Uczeni w habity przyobleczeni

• Authors: Józef Marecki

Title variants

EN

Habit Clad Scholars

Abstracts

EN

The article discusses a work by Frederic August Schmidt, i.e. the first lexicon of Polish scholars published in the Polish language. The work was issued in 1766 by Michał Gröll in Warsaw. A considerably extended version was released in Lviv in 1846, with an erroneous French date 1766 (correct: 1763) and a German date in 1768. A systematic list of persons which the author refers to as „learned and famous persons” opens with the year 1138. The catalogue includes lay persons and clergymen alike, the latter also including monastic orders. It is the clergy that receives the author’s special attention.

PL

Artykuł omawia dzieło Fryderyka Augusta Schmidta, będące pierwszym wydanym w języku polskim leksykonem uczonych polskich. Ukazało się ono w 1766 roku nakładem Michała Grölla w Warszawie. Znacznie poszerzona wersja ukazała się we Lwowie w roku 1846, z francuską z błędną datą 1766 (powinno być 1763) i niemiecką z 1768 roku. Regularny wykaz osób, których nazwał „uczeni i sławą zaszczyceni” wymienia autor począwszy od 1138 roku. Wśród nich są osoby świeckie i duchowne, a tych ostatnich także zakonnicy. Właśnie osobom duchownym autor artykuł poświęca szczególną uwagę.

