Fenomenologia innego. Paul Ricœur i Emmanuel Lévinas wobec ontologii całości

• Authors: Adriana Warmbier
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ten jest próbą krytycznego omówienia sporu Ricœura z Lévinasem dotyczącego rozumienia etyki, ściśle rzecz biorąc koncepcji „podmiotu” etycznego. Wychodząc od przeprowadzonej przez obu filozofów krytyki nowożytnej absolutyzacji cogito, poddaję analizie rozwijane przez Ricœura dialektyczne ujęcie podmiotu (fr. soi) wyrażonego w formule „ten-który-jest-sobą-samym-jak-i-innym” oraz opisany przez Lévinasa fenomen „radykalnej inności”. Następnie staram się odpowiedzieć na pytanie, czy możliwe jest intelektualne porozumienie między Ricœurem i Lévinasem, polegające na wyznaczeniu wspólnego horyzontu dla koncepcji podmiotu otwartej dialektyki i podmiotu ukonstytuowanego przez źródłowe „wyznaczenie” do odpowiedzialności, w granicach którego można mówić o fenomenologii siebie, tj. fenomenologii podmiotu, który rozpoznaje się dzięki innemu niż on sam.

EN

The aim of this paper is to present Ricœur’s and Lévinas’s approach to the concept of selfhood (French soi) as a response to the dispute over subjectivity which was initiated by the critics of modern tradition of the absolutization of Cartesian cogito. The debate on the notion of selfhood has not been closed yet. The author analyses two different approaches to the problem. One appeals to the Hegelian dialectic, adjusting it to the formula “oneself as another” (discounting that part of the dialectical movement in which Hegel jumps to a vision of absolute knowledge). The other refers to the category of substitution. Both Ricœur and Lévinas point to the Platonic opposition of the notions of “the Same” and “the Other.” Ricœur’s initial claim breaks with the established language of ontology. Moving beyond the circle of sameness-identity towards the dialectic of sameness- and selfhood-identity entails the transformation of the notion of otherness: it is no longer an antonym of “same,” but it is a kind of otherness that is constitutive of selfhood.

Keywords

PL

Ricœur; Lévinas; podmiotowość; fenomenologia nieintencjonalna

EN

Ricœur; Lévinas; subjectivity; non-intentional phenomenology

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Logos i Ethos
• Year: 2018
• Volume: 48
• Issue: 2

Dates

published

2018

online

2019-02-28

Contributors

author

Adriana Warmbier

Identifiers

DOI

10.15633/lie.2787