, Litterae apostolicae motu proprio datae Sacramentorum sanctitatis tutela quibus Normae de gravioribus delictis Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis promulgantur, 30.04.2001, „Acta Apostolicae Sedis” 93 (2001), s. 737–739.
• Congregatio pro Doctrina Fidei, Normae de gravioribus delictis Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis, E Civitate Vaticana 2001.
• Congregatio pro Doctrina Fidei, Epistula Ad exsequendam a Congregatione pro Doctrina Fidei missa ad totius Catholicae Ecclesiae Episcopos aliosque Ordinarios et Hierarchas interesse habentes: de delictis gravioribus eidem Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis, 18.05.2001, „Acta Apostolicae Sedis” 93 (2001), s. 785–788.
• Giovanni Paolo II, Messaggio Non c’è pace senza giustizia, non c’è giustizia senza perdono per la celebrazione della XXXV Giornata Mondiale della Pace, 8.12.2001, n. 15, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/messages/peace/documents/hf_jp-ii_mes_20011211_xxxv-world-day-for-peace.html (9.07.2021).
• Congregatio pro Doctrina Fidei, Normae de delictis Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis seu Normae de delictis contra fidem necnon de gravioribus delictis, 21.05.2010, „Acta Apostolicae Sedis” 102 (2010), s. 419–434.
• Pontificium Consilium de Legum Textibus, Schema recognitionis Libri VI Codicis Iuris Canonici (Reservatum), Città del Vaticano 2011, część publikowana w: „Communicationes” 43 (2011), s. 317–320; on-line: https://www.iuscangreg.it/pdf/SchemaRecognitionisLibriVI.pdf (19.07.2021).
• Franciscus PP., Litterae apostolicae motu proprio datae Mitis Iudex Dominus Iesus quibus canones Codicis Iuris Canonici de causis ad matrimonii nullitatem declarandam reformantur, 15.08.2015, „Acta Apostolicae Sedis” 107 (2015), s. 958–970.
• Congregazione per la Dottrina della Fede, Vademecum su alcuni punti di procedura nel trattamento dei casi di abuso sessuale di minori commessi da chierici, 16.07.2020, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20200716_vademecum-casi-abuso_it.html (9.07.2021).
• Franciscus PP., Constitutio apostolica Pascite gregem Dei qua Liber VI Codicis Iuris Canonici reformatur, 25.05.2021, “L’Osservatore Romano” z 1.06.2021, s. 2–4, https://www.vatican.va/content/francesco/la/apost_constitutions/documents/papa-francesco_costituzione-ap_20210523_pascite-gregem-dei.html (7.07.2021), https://www.vatican.va/archive/cod-iuris-canonici/latin/documents/cic_liberVI_la.pdf (7.07.2021).
• Conciliorum Oecumenicorum Decreta, a cura di G. Alberigo, G.L. Dossetti, P.-P. Joannou, C. Leonardi, P. Prodi, consulenza di H. Jedin, Bologna 1991.
• Dokumenty soborów powszechnych. Tekst łaciński i polski, opr. A. Baron, H. Pietras SJ, t. 4, Kraków 2004.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 1444, 1517, z 2021 r. poz. 1023), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf (9.07.2021).
• Antolisei F., Manuale di diritto penale. Parte generale, a cura di L. Conti, Milano 2003.
• Arrieta J.I., L’influsso del Cardinal Ratzinger nella revisione del sistema penale canonico, https://www.vatican.va/resources/resources_arrieta-20101204_it.html (7.07.2021).
• Astigueta D.G., Lo scandalo nel CIC: significato e portata giuridica, „Periodica” 92 (2003), s. 589–651.
• Bączkowicz F., Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. 3, Opole 1958.
• Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, Warszawa 1995.
• Ciepły F., Chrześcijańska koncepcja kary kryminalnej a współczesne poglądy na karę, Lublin 2010.
• Cito D., De Paolis V., Le sanzioni nella Chiesa. Commento al Codice di Diritto Canonico. Libro VI, Città del Vaticano 2001.