Keywords

PL

Fryderyk August Schmid; historia polski; zakony; leksykon; Warszawa; Lwów

EN

Fryderyk August Schmid; history of Poland; orders; lexicon; Warsaw; Lviv

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2015
• Volume: 21

Dates

published

2015

Contributors

author

Józef Marecki

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Źródła
• De sacra antiquitate et statu ordinis […] custodum […] Sepulchri Domini Hierosolymitani, Cracoviae 1625.
• Historia Swiętobliwego Życia Błogosławionego Bogumiła niegdyś arcybiskupa Gnieznieńskiego, a potym przez lat dwanaście w Pustyni Dobrowskiey w dziedzictwie własnym poboznego Eremity. Którego drogi ciała Depozyt wielkiemi cudami y łaskami słynący, w kollegiacie Unieiowskiey złozony iest […], Kalisz 1748.
• Miechovia: sive promptuarium antiquitatum monasterii Miechoviensis […], Cracoviae 1634.
• Schmidt F. A., Dzieje Krolestwa Polskiego krotko lat porządkiem opisane, na język Polski przełożóne, poprawione i przydatkiem panowania Augusta III pomnożone, Warszawa 1766.
• Tinecia sev Historia Monasterii Tinecensis. Ordinis S. Benedicti Primariae inter Polonica Caenobia venerationis, Cracoviae 1668.
• Witte H., Diarium biographicum, in quo scriptores seculi post natum Christum XVIII praecipui, Gedanii 1688.
• Opracowania
• Bar J., Udział Polski w literaturze franciszkańskiej, „Studia Theologica Varsaviensia” 7 (1967) nr 1, s. 203–295.
• Bartoszewicz J., Kościoły Warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym, Warszawa 1855, s. 171–201.
• Bednarski S., Cichowski (Cichovius) Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 4, Kraków 1938, s. 29.
• Bednarski S., Stanisław Warszewicki, Kraków 1939.
• Brzuszek B., Madejski (Madeyski) Idzi od św. Józefa, Józef Kazimierz (1691–1746), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 3, Warszawa 1982, s. 31–33.
• Buba J., Dogiel Dominik, imię zakonne Maciej (1715–1760), [w:] Encyklopedia katolicka, t. 4, Lublin 1983, kol. 6.
• Buba J., Madejski Józef Kazimierz h. Poraj, imię zakonne Idzi od św. Józefa (1691–1746), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 19, Wrocław 1974, s. 116–117.
• Chodyński A. A., Stefan Damalewicz. Historyk, przełożony kanoników lateraneńskich w Kaliszu, Poznań 1872.
• Chodyński A. A., Stefan Damalewicz. Historyk, przełożóny kanoników lateraneńskich w Kaliszu, Poznań 1872.
• Dacka I. M., „Korona Polska” Kacpra Niesieckiego pomnik staropolskiego piśmiennictwa heraldycznego, Warszawa 2004.
• Daniluk M., Czepański Jan Wawrzyniec, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 3, kol. 833.
• Darowski R., Studia z filozofii jezuitów w Polsce w XVII i XVIII wieku, Kraków 1998, s. 61–74.
• Darowski R., Wawrzyniec Bartilius SJ (1569–1635), filozof i teolog, „Bobolanum” 3 (1992), s. 101–111.
• Darowski R., Wawrzyniec Bartilius SJ (1569–1635).Wybitny Tarnowianin z przełomu XVI i XVII wieku, „Rocznik Tarnowski” 1 (1990), s. 129–132.
• Dobrzanowski S., Jakub z Paradyża, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 2, Warszawa 1982, s. 109–119.
• Drzymała K., Ks. Stanisław Grodzicki, Kraków 1973.
• Dynowska M., Bzowski Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 186–188.
• Dziuba A. F., Mikołaj z Mościsk. Teolog moralista XVII wieku, Warszawa 1985.
• Estreicher K., Bibliografia polska, t. 4, Kraków 1878.
• Eustachiewicz M., Twóczość Dominika Rudnickiego (1676–1739), Wrocław 1966.
• Falkowski C., Bartilius Wawrzyniec, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 313.
• Fijałek J., Mistrz Jakub z Paradyża i Uniwersytet Krakowski w okresie Soboru Bazylejskiego, t. 1–2, Kraków 1900.
• Gieraths G., Peregrinus, OP, Predigtschriftsteller, [w:] Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. 8, Freiburg 1986, k. 270.
• Górski K., Rola kulturalna klasztorów na Pomorzu, „Studia Pelplińskie” 16 (1985), s. 69–71.
• Greniuk F., Tomasz Młodzianowski, teolog moralista, Lublin 1974.
• Grudziński K., Roznerski Mateusz (ok. 1700–1758), [w:] Słownik polskich pisarzy franciszkańskich (bernardyni i franciszkanie śląscy, franciszkanie konwentualni, klaryski oraz Zgromadzenie III reguły), red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 419–420.
• Grzebień L., Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, Kraków 1996.
• Grzebień L., Radliński Jakub Paweł (ok. 1680–1762), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 3, Warszawa 1982, s. 479–481.
