Miejsce czy miejsca? Kilka uwag na temat propozycji Romana Ingardena dotyczących łączenia intencjonalnych i rzeczywistych miejsc w dziele literackim

• Authors: Karol Petryszak

Title variants

EN

Place or Places? Some Thoughts on Roman Ingarden’s Proposals for Linking Intentional and Actual Places in a Literary Work

Abstracts

EN

The following paper presents a proposal to complement Roman Ingarden’s philosophy of literature. Ingarden assumed that there is some identity or some connection between the place where the action takes place in a literary work and the real place, if such a place is indicated by a literary work (e.g. Grodzka Street in Krakow). Based on the arguments of Hilary Putnam, extended for the purposes of the topic, and metaphysical aspects of recentivism by Józef Bańka, arguments are presented to show that it is not possible to maintain a claim of connectivity between intentional places in a literary work and actual places. The consequences of such an addition to the indicated point of Ingarden’s philosophy of literature are also pointed out.

PL

W artykule została przedstawiona propozycja uzupełnienia filozofii literatury Romana Ingardena. Fenomenolog ten zakładał, że między miejscem rozgrywania się akcji w dziele literackim a faktycznym miejscem – jeśli na takie miejsce wskazywałoby dzieło literackie (np. ul. Grodzka w Krakowie) – zachodzi pewna tożsamość lub pewna łączność. W oparciu o poszerzoną na potrzeby tematu argumentację Hilarego Putnama i metafizyczne aspekty recentywizmu Józefa Bańki przedstawiono argumenty wskazujące, że nie jest możliwe utrzymanie twierdzenia o łączności między miejscami intencjonalnymi w dziele literackim a miejscami rzeczywistymi. Przedstawiono również konsekwencje takiego uzupełnienia wskazanego punktu filozofii literatury Ingardena.

Keywords

PL

Roman Ingarden; filozofia literatury; miejsce; dzieło literackie; Hilary Putnam; Józef Bańka; ziemia bliźniacza; recentywizm

EN

Roman Ingarden; philosophy of literature; place; literary work; Hilary Putnam; Józef Bańka; twin earth; recentivism

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Logos i Ethos
• Year: 2021
• Volume: 58
• Issue: 2
• Pages: 127-145

Dates

published

2021

Contributors

author

Karol Petryszak

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Bańka J., Sermonizm jako stanowisko recentywizmu w sporze o powszechniki, „Folia Philosophica” 26 (2008), s. 199–220.
• Głowiński M., O konkretyzacji, w: M. Głowiński, Style odbioru: szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1977, s. 91–109.
• Ingarden R., O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, Warszawa 1960.
• Ingarden R., O poznawaniu dzieła literackiego, Warszawa 1976.
• Ingarden R., O pytaniach esencjalnych, w: R. Ingarden, Z teorii języka i filozoficznych podstaw logiki, Warszawa 1972.
• Ingarden R., Spór o istnienie świata, t. 2/1, Warszawa 1987.
• Pelc J., Quasi-sądy a dzieło literackie, „Pamiętnik Literacki” 54 (1963) 3, s. 61–79.
• Petryszak K., Ontologia kultury. Badania nad kulturą w oparciu o zmodyfikowaną ontologię Romana Ingardena, Kraków 2021, doi: 10.15633/9788374387767.
• Popper K., Wszechświat otwarty. Argumenty na rzecz indeterminizmu, Kraków 1996.
• Putnam H., Mózgi w naczyniu, w: H. Putnam, „Wiele twarzy realizmu” i inne eseje, Warszawa 1998, s. 295–324.
• Putnam H., Znaczenie wyrazu „znaczenie”, w: H. Putnam, „Wiele twarzy realizmu” i inne eseje, Warszawa 1998, s. 93–184.
• Rosiak M., Spór o substancjalizm. Studia z ontologii Ingardena i metafizyki Whiteheada, Łódź 2003.
• Rosiak M., Zagadnienie postaktualności. Z ontologii egzystencjalnej tego, co przeminęło, „Lectiones & Acroases Philosophicae” 5 (2012) 2, s. 33–46.
• Słownik terminów literackich, pod red. M. Głowińskiego, T. Kostkiewiczowej, A. Okopień-Sławińskiej, J. Sławińskiego, Wrocław 2008.
• Stępień A.B., Uwagi o Ingardenowskiej koncepcji ontologii, w: Spór o Ingardena, pod red. J. Dębowskiego, Lublin 1994, s. 17–26.
• Stróżewski W., Wokół piękna, Kraków 2002.
• Szczepańska A., Estetyka Romana Ingardena, Warszawa 1989.
• Świderski E., Pewne główne rysy ontologii Ingardena, „Studia Philosophiae Christianae” 14 (1978) nr 1, s. 89–108.
• Ulicka D., Ingardenowska filozofia literatury. Konteksty, Warszawa 1992.
• Ziomek J., Fikcyjne pole odniesienia a problem quasi-sądów, w: Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1992, s. 199–209.

Identifiers

DOI

10.15633/lie.4173

Biblioteka Nauki

28762584