• De Paolis V., I delitti e le pene in genere (cann. 1311–1363), w: D. Cito, V. De Paolis, Le sanzioni nella Chiesa. Commento al Codice di Diritto Canonico. Libro VI, Città del Vaticano 2001, s. 85–196.
• Eusebi L., La Chiesa e il problema della pena. Sulla risposta al negativo come sfida giuridica e teologica, Brescia 2014.
• Fedele P., Lo spirito del diritto penale canonico, w: P. Fedele, Discorsi sul diritto canonico, Roma 1973, s. 156–192.
• Ferrara V., Attualità della dottrina tomista su alcune fondamentali nozioni di diritto penale, „Apollinaris” 52 (1979), s. 528–559.
• Ferrara V., Premesse tomistiche all’evoluzione del diritto penale, „Angelicum” 55 (1978), s. 603–635.
• Fürst C.G., Diritto penale e carità, w: Ius Ecclesiarum vehiculum caritatis. Atti del simposio internazionale per il decennale dell’entrata in vigore del Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium. Città del Vaticano, 19–23 novembre 2001, a cura di S. Agrestini, D. Ceccarelli Morolli, Città del Vaticano 2004, s. 515–534.
• Grocholewski Z., Ius canonicum et caritas, „Periodica de re canonica” 83 (1994), s. 9–17.
• Loda N., Il canone 1401 CCEO quale ianua dell’ ordinamento penale canonico ed il superamento del modello retribuzionistico. Semantica e valutazione delle fonti, „Apollinaris” 80 (2007), s. 241–331.
• Michiels G., De delictis et poenis. Commentarius Libri V Codicis Juris Canonici, vol. 2: De poenis in genere (canones 2214–2240), Parisiis 1961.
• Modugno F., Funzione, w: Encicolpedia del diritto, vol. 18, redazione G. Landi, F. Piga, Milano 1969, s. 301–313.
• Myrcha M., Prawo karne. Komentarz do Piątej Księgi Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 2: Kara. Część I. Przepisy ogólne, Warszawa 1960.
• Ratzinger J., Urząd duchowy a jedność Kościoła. Koreferat do wykładu Wilfrieda Joesta „Das Amt und die Einheit der Kirche” [Urząd i jedność Kościoła], w: J. Ratzinger, Głosiciele Słowa i słudzy waszej radości, Lublin 2012, s. 49–66 (Opera Omnia, 12).
• Salucci R., Il diritto penale secondo il Codice di Diritto Canonico, vol. 1, Subiaco 1926.
• Sanchis J., La legge penale e il precetto penale, Milano 1993.
• Skonieczny P., In spiritu servitii: sposób sprawowania władzy przez przełożonych instytutów życia konsekrowanego a powołanie „ad perfectam caritatem”. Komentarz lub medytacja do kanonów 617, 618 i 619 KPK, w: Prawo kanoniczne pomocą osobom konsekrowanym w dążeniu „ad perfectam caritatem”. Materiały z konferencji naukowej z okazji Roku Życia Konsekrowanego, UKSW, 29 kwietnia 2015 r., red. B. Szewczul, Warszawa 2015, s. 61–93.
• Skonieczny P., Przestępstwa przeciwko Najświętszej Eucharystii. Komentarz do art. 2 Norm Kongregacji Nauki Wiary „De gravioribus delictis” z 2001 r., „Prawo Kanoniczne” 54 (2011) nr 3–4, s. 247–285.
• Sobański R., Kościół – prawo – zbawienie, Katowice 1979.
• Sobański R., O niektórych problemach kościelnego prawa karnego. Uwagi na marginesie reformy, „Collectanea Theologica” 44 (1974) nr 4, s. 173–177.
• Syryjczyk J., Niektóre gwarancje sprawiedliwego wymiaru kar w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r., „Prawo Kanoniczne” 34 (1991) nr 3–4, s. 147–163.
• Syryjczyk J., Sankcje w Kościele. Część ogólna: komentarz, Warszawa 2008.
• Thomas Aquinas S., Summa contra Gentiles, Taurini 1961, https://www.corpusthomisticum.org/scg3111.html, (15.07.2021).
• Thomas Aquinas S., Summa Theologiae, Romae 1888, http://www.corpusthomisticum.org/iopera.html, (14.07.2021).
• Wernz F.X., Vidal P., Ius Canonicum ad Codicis normam exactum, vol. 7: Ius poenale ecclesiasticum, Romae 1937.
• Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2010.

Identifiers

DOI

10.15633/acan.4161

Biblioteka Nauki

28761996