• Jadacki J. J., Sławni Wilnianie. Filozofowie, Wilno 1994.
• Janikowki E., Ks. Jan Poszakowski polski apologeta, „Studia Theologia-Varsaviensia” 1978 nr 2, s. 91–109.
• Juszyński H., Dykcyonarz poetów polskich, t. 1, Kraków 1820.
• Kaczorowska T., Maciej Kazimierz Sarbiewski SJ na Mazowszu, Ciechanów 2005.
• Kantak K., Sylwetki bernardynów poznańskich. Jan Kapistran Szysiecki, „Kronika Miasta Poznania” 8 (1930) nr 1, s. 68–87.
• Kanuś K., Lubomlczyk Seweryn OP, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 11, Lublin 2006, kol. 75–76.
• Konopczyński W., Dogiel Maciej (1715–1760), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 5, Kraków 1939–1946, s. 280–282.
• Koziej J., Kaliński Jan Damascen (1664–1726), [w:] Encyklopedia katolicka, t. 8, Lublin 2000, kol. 391–392.
• Kozłowski J., Radliński Jakub Paweł (ok. 1684–1762), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 29, Wrocław 1986, s. 708–710.
• Kubit A., Elbing Ludwik (1670–1737), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 6, Kraków 1948, s. 223.
• Kürbis B., Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), [w:] Kronika polska, przeł. i oprac. B. Kürbis, wyd. 2, Wrocław 1996, s. III–CXXXII.
• Litwornia A., Zapomniany vasarysta staropolski o. Ludwik Elbing (1670–1727) OFM, [w:] Artes atque humaniora. Studia Stanislao Mossakowski sexagenario dicata, red. A. Rottermund i inni, Warszawa 1998, s. 299–309.
• Łukaszewicz L., Rys dziejów piśmiennictwa polskiego, Kraków 1838.
• Madej M., Gorczyński Akwilin Michał, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin 1989, kol. 1299.
• Marylski E., Wspomnienie zgonu zasłużonych w narodzie Polaków, Warszawa 1829.
• Mazur Z., Siejkowski (Sieykowski) Michał (1695–1752), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 36, Warszawa–Kraków 1995, s. 566–567.
• Migdał B., Gamalski Serafin (ok. 1675–1733), [w:] Encyklopedia katolicka, t. 5, kol. 846.
• Murawiec W., Biernacki Kazimierz Jan h. Pomian, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 1, s. 145.
• Murawiec W., Biernacki Kazimierz Jan h. Pomian, [w:] Słownik polskich pisarzy franciszkańskich (bernardyni i franciszkanie śląscy, franciszkanie konwentualni, klaryski oraz Zgromadzenie III reguły), red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 54–55.
• Murawiec W., Chybiński Ludwik (zm. 1748), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 1, Warszawa 1981, s. 327–328.
• Murawiec W., Chybiński Ludwik (zm. 1748), [w:] Słownik polskich pisarzy franciszkańskich (bernardyni i franciszkanie śląscy, franciszkanie konwentualni, klaryski oraz Zgromadzenie III reguły), red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 87.
• Murawiec W., Frydrychowicz Dominik, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 1, red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 491–492.
• Murawiec W., Kliszowski (Klissowski, Kliszewski) Jacek (ok. 1702–1762), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 2, Warszawa 1982, s. 288–289.
• Natoński B., Siejkowski (Sieykowski) Michał (ok. 1695–1752), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 4, red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1983, s. 62–64.
• Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Warszawa 1992.
• Ossoliński J. M., Wiadomości historyczno–krytyczne do dziejów literatury polskiey o pisarzach polskich, także postronnych, którzy w Polscze albo o Polscze pisali, oraz o ich dziełach…, Krakow 1819, s. 126–127.
• Ostrowski J., Bogdanowicz Bernard, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 2, Kraków 1936, s. 189.
• Ozorowski E., Czepański Wawrzyniec Jan, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 1, Warszawa 1981, s. 349–350.
• Pawiński A., Michał Gröll, obrazek na tle epoki Stanisławowskiej, Kraków 1896.
• Pęgier M., Konstrukcja kroniki Księdza Stefana Ranatowica CRL (1617–1694) oraz wstępny zarys problematyki, „Saeculum Christianum” 21 ( 2014), s. 121–130.
• Pidłypczak-Majerowicz M., Książka i biblioteka bazyliańska w XVII–XVIII wieku oraz wpływ kasat na stan ich zachowania i opracowania, „Hereditas Monasteriorum” 1 (2012), s. 85–97.
• Popławski J., Kramski Malachiasz, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin 2002, kol. 1197–1198.
• Porębski A., Jakub z Paradyża. Poglądy i teksty, Warszawa 1994.
