„Immediacy of Experience Principle” z plemienia Pirahã jako możliwa powszechna podstawa epistemologii

• Authors: Karol Petryszak

Title variants

EN

“Immediacy of Experience Principle” from the Pirahã tribe as a possible universal basis for epistemology

Abstracts

EN

Daniel Everett’s extensive description of the Pirahã tribe allows us to relate the immediacy of experience principle guiding the behavior of its members to a broader epistemological context. In the article, in addition to presenting the principle of the immediacy of experience itself, I argue that it ultimately forms the basis of any epistemology – though it influences subsequent epistemological solutions to varying degrees. The paper also presents the important need to elaborate “levels of abstraction,” which would allow for further research in terms of at least the actual existence of the designations of given so-called abstract concepts.

PL

Szeroko opisane przez Daniela Everetta plemię Pirahã pozwala na odniesienie kierującej zachowaniem jego członków zasady bezpośredniości doświadczenia do szerszego kontekstu epistemologicznego. W artykule poza przedstawieniem samej zasady bezpośredniości doświadczenia uzasadniono, dlaczego stanowi ona ostatecznie podstawę każdej epistemologii – choć w różnym stopniu wpływa na późniejsze rozwiązania epistemologiczne. Sformułowano również postulat opracowania „poziomów abstrakcji”, co pozwoliłoby na prowadzenie dalszych badań pod kątem choćby rzeczywistego istnienia desygnatów danych tzw. pojęć abstrakcyjnych.

Keywords

PL

Pirahã; zasada bezpośredniości doświadczenia; epistemologia; poziomy abstrakcji; etnofilozofia

EN

Pirahã; the immediacy of experience principle; epistemology; levels of abstraction; ethnophilosophy

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Logos i Ethos
• Year: 2022
• Volume: 59
• Issue: 1
• Pages: 23-38

Dates

published

2022

Contributors

author

Karol Petryszak

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000190584721

References

• Berlin B., Kay P., Basic Colour Terms: Their Universality and Evolution, Berkeley 1969.
• Berlin B., Kay P., Maffin L., Merrifield W., Colour naming across language, w: Color Categories in Thought and Language, eds. C. L. Hardin, L. Maffi, Cambridge 1997, s. 224–240.
• Castro E. V. de, Cosmological Deicis and Amerindian Perspectivism, „The Journal of the Royal Anthropological Institute” 4 (1998) nr 3, s. 469–488.
• Dąbrowski A., Filozofia informacyjna Luciano Floridiego (ekspozycja nieformalno-logiczna), „Zagadnienia Naukoznawstwa” (2015) nr 4 (206), s. 447–465.
• Everett D. L., Cultural Constraints on Grammar and Cognition in Pirahã. Another Look at the Design Features of Humane Language, „Current Anthropology” 46 (2005) nr 4, s. 621–646, https://doi.org/10.1086/431525.
• Everett D. L., Cultural Constraints on Grammar in Pirahã: A Reply to Nevins, Pesetsky, and Rodrigues, March 2007.
• Everett D. L., Cultural Constraints on Grammar in Pirahã: A Reply to Nevins, Pesetsky, and Rodrigues, „Language” 85 (2009) nr 2, s. 405–442.
• Everett D. L., Dark Matter of The Mind. The Culturally Articulated Unconscious, Chicago 2017, https://doi.org/10.13140/RG.2.1.2023.7922.
• Everett D. L., Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości, tłum. A. Tuz, Warszawa 2019.
• Everett D. L., Język, narzędzie kultury, tłum. Z. Wąchocka, P. Paszkowski, Kraków 2018.
• Everett D. L., Nie śpij, tu są węże. Życie i język w amazońskiej dżungli, tłum. J. Luty, Kraków 2020.
• Everett D. L., Pirahã Culture and Grammar: A Response to Some Criticism, „Language” 85 (June 2009) nr 2, s. 405–442, https://doi.org/10.1353/lan.0.0104.
• Everett D. L., Pirahã, w: Handbook of Amazonian Languages, eds. D. C. Derbyshire, G. K. Pullum, Berlin–New York 1986, s. 200–325.
• Floridi L., The Method of Levels of Abstractions, „Minds and Machines” 18 (September 2008) nr 3, s. 303–329, https://doi.org/10.1007/s11023-008-9113-7.
• Ganascia J. G., Abstraction of levels of abstraction, „Journal of Experimental & Theoretical Artificial Intelligence” 27 (2015) nr 1, s. 23–35, https://doi.org/10.1080/0952813X.2014.940685.
• Hale K. L., Gaps in grammar and culture, w: Linguistics and anthropology: In honor of C. F. Voegelin, eds. M. D. Kinkade, K. L. Hale, O. Werner, Lisse 1975, s. 295–316.
• Nevins A., Pesetsky D., Rodrigues C., Pirahã exeptionality: A Reassessment, „Language” 85 (April 2007) nr 2, s. 355–404, https://doi.org/10.1353/lan.0.0107.
• Oko D., W poszukiwaniu pewności. Próba transcendentalnego ugruntowania metafizyki w filozofiach Emericha Coretha i Bernarda Lonergana, Kraków 2010.

Identifiers

DOI

10.15633/lie.59102

Biblioteka Nauki

28762662