Prepozytywistyczna (?) koncepcja filozofii narodowej Michała Wiszniewskiego. cz. 2: Charakter i język filozofii narodowej

• Authors: Milena Cygan

Abstracts

EN

The term national philosophy includes the specific philosophical trends that existed in the nineteenth century, during the Romantic period. However, not all thinkers who developed the concept of national philosophy belonged to the then leading trend. Michał Wiszniewski was certainly not a romantic, which, among other things, was tried to show in the first part of the article. However, just like everyone who postulated the need to create a national philosophy, so Wiszniewski faced the need to determine what, according to him, would characterize the national philosophy i.e. he faced the need to determine its national character, attitude to philosophy in general, and the language in which would express itself. That is why the article in its second part is devoted to these issues. In addition, it is also an attempt to assess the concept of Wiszniewski, as well as to answer the question “whether?” and “how much?” it can be described as prepositivist.

PL

Termin „filozofia narodowa” obejmuje swym znaczeniem te specyficzne trendy filozoficzne, które występowały w wieku XIX, w okresie romantyzmu. Niemniej nie wszyscy myśliciele, którzy rozwijali koncepcję filozofii narodowej, należeli do tego wiodącego wówczas nurtu. Romantykiem nie był na pewno Wiszniewski, co też, między innymi, starano się pokazać w pierwszej części artykułu. Jednakże, podobnie jak każdy, kto postulował potrzebę stworzenia filozofii narodowej, tak i Wiszniewski stanął przed koniecznością określenia, czym według niego miałaby się charakteryzować filozofia narodowa, czyli stanął przed koniecznością określenia jej charakteru narodowego, stosunku do filozofii w ogóle, a także języka, w jakim miałaby się wyrażać. Tym zagadnieniom został poświęcony artykuł w swojej drugiej części. Stanowi on ponadto próbę oceny omawianej koncepcji Wiszniewskiego, a także odpowiedzi na pytanie „czy?” i na „ile?” można ją określić jako prepozytywistyczną.

Keywords

EN

Michał Wiszniewski; national philosophy; prepositivism; romanticism; nineteenth-century philosophy

PL

Michał Wiszniewski; filozofia narodowa; prepozytywizm; romantyzm; filozofia XIX wieku

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Logos i Ethos
• Year: 2020
• Volume: 55
• Issue: 2
• Pages: 87-100

Dates

published

2020

Contributors

author

Milena Cygan

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000314077183

References

• Bańka J., Poglądy filozoficzno-społeczne Michała Wiszniewskiego, Warszawa 1867.
• Garfein-Garski S., Zagadnienie polskiej filozofii narodowej, w: Polska filozofia narodowa,
• red. M. Straszewski, Kraków 1921, s. 5–29.
• Glombik C., Tradycja i interpretacje. Antoni Molicki a reakcja katolicka wobec polskiej „filozofii narodowej”, Warszawa 1978.
• Pol W., Filozofia i przysłowia ludu w Polsce, „Kwartalnik Naukowy Wydawany
• w Połączeniu Prac Miłośników Umiejętności” 2 (1835), s. 19–42.
• Struve H., Słówko o filozofii narodowej polskiej, „Ruch Filozoficzny” 1 (1911) nr 1, s. 1–3.
• Skarga B., Narodziny pozytywizmu polskiego 1831–1864, Warszawa 2013.
• Wąsik W., Historia filozofii polskiej. Scholastyka. Renesans. Oświecenie, t. 1, Warszawa 1958.
• Wiszniewski M., Charaktery rozmów ludzkich, w: M. Wiszniewski, Bacona metoda tłumaczenia natury i inne pisma filozoficzne, Warszawa 1976, s. 385–596.
• Wiszniewski M., Historia literatury polskiej, t. 1, Kraków 1840.
• Wiszniewski M., Historia literatury polskiej, t. 3, Kraków 1841.
• Wiszniewski M., O rozumie ludzkim, jego siłach, przymiotach i sposobie kształcenia,
• w: M. Wiszniewski, Bacona metoda tłumaczenia natury i inne pisma filozoficzne, Warszawa 1976, s.177–384.
• Wiszniewski M., O systematach filozofii moralnej, w: M. Wiszniewski, Bacona metoda tłumaczenia natury i inne pisma filozoficzne, Warszawa 1976, s. 595–640.
• Wiszniewski M., Uwagi nad filozofowaniem, cz. 1, „Przyjaciel Ludu” 5 (1839) nr 32, s. 253–255.
• Wiszniewski M., Uwagi nad filozofowaniem, cz. 2, „Przyjaciel Ludu” 5 (1839) nr 33, s. 258–260.
• Wiszniewski M., Wykład wstępny, w: M. Wiszniewski, Bacona metoda tłumaczenia natury i inne pisma filozoficzne, Warszawa 1976, s. 671–683.

Identifiers

DOI

10.15633/lie.3809

Biblioteka Nauki

2195235