• Puzynina J., Thesaurus Grzegorza Knapiusa, siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Wrocław 1961.
• Rabowicz E., Kola (Coola, Kol) Franciszek, imie zakonne Demetriusz (Dymitr) Franciszek od Poczęcia Panny Marii (1699–1766), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 13, Kraków 1967–1968, s. 284–285.
• Rosenbaiger K., Biernacki Kazimierz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 2, Kraków 1936, s. 81.
• S. Orgelbranda encyklopedia powszechna z ilustracjami i mapami, t. 16, Warszawa 1904.
• Schletz A., Ks. Jan Albertrandi w latach 1731–1795, „Nasza Przeszłość” 10 (1959), s. 177–208.
• Sczaniecki P., Buchowski Piotr, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 2, Lublin 1977, kol. 1149.
• Siarczyński F., Obraz wieku panowania Zygmunta III króla polskiego i szwedzkiego zawierający opis osob żyjących pod jego panowaniem, znamienitych przez swe czyny pokoju i woyny, cnoty lub występki, dzieła piśmienne, zasługi użyteczne i celne sztuki, porządkiem abecadła ułożony przez […], cz. 1, Lwów 1828.
• Sierocka D., Die Innovationskraft im Werk Michael Grölls, Posen 1993.
• Sokołowski E., Gamalski Serafin (zm. 1733), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 7, Kraków–Wrocław 1948–1958, s. 260–261.
• Sopoćko M., O wychowaniu duchownem, Wilno 1935.
• Stoś J., Mistrz Jakub z Paradyża i devotio moderna, Warszawa 1997.
• Świętochowski R., Frydrychowicz Dominik, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 7, Kraków–Wrocław 1948–1958, s. 173.
• Świętochowski R., Ochabowicz Wojciech (zm. 1746), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 23, Wrocław 1978, s. 484–485.
• Tazbir J., Piotr Skarga, szermierz kontrreformacji, Warszawa 1978.
• Uth G., Szkic historyczno-biograficzny Zakonu Augustiańskiego w Polsce, Kraków 1930.
• Voigt M., Michael Gröll (1722–1798) als polnischer Buchhändler und Verleger der Aufklärung, Nürnberg 1992.
• Wegele von F. X., Lengnich Gottfried, [w:] Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 18, Leipzig 1883, s. 255–257.
• Wiadomość o naystarszym może Psauterzu Polskim […], [w:] Rocznik Towarzystwa Naukowego, t. 12, Kraków 1827, s. 54.
• Wicher W., Ks. Michał Akwilin Gorczyński (1656–1713), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 13, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 295nn.
• Witkowska A., Jacek Odrowąż, Hiacynt (ok. 1200–1257), [w:] Encyklopedia katolicka, t. 7, Lublin 1997, k. 640–641.
• Wojnarowski J., Chodynicki Ignacy, imię chrzestne Kazimierz (1786–1847), [w:] Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin 1979.
• Wolny J., Peregryn z Opola, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 25, Wrocław 1980, s. 598–602.
• Wyczawski E. H., Marcin Polak (Carsulanus, Cartulanus, z Oprawy, Scotus, Strempa, Strepori, Strepus, Strzemski, Strzempski), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 3, Warszawa 1982, s. 54–55.
• Wyczawski H. E., Nakielski Andrzej (Samuel), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 22, Wrocław 1977, s. 468–469.
• Wyczawski H. E., Pikulski Gaudenty h. Rogala (zm. 1763), [w:] Słownik polskich pisarzy franciszkańskich (bernardyni i franciszkanie śląscy, franciszkanie konwentualni, klaryski oraz Zgromadzenie III reguły), red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 376–377.
• Wyczawski H. E., Pikulski Gaudenty h. Rogala (zm. 1763), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 1, s. 359–360.
• Wyrozumski J., Św. Jacek Odrowąż na tle swoich czasów, „Zeszyty Naukowe UJ. Prawo Historia” 1989 z. 89, s. 43–52.
• Zbudniewek J., Chełstowski Dionizy Andrzej, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 1, Warszawa 1981, s. 299–301.
• Zbudniewek J., Człowiek wielkiej wiary i pracowitości. O. Innocenty Pokorski (1656–1734), „Studia Claromontana” 2 (1982), s. 116–171.
• Zbudniewek J., Pokorski (pierwotnie Pokorny) Bartłomiej Innocenty (1656–1734), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 27, Wrocław 1983, s. 238–240.
• Zbudniewek J., Pokorski (Pokorny) Innocenty Bartłomiej (1657–1734), [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 3, Warszawa 1982, s. 396–397.
• Zientara W., Gottfried Lengnich. Ein Danziger Historiker in der Zeit der Aufklärung, Toruń 1995.
• Zwiercan A., Biernacki Jan, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 2, kol. 545.

Identifiers

DOI

10.15633/fhc.1731

Biblioteka Nauki

11916245